آتش بس جنگ قیمتی نفت با توافق اوپک پلاس

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایران، اعداد متفاوتی در مورد میزان کاهش تولید و عرضه مطرح می‌شود؛ از 14 میلیون بشکه تا 17 میلیون بشکه در روز؛ اما مهم‌تر از اعداد، شاید همصدایی تولیدکنندگان نفت خام متعارف و غیرمتعارف جهان برای برقراری تعادل در بازار و مقابله با پیامدهای شیوع ویروس کرونا باشد. این نخستین بار است که تولیدکنندگان نفت خام سراسر دنیا با یکدیگر همکاری می کنند تا میزان عرضه و تقاضای نفت متعادل شود.

کاهش 9.7 میلیون بشکه ای تولید اوپک پلاس

اوپک پلاس برای کاهش 9.7 میلیون بشکه ای تولید روزانه خود آماده می شود. بالاخره یکشنبه شب توافق کاهش تولید این گروه از طریق وبینار نهایی شد و از ماه مه (اردیبهشت-خرداد) به اجرا درمی‌آید. توافقی که پنجشنبه (21 فروردین) به گام آخر خود رسیده بود اما با مخالفت های مکزیک روند آن کندتر شد و در نهایت با کاهش 300 هزار بشکه‌ای به تصویب 23 کشور عضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت خام (اوپک) و غیر عضو در این سازمان رسید. مکزیک تنها مخالف با نحوه تخصیص سهمیه کاهش تولید در نهمین نشست فوق‌العاده اوپک پلاس در روز پنجشنبه بود، اما الان این کشور با 100 هزار بشکه در روز یکی از کشورهای شرکت کننده در این توافق تاریخی شده است که به واسطه آن جنگ قیمتی میان تولیدکنندگان تمام می شود. البته امریکا به جای مکزیک روزانه 300 هزار بشکه از تولید خود می‌کاهد.

توافق کشورهای عضو و غیرعضو اوپک برای مجموع کاهش تولید روزانه ۹ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه‌ای از یکم ماه مه سال ۲۰۲۰ میلادی برای یک بازه زمانی اولیه به‌مدت دو ماه آغاز می‌شود و پایان این بازه ۳۰ ژوئن امسال خواهد بود. سپس این کشورها برای یک بازه زمانی ۶ ماهه دیگر از یکم ژوئیه تا ۳۱ دسامبر سال ۲۰۲۰ روزانه ۷ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه کاهش عرضه خواهند داشت، همچنین در بازه زمانی سوم از یکم ژانویه ۲۰۲۱ تا ۳۰ آوریل ۲۰۲۲ به‌مدت ۱۶ ماه نیز کاهش عرضه روزانه ۵ میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه می‌شود. خط پایه و مبنای محاسبه تولید برای همه کشورهای حاضر در این توافق به جز عربستان و روسیه ماه اکتبر سال ۲۰۱۸ میلادی تعیین شد، در حالی که مبنای محاسبه تولید برای روسیه و عربستان روزانه ۱۱ میلیون بشکه در نظر گرفته شده است. کشورهای ایران، لیبی و ونزوئلا همچنان از این توافق کاهش تولید که قرار است از یکم ماه مه سال ۲۰۲۰ میلادی (۱۲ اردیبهشت‌ماه ۹۹) اجرایی شود، مستثنی هستند.

کاهش 3.7 میلیون بشکه ای تولید گروه 20

علاوه بر اعداد و بازه زمانی بی سابقه در اجرای توافق اوپک پلاس، آنچه همکاری های نفتی این بار را متفاوت از گذشته می کند، همراهی کشورهایی نظیر امریکا، کانادا و نروژ با این طرح است. هرچند که اما و اگرهای فراوانی در مورد آن مطرح می شود.

در این باره، بیژن زنگنه، وزیر نفت پس از برگزاری دهمین نشست فوق‌العاده وزیران نفت و انرژی کشورهای عضو و غیرعضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) موسوم به اوپک پلاس از طریق وبینار، گفت: «مکزیک در ماه‌های مه و ژوئن روزانه ۱۰۰ هزار بشکه از عرضه نفت خود کم کند و گفتند بقیه آن را امریکا قول داده است از جانب مکزیک کم کند. گفته شده است وزیران نفت و انرژی G20 نیز قبول کرده‌اند روزانه ۳ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه از عرضه نفت را به مدت یک سال کاهش دهند. ترتیبات این توافق نیز با هماهنگی آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) مشخص می‌شود و باید منتظر واکنش بازار ماند.» تا اینجا مجموع ارقام کاهش تولید به  13 میلیون و 700 هزار بشکه در روز می رسد. به گزارش رویترز، کانادا رسماً از قرارداد اوپک و متحدانش برای کاهش تولید نفت استقبال و اعلام کرد اتاوا متعهد به دستیابی به یک ثبات قیمت و ثبات اقتصادی است. شنیده می شود که تولیدکنندگان این کشور قصد دارند کاهش 800 هزار بشکه در روز تقاضا و تولید نفت خود در نتیجه شیوع ویروس کرونا را به پای همکاری های نفتی خود بزنند. این مسأله در مورد سایر تولیدکنندگان نیز صادق است.

