کارون بخشنده خشک می‌شود؟
انباشت رسوبات در رودخانه کارون توان این رودخانه را برای پذیرش سیلاب‌های بعدی کاهش داده است.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری، «لب کارون»، جنوبی‌ها را سرحال می‌کند. همگی با کارون خاطره دارند. آفتاب داغ اهواز اما فقط مهلت شب‌نشینی در جوار رودخانه را فراهم می‌کند. پیوند اهالی خوزستان با کارون آنقدر هست که حتی شب‌ها بوی نامطبوع برخاسته و تحمیل شده بر آن را تحمل می‌کنند و کنارش قدم می‌زنند. این حال و روز چندساله کارون است. اما این روزها حال ناخوش کارون ناخوش‌تر شده است. کارون کم آب شده و بوی تعفن آن افزایش یافته است.
رودخانه پرآب کارون چندین سال است که به محل تخلیه پسماند و فاضلاب شهری و صنعتی تبدیل شده است. محلی‌ها می‌گویند لوله‌های فاضلابی که به کارون ختم می‌شوند قابل مشاهده است. تابستان‌ها با افزایش دمای اهواز، شدت بوی نامطبوع رودخانه هم بیشتر شده و اهالی را آزار می‌دهد. افزایش فاضلاب ورودی تأثیر منفی هم برگونه‌های گیاهی و جانوری رودخانه گذاشته و تعداد آنها را کم کرده است. اما آنچه در چند سال اخیر به همه مشکلات کارون افزود، تأثیر احداث سدهای متعدد و پروژه‌های انتقال آب و بی‌توجهی به کارون است که این رودخانه را از جوش و خروش انداخته است.
انباشت رسوبات در کارون
اهالی اهواز می‌گویند کارون دیر به دیر لایروبی می‌شود و همین مسئله توان رودخانه را گرفته است. در سال‌های اخیر نیز میزان رسوبات وارد شده و تجمع یافته در رود، افزایش داشته است.
رضا نیک‌فلک، فعال محیط‌زیست و از اهالی خوزستان میگوید: «میزان رسوباتی که از بالادست وارد کارون می‌شود زیاد است. استان‌های زاگرسی همچون لرستان و چهارمحال و بختیاری که در بالادست قرار دارند، فرسایش خاک زیادی دارند و این خاک به کارون رسیده و در آن رسوب می‌کند.»
یکی از دلایل این اتفاق، نابودی جنگل‌های زاگرسی است. چرای بی‌رویه دام، آتش گرفتن متعدد جنگل‌ها و از بین رفتن درختان جنگلی به دلایل مختلف، خاک را سست کرده و با کمترین بارندگی، آن را دچار فرسایش و تخریب می‌کند. نوع شدیدتر این اتفاق در زمان بروز سیلاب رخ می‌دهد. سیلاب سال98 که برخی استان‌های غربی و خوزستان را درگیر کرد، رسوبات بسیاری همراه خود به کارون آورد و حالا این رسوبات در بستر رود، آرام گرفته‌اند.
نیک فلک میگوید: «حجم رسوباتی که در سیلاب98 به خوزستان و رود کارون وارد شد بی‌سابقه بود و متأسفانه لایروبی نیز صورت نگرفته است. سال‌هاست دستگاه لایروب تنها در یک نقطه مستقر است و اقدام خاصی انجام نمی‌شود.» اکنون اگر چاره‌ای برای رسوبات انباشته شده نشود، کارون دیگر توان ایستادن در برابر سیلاب کوچک را هم نخواهد داشت و این مسئله نگران‌کننده است.
پروژه‌های ناتمام سد و انتقال آب
به‌جز رسوبات و انباشتگی آن در کف رودخانه، کارون با خشکی و کم‌آبی هم مواجه شده که به‌گفته نیک فعال، فعال محیط‌زیست منطقه، بی‌سابقه است. او میگوید: «دبی آب هر ساله در تابستان کاهش می‌یابد و بخش‌هایی از رودخانه خشک می‌شود. اما امسال این خشکی بی‌سابقه است.»
کاهش دبی آب کارون، بوی تعفن رود را زیاد می‌کند. همان اندازه که اصفهان با خشک شدن زاینده رود پژمرد، کارون هم با خشکی و کم‌آبی حال اهالی خوزستان را خراب می‌کند. یکی از دلایل این شرایط، اجرای پروژه‌های سدسازی و انتقال آب رودخانه است. پروژه‌هایی همچون تونل اول، دوم و سوم کوهرنگ با انتقال 225میلیون مترمکعب آب در سال توسط هر تونل به زاینده‌رود، تونل چشمه لنگان، تونل خدنگستان، تونل قمرود با حجم انتقال آب 250میلیون مترمکعب در سال به شهر قم، تونل بهشت‌آباد که با وجود مخالفت‌های چندباره اجرای آن آغاز شده و قرار است یک میلیارد مترمکعب آب را سالانه به کویر مرکزی منتقل کند. نیک فلک این را هم میگوید که برخی دیگر از پروژه‌ها، روی کارون اجرا نشده اما فعالیت آن تأثیر منفی روی دبی کارون گذاشته است. همچون احداث سد کمال صالح روی رودخانه دز، اما از آنجا که دز به کارون می‌پیوندد، احداث این سد میزان حجم آب ورودی به کارون را کاهش داده است.
