هیجان آخر سال در چهارراه استانبول

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری، همزمان با نزدیک شدن به پایان سال، دیروز قیمت ارز دوباره بنای صعود گذاشت و با رشدی افراطی، در بازار مبادلات تهران، از محدوده 15هزارو500 به 16هزار تومان رسید. دیروز در عین حال قیمت هر دلار آمریکا در استانبول ترکیه و دبی تا محدوده 16هزار و 500تومان هم دادوستد شد نرخ برابری هر دلار آمریکا در برابر ریال در بازار هرات و سلیمانیه هم به محدوده 16هزار تومان رسید. این موضوع موجب شد تا صرافی ملی ایران نرخ فروش دلار را تا15هزارو 650تومان افزایش دهد؛ دیروز در ابتدای صبح حجم تقاضا برای خرید دلار به قدری افزایش یافته بود که به ازدحام جمعیت جلوی صرافی ملی منجر شد و همین عامل صرافی ملی را مجبور کرد قیمت فروش دلار را تا 850تومان افزایش دهد تا شاید از خیل جمعیت متقاضیان دلار کاسته شود. به باور رئیس‌کل بانک مرکزی این کار برای ازبین بردن فرصت‌های آربیتراژی برای سفته‌بازان انجام شد.

تزریق منابع مورد نیاز

هر سال همزمان با روز‌های پایان سال حجم تقاضا برای خرید اسکناس دلار به‌دلیل رشد نیازهای مسافرتی و همینطور نیازهای وارداتی افزایش می‌یابد اما امسال به‌دلیل شیوع کرونا و بسته شدن مرزها از حجم تقاضا برای خرید دلار به‌شدت کاسته شده و به‌نظر نمی‌رسد تقاضای مؤثری برای خرید در بازار ارز وجود داشته باشد. در این شرایط بانک مرکزی دیروز اعلام کرد منابع ارزی مورد نیاز برای واردات را هم از طریق سامانه نیما تامین کرده. نهاد ناظر بر بازار ارز در اطلاعیه خود تأکید کرد: برای تامین ارز واردات کالا و مواداولیه مورد نیاز کشور، بانک مرکزی و صادر‌کنندگان غیرنفتی، در اسفند‌ماه سال‌جاری، یک و نیم میلیارد دلار در بازار ثانویه ارز عرضه کرده‌اند. بانک مرکزی اعلام کرد: جریان مناسب عرضه ارز پتروشیمی‌ها و سایر صادر‌کنندگان در کنار عرضه ارز بانک مرکزی، ضمن تامین ارز مورد نیاز برای ثبت سفارش‌های انجام شده، موجب کاهش قیمت ارز، در این بازار شده است.

دلایل رشد

حجم تقاضای ارزی امسال مشابه سال‌های گذشته نیست و بخش عمده تقاضاهای ارزی از بازار حذف شده چنان‌که به گفته بانک مرکزی منابع ارزی مورد نیاز برای واردات کالاهای اساسی هم تأمین شده، اما به‌نظر می‌رسد مولفه‌های کلان اقتصادی که به تضعیف ذخایر ارزی بانک مرکزی در آینده منجر خواهد شد علت رشد قیمت دلار بوده است. با این حال رئیس‌کل بانک مرکزی علت رشد قیمت دلار را سفته‌بازی می‌داند. برآوردهای اولیه نشان می‌دهد نزول شدید قیمت نفت از 2هفته پیش تاکنون، که در مبادلات دیروز هم ادامه یافت، یکی از علل افزایش قیمت ارز باشد. هنوز مشخص نیست کاهش قیمت نفت تا کجا ادامه خواهد یافت اما جنگ نفتی روسیه، عربستان و آمریکا به افزایش عرضه نفت منجر شده و این موضوع برای ایران که نفت خود را با تخفیف‌های گسترده در بازار‌های جهانی می‌فروشد آثار زیانباری دارد. هم‌اکنون عربستان برای به‌دست گرفتن سهم بیشتر از بازار تلاش می‌کند تخفیف‌های زیادی به مشتریان در سراسر جهان بدهد و این موضوع می‌تواند درآمد‌های ارزی ایران و به تبع آن میزان ذخایر ارزی ایران در سال بعد را کاهش دهد، به‌ویژه آنکه باید درنظر گرفت حجم صادرات نفت ایران بعد ازتحریم‌ها با کاهش زیادی مواجه شده و کاهش دوباره قیمت‌ها ضربه تازه‌ای را به درآمد‌های نفتی ایران وارد خواهد کرد.

 از سوی دیگر منابع خبری گزارش می‌دهند روابط تجاری و صادرات ایران به کشور‌های همسایه تحت‌تأثیر شیوع کرونا ازجمله عراق و حتی چین که بخش عمده روابط تجاری ایران را تشکیل می‌دهند به کندی انجام می‌شود و این موضوع می‌تواند جریان ورودی ارز به کشور را به‌شدت محدود کند و زمینه رشد قیمت دلار را فراهم کند.

    تلاش خالی‌فروشان و سفته‌بازان

به‌دنبال رشد قیمت دلار در مبادلات روز دوشنبه، عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی گفت: خالی‌فروشان و سفته‌بازان که از مدت‌ها پیش با امید زیاد برای بالا رفتن نرخ ارز در بازار، معاملاتی داشته‌اند، تلاش می‌کنند با عملیات روانی و اعلام نرخ‌های بالا در کانال‌های خود در فضای مجازی، معاملات فردایی خود را سودآور کنند. همتی دیروز با انتشار یادداشتی در صفحه اینستاگرام خود نوشت: در روزهای پایانی امسال با توجه به اثرات شیوع ویروس کرونا، عملا تقاضای واقعی و مؤثری برای ارز (اسکناس) در صرافی‌ها وجود ندارد و نرخ ارز برای واردکنندگان با عرضه قابل توجه صادرکنندگان غیرنفتی و بانکی، در سامانه نیما روند نزولی به‌خود گرفته است. او افزود: یک گروه دیگر نیز تلاش می‌کنند با عملیات روانی و از فرصت آربیتراژ، به‌خاطر اختلاف قیمت واقعی و فردایی، بهره‌مند شوند. رئیس‌کل بانک مرکزی گفت: صرافی‌های بانکی که تاکنون در کنار و همراه بانک مرکزی بوده و وظیفه بازارسازی را برعهده دارند، امروز به درستی تصمیم گرفتند بدون تغییر قابل توجه قیمت نرخ خرید ارز، برای از بین بردن آربیتراژ، نرخ خود را افزایش داده و به‌تدریج آن را به نرخ تعادلی بازگردانند.