ظرفیت محدود!
زیرساخت‌های درمانی و بهداشتی در استانهای محروم جنوبی کافی نیست و این محرومیت در زمان شیوع کرونا بیشتر خود را نشان می‌دهد؛ رعایت اصول بهداشتی و قطع زنجیره شیوع بهترین راهکار برای مهار این بیماری است.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری، جنوب ایران در روزهای گذشته کمترین آمار ابتلا به کرونا را داشته است. با وجود این خبر امیدوارکننده، اما اغلب استانهای جنوبی چون سیستان‌وبلوچستان، کرمان، بوشهر، هرمزگان، خوزستان و حتی خراسان‌جنوبی اغلب جزو مناطق محروم کشور محسوب میشوند؛ محرومیتی که در حالت عادی مشکلات زیادی ایجاد کرده و حالا با احتمال افزایش آمار ابتلا به کرونا در ایام عید موجب نگرانی مردم شده است. درخواست قرنطینه کرمان در روزهای اولیه شیوع کرونا، اعلام آمادگی ارتش و سپاه در خوزستان و ورود خیران برای تامین اقلام بهداشتی در سیستان‌وبلوچستان اقداماتی است که برای رفع بخشی از این نگرانی‌ها انجام شده.
خروج کرمان از وضعیت عادی
کرمان از استان‌هایی است که تا امروز کمترین میزان مبتلا به کرونا را داشته. طبق آخرین آمار، 84 نفر در این استان به کرونا مبتلا شده‌اند که از این تعداد 10 نفر فوت کرده‌اند. ستاد مبارزه با کرونای کرمان تاکنون چند جلسه تشکیل داده که در آخرین جلسه مصوبه‌های خوبی از جمله کنترل جدی ورودی‌های استان به ویژه از سمت شمال داشته است. از روز شنبه، 24 اسفند ورود خودرو با پلاک غیربومی به این استان ممنوع شده است. در روزهای گذشته اقداماتی برای قرنطینه افراد مشکوک هم در ورودی‌های استان انجام شده است. برای مثال اعضای تیم «مس نوین» که هفته قبل برای بازی به رشت رفته بودند در مسیر بازگشت قرنطینه شدند. در مرکز استان تردد به صورت زوج و فرد و کاسبان شیف‌بندی شده‌اند. در شهرستان‌هایی مثل جیرفت خیابان‌هایی که بازار هستند از ساعت 18 تعطیل میشوند.
کرمان ضریب ابتلای بسیار پایینی داشت و کارشناسان معتقدند اگر تصمیم‌های جدید ستاد مبارزه با کرونا در هفته‌های گذشته گرفته می‌شد، وضع این استان سفید می‌ماند. ستاد مبارزه با کرونا در کرمان روزها قبل تصمیم به قرنطیه استان داشت که از سوی تهران مورد تایید قرار نگرفت. از 84 بیمار کرونایی در کرمان 15-20 نفر اول، همه افرادی بودند که به نوعی با خارج از استان ارتباط داشتند، اما بعد از آن زنجیره ویروس در داخل کرمان به گردش درآمد. این تصمیم‌های دیرهنگام در حالی در کرمان گرفته شده است که جنوب این استان، با حدود یک میلیون جمعیت فقط 600 تخت بیمارستانی دارد که همه این تخت‌ها هم امکانات مراقبتی بیماری‌های تنفسی را ندارند. همچنین طبق آمار، استان کرمان از نظر خدمات درمانی رتبه 23 را دارد و به همین دلیل شیوع کرونا در این استان محروم می‌تواند مشکل‌ساز شود. البته امیدواری این است که شهرستان‌های جنوبی به دلیل وسعت و فاصله زیاد کانون‌های جمعیتی محل گسترش ویروس کرونا نباشند.
هجوم مسافران به کرمان
با این حال سمیه باقری که در شهر جیرفت و در جنوب کرمان زندگی می‌کند، از این شرایط گلایه دارد. همسر وی مامور اداره برق است که جانش با بخشنامه‌هایی که اجرایی نمی‌شوند، به خطر افتاده. سمیه می‌گوید: «همسرم هر روز نه تنها باید در محل کار حاضر شود، بلکه برای قرائت کنتور برق منازل به خانه‌های مختلفی مراجعه می‌کند. همین مساله ما را نگران کرده است در حالی که هیچ ماسک یا دستکشی هم در اختیار ندارد.»
معظمه صادقی از اهالی سیرجان هم که دانشجوست و پس از تعطیلی دانشگاه‌ها به شهرش برگشته، معتقد است مردم به اهمیت ماندن در خانه توجه ندارند. وی می‌گوید: «تا زمانی که شهرداری و اداره‌های مختلف خدمات بدهند مردم هم بیرون می‌روند. از طرفی چون وضعیت استان کرمان در اخبار بهتر از برخی استانهای شمالی اعلام شده، مهمان و مسافران زیادی از بقیه استان‌ها به کرمان و سیرجان آمد‌ه‌اند. باید زودتر ورود به استان را ممنوع می‌کردند، اما همه چیز در اختیار تهران است.»
در سیرجان مشکل دیگری هم وجود دارد و آن کمبود امکانات نسبت به سایر شهرستان‌هاست. پیش از این سیرجان جزو شهرستان‌هایی بود که بیمار کرونا نداشت و به همین دلیل امکانات و سهمیه امکانات بهداشتی آن به شهرستان‌های دیگر اختصاص می‌یافت و حالا با قرنطینه 10 فرد مشکوک و شناسایی اولین مبتلا، کمبودها خود را به رخ می‌کشند.
