اضطراب ناشی از ویروس کرونا در صدر مشکلات
هیچ برنامه مؤثری برای مراقبت از سلامت روان مردم و گروه‌های آسیب‌پذیر در بحران کرونا اجرا نشده است.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری، بیش از 7ماه از همزیستی ویروس کرونا با مردم جهان می‌گذرد. در این مدت سبک زندگی بسیاری از افراد تغییر کرده و تعدادی دیگر نیز بعد از چند‌ماه رعایت پروتکل‌های بهداشتی و فاصله‌گذاری اجتماعی بالاخره به زندگی برگشتند و پذیرش ریسک ابتلای به این ویروس را به خانه‌نشینی ترجیح دادند.
ماه‌های طولانی خانه‌نشینی، دوری از اعضای خانواده، محرومیت از تفریحاتی که سال‌ها به آن عادت کرده بودیم، شرایط پرفشاری را از نظر روحی برای همه ما پدید آورده است. کم نیستند افرادی که این روزها با طولانی شدن ماجرای کرونا و پیامدهایش می‌گویند که از نظر روحی و روانی فشار بیشتری را تجربه می‌کنند. متخصصان حوزه سلامت روان می‌گویند: پیامدهای گسترده کرونا بر همه وجوه زندگی و ساختارهای کلان موجب شده، توجه به ابعاد اجتماعی و فردی کرونا کمتر مورد توجه قرار بگیرد.
از نیمه شهریور بازگشایی مدارس نیز مزید بر علت شده و اضطراب و نگرانی ناشی از احتمال ابتلای دانش‌آموزان به این ویروس بیشتر از قبل شدت گرفته است. مردم کشور ما نیز همانند مردم سایر کشورهای جهان 7ماه پر از اضطراب و استرس را پشت سر گذاشته‌اند و با اطلاعات کمی که درخصوص این ویروس وجود دارد هنوز مشخص نیست، زمان خلاصی از این ماجرا چه زمانی فرا می‌رسد.
محمد حاتمی، رئیس سازمان روانشناسی و مشاوره می‌گوید، کرونا بدون هیچ پیش‌زمینه قبلی دنیا را درگیر خودش کرد و این مسئله باعث شده استرس و فشار زیادی به مردم و البته کادر درمان وارد شود.
او معتقد است جامعه در زمانی که با بحران کرونا دست به گریبان بوده اطلاعات به‌موقع و مناسبی را که بتواند به آرامش و سلامت روان افراد مختلف کمک کند را دریافت نکرده است.
حاتمی می‌گوید: «دادن اطلاعات صحیح و به‌موقع می‌تواند از بروز بسیاری از آسیب‌های روحی و روانی جلوگیری کند اما در اوایل شیوع این ویروس، اطلاعاتی که در سطح ملی و فراملی به مردم داده شد، انتظاری در مردم ایجاد شد که در مدت زمان کوتاهی کرونا تمام می‌شود و وارد پساکرونا می‌شویم درحالی‌که الان بعد از 7ماه وضعیت کرونا بهتر که نشده، بدتر هم شده و استان‌های زیادی با وضعیت قرمز و هشدار درگیر این بیماری هستند و شهروندان زیادی هم در اثر ابتلای به این بیماری فوت کرده‌اند».
به گفته او، این وضعیت عوارض روانی زیادی می‌تواند ایجاد کند که افسردگی، اضطراب، اختلالات سوگ و استرس ازجمله این موارد است. این در حالی است که الان در تمام دنیا درخصوص کرونا در ابهام قرار داریم و همین شرایطی که روشن نیست مسائل روانی را تشدید می‌کند.
حاتمی با انتقاد از کم‌توجهی ستاد کرونا به مسائل روانی ناشی از شیوع ویروس کرونا، گفت: «ستاد کرونا متأسفانه اصلا به مسئله عوارض روانی این مسئله توجهی ندارد. در ابتدای شیوع ویروس پیشنهادهایی در قالب دو نامه به شخص رئیس‌جمهور داده شد مبنی بر اینکه شرایط کرونایی عوارضی را به‌دنبال دارد و باید تمهیداتی برای آن اندیشیده شود. بر‌این اساس پیشنهاد دادیم تا ستاد ویژه‌ای ذیل کمیته اجتماعی وزارت کشور تشکیل شود و تحلیل ما بر این بود که خشم نهفته‌ای درون مردم وجود دارد که باید این مسئله رصد شده و راهکارهایی برای آن دیده شود. مشاوران رئیس‌جمهوری نیز بر این مسئله صحه گذاشتند و جناب روحانی در نامه‌ای به وزارت بهداشت دستور تشکیل این ستاد را داد اما وزارت بهداشت با عنوان این مسئله که خودمان این کار را انجام می‌دهیم از تشکیل این ستاد سر باز زد».
به گفته او، اگر چه وزارت بهداشت در زمینه درمان، اقدامات بی‌نظیری را در کشور انجام داده اما مسائل مربوط به روان مردم مربوط به مسئله پیشگیری است، این در حالی است که ویروس کرونا کارکرد اجتماعی دارد و باید از متخصصان علوم رفتاری، روانشناسان و روانپزشکان درخصوص آن بهره گرفت. مردم در این ایام نیاز دارندکه با آنها حرف زده شود و سبک زندگی‌شان را تغییر دهند و توجه بیشتری به‌خودمراقبتی داشته باشند اما این مسائل تحت‌تأثیر شرایط عمومی کشور برای مهار بحران کرونا به حاشیه رانده شد.
