افزایش تورم سبد هزینه‌ای دهک‌های پایین درآمدی/ اقشار محروم قربانیان اصلی تورم

به گزارش اقتصادآنلاین، بر اساس اعلام مرکز آمار، تورم ماهانه در خرداد با کاهش 0.55 درصدی همراه بوده و از 2.55 درصد در اردیبهشت به 2 درصد در خرداد ماه کاهش یافته‌است. با این حال آنچه که در بررسی‌های میدانی طی یک ماه اخیر کاملاً مشهود است، افزایش محسوس قیمت‌های خرده فروشی است. داده‌های رسمی منتشر شده نیز حاکی از این است که در گروه خوراکی و آشامیدنی‌ها روند قیمتی افزایشی بوده‌ و تورم این گروه در خرداد ماه به 2.32 درصد افزایش یافته‌است. این در حالی است که تورم این گروه در اردیبهشت ماه برابر با 0.33 درصد بوده‌است که حاکی از افزایش بیش از 2 درصدی تورم طی یک ماه‌ اخیر است. نمودار زیر روند تورم ماهانه گروه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها را از سال 1397 نشان می‌دهد: ‌

همانگونه که مشخص است در سال 1397، تورم بالایی در گروه مواد غذایی شاهد بودیم، به گونه‌ای که در برخی از ماه‌ها تورم بالای 8 درصد ثبت شده‌است. با توجه به مجوز افزایش قیمت 28 درصدی  لبنیات که طی چند روز گذشته توسط کارگروه تنظیم بازار به صورت رسمی ابلاغ شده‌است، بیم آن می‌رود که تجربه مشابه با سال 1397 تکرار شود و تورم گروه خوراکی و آشامیدنی‌ها طی ماه‌های آتی شتاب بیشتری به خود بگیرد.

آنچه که موجب افزایش نگرانی در خصوص شکل‌گیری تورم در این گروه‌ کالایی شده است، اهمیت و سهم بالای هزینه‌ای مواد غذایی در گروه‌های با درآمد پایین است که موجب می‌شود دهک‌های پایین درآمدی بیشترین آسیب را در این شرایط تورمی ‌ببینند؛ چرا که 42 درصد سبد هزینه‌ای دهک‌های پایین درآمدی مربوط به این گروه کالایی است. این موضوع را می‌توان در افزایش تورم ماهانه در سبد هزینه‌ای سه‌دهک پایین جامعه مشاهده‌کرد. بر اساس داده‌های منتشر شده از سوی مرکز آمار، تورم سبد هزینه‌ای سه دهک پایین جامعه در خرداد ماه افزایشی در حدود 0.5 درصد را نشان می‌دهد. این در حالی است که تورم ماهانه سه دهک بالایی طی ماه گذشته روند نزولی داشته‌ و از 3.3 درصد در اردیبهشت به 2 درصد در خرداد ماه کاهش یافته‌است. نمودار زیر روند تورم ماهانه را از سال 1398 تا کنون برای سه دهک بالایی و پایینی درآمد به تصویر کشیده‌است:

همانگونه که اشاره شد در دوره‌های تورمی بیشترین آسیب متوجه دهک‌های پایین درآمدی است. این موضوع از دو جهت قابل بررسی است: از یکسو درآمد دهک‌های پایینی جامعه غالباً درآمد ناشی از کار است که همگام با تورم رشد نمی‌کند و این موضوع موجب کاهش قدرت خرید آن‌ها می‌شود. از سوی دیگر، دهک‌های بالای درآمدی از دارایی‌های قابل ملاحظه‌ای همچون املاک و مستغلات برخوردارند که این دارایی‌ها غالباً با افزایش نرخ تورم و حتی بیش از تورم رشد می‌کنند. عبارت « تورم، سرمایه‌داران را ثروتمندتر و افراد کم‌ درآمد را فقیرتر می‌کند»  ناشی از این موضوع است. برای درک روشن‌تر موضوع، نمودار زیر روند تورم ماهانه مسکن و تورم ماهانه شهر تهران را طی دو سال اخیر نشان می‌دهد:

همانگونه که مشاهده می‌شود در دورانی که تورم به شدت افزایشی است، تورم بخش مسکن در شهر تهران به طور چشم‌گیری از تورم کلی بالاتر است این موضوع مصداقی است از اینکه ثروت دهک‌های بالایی درآمد در دوران تورمی با سرعت بیشتری نسبت به هزینه‌های این گروه افزایش می‌یابد و قربانیان اصلی تورم، دهک‌های پایینی و میانی جامعه هستند!