آزادسازی سهام عدالت چگونه انجام می‌شود؟
این روزها اخبار مختلفی مبنی بر آزادسازی سهام عدالت و نحوه فروش آن مطرح می‌شود؛ اخباری که گاه به سردرگمی بیشتر مردم و صاحبان سهام منجر می‌شوند.
در ادامه بررسی می‌کنیم که اساسا سهام عدالت چیست، به چه کسانی تعلق می‌گیرد و منظور از آزادسازی یا فروش سهام عدالت چیست؟
آزادسازی سهام عدالت به چه معنا است؟
قبل از آشنایی با فرایند آزادسازی، بهتر است ابتدا مفهوم سهام عدالت و مشمولان آن را بشناسیم:
سهام عدالت چیست؟
طرح اعطای سهام عدالت در راستای کمک به اقشار کم‌درامد جامعه و افزایش رفاه آن‌ها مطرح شده بود و در سال 1385 توسط دولت نهم اجرایی شد. در راستای این طرح، اقشار کم‌درامد دهک‌بندی شدند و 42 میلیون نفر تحت پوشش این طرح قرار گرفتند. اقشاری مثل مددجویان کمیته امداد امام خمینی و سازمان بهزیستی، روستاییان و عشایر، کارگران فصلی، خبرنگاران، زنان سرپرست خانوار، طلاب، خادمان مساجد، کارمندان و بازنشستگان دولتی، دستگاه‌های عمومی و بازنشستگان کشوری و لشکری و ... .
49 شرکت بورسی و فرابورسی در این پرتفوی سهام حضور دارند که سهام آن‌ها، از جمله ارزشمندترین سهام در بازار و جزو سرمایه‌های ملی محسوب می‌شود.
جزئیات طرح آزادسازی سهام عدالت
تا کنون مردم اختیار سهام عدالت را در دست نداشتند و تنها سالانه مبلغی را به عنوان سود دریافت می‌کردند. در اردیبهشت امسال، با دستور مقام معظم رهبری، تصمیم بر این شد که مقدمات آزادسازی این سهام فراهم شود؛ یعنی سازوکاری در نظر گرفته شود که سهام‌داران بتوانند با استفاده از آن، خود مدیریت سهم‌ها را به عهده بگیرند. به این منظور سامانه‌ای طراحی شد که از طریق آدرس samanese.ir در دسترس است. افراد می‌توانند در این سامانه روش آزادسازی سهام خود را انتخاب کنند:
- روش مسقیم که در آن فرد مدیریت سهم‌های خود را به دست می‌آورد و با برنامه زمانی اعلام‌شده می‌تواند اقدام از طریق کارگزاری های بورس اقدام فروش اینترنتی سهام عدالت نموده و یا از طریق شعب بانک ها سهام عدالت شان را بفروشد.
ضمنا وب سایت https://se.agah.com نیز برای فروش اینترنتی سهام عدالت آماده خدمت رسانی به هموطنان عزیز است
- روش غیر مستقیم که روندی مثل سابق دارد و در آن شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی مدیریت سهام را به عهده دارند. در این حالت سهام‌داران نقشی در خرید و فروش نخواهند داشت و سود سالانه دریافت خواهند کرد.
کدام روش آزادسازی سهام عدالت بهتر است؟
هر کدام از روش‌ها مزایای خاص خود را دارند و نمی‌توان گفت سود کدام روش بیشتر است. البته ابهام‌ها هنوز بسیار زیادند، توضیحات کاملی در مورد هیچ یک از روش‌ها داده نشده است و هر روز اخبار جدیدی در این زمینه به گوش می‌رسد.
به صورت کلی می‌توان گفت، روش مستقیم برای کسانی که با بورس آشنایی دارند یا می‌خواهند فرایندهای آن را یاد بگیرند بسیار عالی است. در این حالت افراد می‌توانند این سهم‌ها را، که از جمله ارزشمندترین سهم‌های بورس هستند، شخصا مدیریت کنند. در نظر داشته باشید که فرایند آزادسازی به تدریج صورت می‌گیرد. همچنین افرادی که به هر دلیلی نیاز به پول سهام عدالت دارند و می‌خواهند سهم‌های خود را بفروشند، لازم است از روش مستقیم استفاده کنند.
اگر با فرایندهای بورس آشنایی ندارید و نمی‌خواهید سهام خود را بفروشید، می‌توانید از روش غیر مستقیم استفاده کنید. در این حالت، شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی مثل گذشته اختیار سهم‌ها را به عهده خواهند داشت و سود را به حساب سهام‌داران واریز می‌کنند. البته تاریخ پرداخت سود به صاحبان سهام نیز مشخص نشده و برنامه زمانی مدونی در این زمینه اعلام نشده است.