آمادگی 3 کشور برای کاهش داوطلبانه تولید

زنگنه در بخش دیگری از صحبت های خود توضیح می دهد که «عربستان، کویت و امارات نیز به صورت داوطلبانه افزون بر کاهش‌های اتخاذشده، روزانه حدود ۲ میلیون بشکه دیگر از عرضه خود کم خواهند کرد.» برخی از منابع خبری این رقم را 2.3 میلیون بشکه در روز عنوان کرده اند که مجموع کاهش تولید و عرضه نفت خام را به حدود 16 میلیون بشکه در روز می رساند. در این زمینه  وزیر نفت کویت اعلام کرد که کاهش تولید مؤثر این کشور در قالب توافق کاهش عرضه اوپک پلاس بیش از یک میلیون بشکه در روز خواهد بود. به گزارش رویترز، خالد الفاضل می گوید که کویت با در نظر گرفتن تولید کنونی این کشور در ماه آوریل، حدود ۳.۲۵ میلیون بشکه در روز، بیش از یک میلیون بشکه در روز از عرضه واقعی خود را کاهش می‌دهد.

وزیر نفت عربستان نیز با اشاره به رکورد شکنی تولید کشورش در ماه جاری و دستیابی به رقم تولید 12.3 میلیون بشکه در روز می گوید: از آنجایی که پایه تولید عربستان 11 میلیون بشکه در روز در نظر گرفته شده، میزان کاهش تولید کشور در ماه های مه و ژوئن از 508/2 میلیون بشکه در روز بیشتر است و به 5/3 میلیون بشکه می رسد.

واکنش جزئی بازار نفت به توافق

با وجود کاهش های درنظر گرفته شده برای تولید روز گذشته بازار نفت واکنش جدی به تصمیمات کشورهای تولیدکننده نفت نشان نداد. به طوری که در زمان تنظیم این گزارش، معاملات آتی شاخص برنت دریای شمال، در رقم 31.19 دلار در بشکه انجام می شد و این رقم حدود یک درصد کمتر از قیمت های جلسه قبل یعنی روز جمعه بود. البته در شروع معاملات قیمت اندکی بالا رفت و از مرز 32 دلار نیز عبور کرد؛ اما پاسخ سردی به کاهش 16 میلیون بشکه ای عرضه نفت بود. سؤال اینجاست که چرا بازار بی تفاوت است؟ چند دلیل برای آن می توان ذکر کرد.

نرسی قربان کارشناس بین الملل انرژی در این باره می گوید: «کاهش تولید کشورها بیش از آنکه واقعی باشد، بزرگنمایی و اغراق است. به عبارت ساده، تولیدکنندگان روغن ریخته را نذر امام زاده کرده اند. قسمت اعظمی از این ارقام اعلامی، آن بخشی از تولید که تقاضایی برای آن وجود نداشته یا در قیمت های پایین امکان تولیدش نبوده، است. بازار هوشمند است و این را متوجه می شود.»

وی در خصوص اینکه آیا مطابق پیش بینی تولیدکنندگان در ماه مه قیمت ها از مرز 40 دلار برای هر بشکه عبور خواهد کرد یا خیر؟ اذعان می کند: «ما رقم دقیقی از تقاضای نفت بعد از پاندمی کووید19 و میزان تولید کشورها نداریم. مثلاً عربستان برای ماه آوریل اعلام کرده بود که می خواهد 3میلیون بشکه در روز تولیدش را افزایش دهد؛ اما احتمالاً چندان تقاضایی برای این تولید وجود نداشت و فقط فشار روانی به بازار بود. اطلاعات ورودی به بازار دقیق نیست و برخی از آنها حتی بازار را سردرگم کرده است. به همین خاطر نمی توانیم قیمت ها را پیش بینی کنیم. ممکن است به 40دلار نیز برسد اما باید منتظر ماند.»

مسأله دیگر، تعطیلی برخی از بازارهاست. روز گذشته، به مناسبت جشن عید پاک بازارها در اروپا تعطیل بود. ضمن اینکه این تصمیم برای ماه آتی است و در حال حاضر اجرایی نشده است.

با این وجود برخی از صاحبنظران نگاه دیگری به موضوع دارند و می گویند که برای اقدام تولیدکنندگان اندکی دیر بود و به همین خاطر بازار آن را جدی نگرفت. چراکه شیوع کووید19 حدود 16 تا 20 میلیون بشکه در روز از تقاضای نفت خام جهان کاسته و جنگ قیمتی ماه مارس شرایط را بدتر از پیش بینی ها کرده است.