حاتمی با ابراز تأسف از اینکه نتیجه بی‌توجهی به این موضوع رشد اختلالات و آسیب‌های مختلف در جامعه است، می‌افزاید: «اکنون با سیلی از اختلالات درجامعه روبه‌رو هستیم که نگرانی‌های زیادی را برای متخصصان ایجاد کرده است، الان ما زمان زیادی را برای پیشگیری از دست داده‌ایم اما باز هم می‌شود در کوتاه‌ترین زمان ممکن این ستاد ویژه تشکیل شود و با حمایت نهادها و سازمان‌های مربوطه پروتکل‌های مربوط به مناطق مختلف کشور تدوین و در کنار فرهنگسازی، این پروتکل‌ها اجرایی شود». رئیس سازمان روانشناسی و مشاوره می‌گوید: همانطور که رعایت مسائل بهداشتی، رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی، مراقبت‌های فردی و جمعی باید در زندگی همه ما جریان داشته باشد، خدمات مناسب برای بهداشت و سلامت روان هم باید دریافت کنیم؛«ما حتما نیازمند تغییر در سبک زندگی خود هستیم و همانطور که کرونا هر روز تغییر ماهیت می‌دهد ما نیز باید سبک زندگی خود را با این ویروس هماهنگ کنیم و در عین حال این امکان وجود داشته باشد که مردم بتوانند از مشاوره‌های روانشناسی استفاده کنند». در این میان گروه‌هایی هستند که نیازمند مراقبت‌های بیشتری ازجمله در زمینه سلامت روان هستند مثل کودکان و سالمندان اما این گروه‌ها هم خدمات و حمایت‌های مناسبی در این دوره بحرانی دریافت نکردهاند. ارزیابی کودکان از شرایط کنونی با ارزیابی بزرگسالان تفاوت دارد، بچه‌ها تصور می‌کنند کرونا حادثه مهمی است که دیگر نمی‌توانند با وجود آن به زندگی اولیه برگردند و این ویروس قابل کنترل نیست همین باعث می‌شود تکانه‌های رفتاری در آنها بیشتر از بزرگسالان باشد. کودکان و نوجوانان نیازمند این هستند که ارتباطات جمعی داشته باشند. با دوستان خود به تفریح و گردش بپردازند اما کرونا برای آنها نیز محدودیت‌هایی را ایجاد کرده است و باید با انجام کارهای جمعی ضمن رعایت پروتکل‌های بهداشتی شرایط را برای زیست مناسب‌تر آنها فراهم کرد.
بهزاد وحیدنیا، معاون مشاوره و امور روانشناختی سازمان بهزیستی با بیان اینکه از ابتدای شیوع کرونا تماس‌های مردمی با خط 1480بهزیستی افزایش قابل ملاحظه‌ای داشته است می‌گوید:«در ابتدای شیوع ویروس بیشتر تماس‌ها درخصوص اضطراب و ترس ناشی از ابتلای به این بیماری بود و در ادامه درد و رنج ناشی از ابتلا به بیماری و سوگ در رتبه‌های بعدی قرار داشتند و مشکلات ناشی از قرنطینه و از دست دادن شغل و مشکلات اقتصادی پیش آمده در اغلب تماس‌ها دیده می‌شد».
به گفته او، اطلاع‌رسانی درباره شیوه‌های ارسال پیامک و معرفی خط 1480هم باعث شده تعداد بیشتری از مردم با این سازمان ارتباط بگیرند؛«بعد از اطلاع‌رسانی‌های انجام شده در این خصوص شاهد افزایش تماس گیرنده‌ها با این خط بودیم که از ابتدای شیوع کرونا تا‌کنون یک‌میلیون و 108هزار و 628تماس در کل کشور با این خط گرفته شده که از این تعداد 57هزار و 2تماس مربوط به مسائل مربوط به کرونا بوده است». او ادامه می‌دهد: «در این تماس‌ها بیشترین نگرانی‌ها از ابتلای به بیماری و ترس از مرگ و ترس از آینده مبهم مطرح می‌شد. و اختلافات خانوادگی مربوط به رعایت نکردن موارد بهداشتی و مسائل و مشکلات اجتماعی و اقتصادی ناشی ار کرونا نیز مطرح می‌شد». براساس گفته‌های معاون امور روانشناختی سازمان بهزیستی کشور، یک هزار و 646تماس نیز مربوط به کادر درمانی کشور بوده که در این تماس‌ها مسائلی از قبیل نگرانی درخصوص ارتباط مستمر با بیماران مبتلا به کرونا، تداوم شرایط کرونا و فشار کاری که این افراد تحمل می‌کنند، دوری از خانواده و نگرانی از انتقال ویروس به داخل خانواده مطرح می‌شود. آنطور که وحیدنیا می‌گوید: از ابتدای شیوع کرونا میزان تماس‌ها نسبت به سال قبل افزایش داشته و در مقابل میزان اطلاع‌رسانی درخصوص خطوط مشاوره تلفنی و مطالبات مردمی نیز بیشتر شده است.