گفته می‌شود در روش غیر مستقیم، اگر سهامدار بخواهد سهم خود را بفروشد باید به شرکت سرمایه‌گذاری وکالت دهد. سود حاصل از این خرید و فروش پس از کسر هزینه‌ها به حساب شخص واریز می‌شود که البته سود ناشی از این معامله تضمین‌شده نیست و بسته به تبحر شرکت سرمایه‌گذاری استانی، متفاوت خواهد بود.
مسئله مهمی که باید در نظر داشته باشید این است که شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی تا ۴ ماه آینده به عنوان نهادهای مالی وارد بورس خواهند شد. سهام این شرکت‌ها در قالب عرضه اولیه منتشر می‌شود. افرادی که روش غیر مستقیم را انتخاب کرده باشند، معادل ارزش ریالی سهام عدالت، سهامدار شرکت‌های سرمایه گذاری استانی می‌شوند. در حقیقت به جای تملک مستقیم سهم‌های موجود در سبد سهام عدالت، مالک سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی خواهند شد و البته از افزایش قیمت عرضه اولیه نیز سود خواهند برد.
نحوه فروش سهام عدالت
همان طور که اشاره کردیم، آزادسازی سهام عدالت به تدریج صورت می‌گیرد؛ یعنی فردی که روش مستقیم را انتخاب کرده باشد، نمی‌تواند هر زمان که خواست برای فروش اقدام کند. این روند تدریجی، به منظور پیشگیری از افت ارزش سهم‌ها در نظر گرفته شده است. وقتی تقاضا برای فروش سهام زیاد باشد، طبیعتا قیمت‌ها افت خواهند کرد و این به هیچ وجه برای شرکت‌هایی سهام‌شان در سبد سهام عدالت ارائه می‌شود خوشایند نیست. بنابراین روند تدریجی، برای پیشگیری از به وجود آمدن صف فروش در نظر گرفته شده است.
برنامه‌های زمانی متفاوتی برای این کار اعلام شده بود اما طبق آخرین اطلاعیه وزارت اقتصاد، کسانی که قصد فروش سهام عدالت خود را دارند، از روز سه شنبه ششم خرداد 99 می‌توانند برای فروش 30 درصد از سهام خود اقدام کنند. این درصد به صورت یک مجموعه در نظر گرفته می‌شود و سهامدار نمی‌تواند سهم‌های مورد نظر خود را برای فروش انتخاب کند.
یک روش برای این کار مراجعه به شعب بانک‌هایی است که در آن‌ها حساب دارید و شماره شبای آن حساب را در سامانه خصوصی‌سازی وارد کرده‌اید. پس از تکمیل چند فرم و تعهدنامه، درخواست فروش ثبت می‌شود. در مرحله بعد، بانک از طریق کارگزاری‌ها اقدام به فروش می‌کند و مبلغ حاصل از آن را، طبق روال مشخص به حساب‌تان واریز خواهد کرد.
یک روش ساده‌تر، مراجعه به سامانه فروش سهام عدالت است. کسانی که روش آزادسازی مستقیم را انتخاب کرده‌اند می‌توانند با مراجعه به این سامانه، سهم‌های خود را مشاهده کنند و در صورت تمایل آن‌ها را به فروش برسانند. برای استفاده از این سامانه، نیازی نیست مشتری آگاه باشید یا کد بورسی داشته باشید. کافی است کد ملی و شماره تلفن همراه خود را وارد کنید و از خدمات این سامانه بهره ببرید.
جمع‌بندی
حرف و حدیث درباره طرح آزادسازی سهام عدالت بسیار است و بسیاری افراد نگران اثری هستند که این طرح روی سهام شرکت‌های مهم و وضعیت کلی بورس خواهد گذاشت. مهلت آزادسازی تا پانزدهم خرداد تمدید شده است. افرادی که روش مستقیم را انتخاب کنند به تدریج کنترل تمامی سهم‌های خود را به دست خواهند گرفت و دیگران، مدیریت سبد سهام را به شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی واگذار خواهند کرد. هر یک از این روش‌ها مزایا و معایب خاص خود را دارد و برای افراد خاصی مناسب خواهد بود. در حال حاضر، امکان فروش 30 درصد از سهام فراهم شده است و از طریق بانک‌ها و کارگزاری‌ها می‌توان برای فروش اقدام کرد.