هرچند رفت‌وآمد بین کانون‌های جمعیتی در جنوب کرمان به صورت حداقلی است، اما در شمال استان، شرایط این طور نیست. سینا خواجویی، کارمند یک شرکت خصوصی هم معتقد است تا وقتی بانک‌ها و اداره‌ها مشغول به کار هستند، شرکت‌های خصوصی هم به فعالیت خود ادامه می‌دهند. با وجود گلایه‌ها از رفت‌وآمد مردم در شهر، اما خروجی سیرجان منتهی به بندرعباس که هر سال در این زمان با انبوه چادرهای مسافرتی روبه‌رو بود، خلوت شده. تصمیم دیگری که برای حفاظت از این شهرستان گرفته شده، تغییر مسیر خودروهای عبوری جنوب به جاده کمربندی است تا تردد از داخل شهر کمتر شود.
تلفات الکل از کرونا پیشی گرفت
در خوزستان هم هرچند مانند کرمان و دیگر استانهای جنوبی، پزشکان و پرستاران حاضر در بیمارستان‌ها از شیوع پایین کرونا خبر می‌دهند، اما مسمومیت و فوت در اثر مصرف الکل از کرونا پیشی گرفته است. طبق آخرین آمار، تعداد مبتلایان در خوزستان به 253 بیمار رسیده است و اهواز در صدر موارد ابتلا قرار دارد. از کل مبتلایان در خوزستان 33 نفر فوت کرده‌اند در حالی که طی چند روز 620 نفر به دلیل مسمومیت ناشی از مصرف الکل تقلبی به مراکز درمانی مراجعه کرده که از این تعداد 51 نفر جان خود را از دست داده‌اند. اغلب این افراد، کسانی بودند که به تصور پیشگیری از بیماری کرونا الکل تقلبی مصرف کرده بودند. با وجود اینکه آمار ابتلا در خوزستان هم روبه افزایش است و شهر‌ها به نسبت خلوت شده، اما خبر‌ها حاکی از آن است که مردم چندان این ویروس را جدی نگرفته‌اند.
یکی از شهروندان ساکن در اهواز در این باره می‌گوید: «اطلاع‌رسانی درستی درباره کرونا در استان صورت نمی‌گیرد وگرنه چرا باید آمار فوت در اثر الکل تقلبی از آمار تلفات کرونا بیشتر باشد.»
وی با بیان اینکه بیمارستان رازی اهواز بسیار شلوغ است، می‌افزاید: «تمام داروخانه‌ها اعلام می‌کنند ماسک، دستکش و موارد ضدعفونی کننده ندارند، اما بیرون از داروخانه‌ها الکل لیتری 100 هزار تومان، ماسک معمولی 2500 و ماسک فیلتر دار 10 تا 15 هزار تومان پیدا می‌شود. به دلیل اطلاع‌رسانی نادرست مردم به قدری بیماری را شوخی گرفته‌اند که مثلا اطرافیان، من را به دلیل زدن ماسک و استفاده از دستکش مسخره می‌کنند.» او از مسئولان هم گلایه دارد و با اشاره به صحبت‌های رئیس دانشگاه علوم پزشکی اهواز در شبکه خوزستان می‌گوید: «ایشان در مصاحبه می‌گفتند کرونا بیماری خطرناکی نیست و یک کرونایی می تواند در خانه بستری شود. معنی این جمله چیست؟ وقتی مردم انقدر بیماری را جدی نگرفته‌اند که رستوران‌ها باز، قهوه‌خانه‌ها فعال و پارک‌ها شلوغ هستند، این صحبت‌ها در رسانه چه معنایی دارد؟»
گلایه پرستاران از امکانات درمانی
با این وجود، مدیر روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی اهواز از آماده‌باش همه امکانات درمانی در خوزستان خبر می‌دهد و می‌گوید: «3 بیمارستان در اهواز برای ارائه خدمات به بیماران مبتلا به کرونا اختصاص یافته است و علاوه بر همکاری دانشگاه‌های علوم پزشکی دزفول، آبادان، بهبهان و شوشتر، ارگان‌هایی چون سپاه و ارتش هم اعلام آمادگی کرده‌اند در صورت شیوع کرونا، بیمارستان‌هایشان را در اختیار ما بگذارند.»
حسین کاملی متوسط سن بیشتر مبتلایان به کرونا را بالای 60 سال عنوان می‌کند و می‌افزاید: «خوشبختانه تاکنون از نظر تخت‌های بیمارستان و امکانات درمانی کمبودی نداشته‌ایم. کیت هم به اندازه کافی در استان وجود دارد.» کاملی در شرایطی از امکانات درمانی کافی در خوزستان خبر می‌دهد که یکی از پرستاران حاضر در بیمارستان امام خمینی (ره) اهواز با اشاره به حجم بالای مراجعه افراد مشکوک به کرونا در روزهای اخیر از کمبود الکل و ماسک می‌گوید و توضیح می‌دهد: «از صبح به ما یک ماسک می‌دهند که باید تا پایان روز همان را استفاده کنیم. در اهواز کیت تست کرونا وجود ندارد و ما بیماران را فقط با اسکن ریه تشخیص می‌دهیم.»
او تاکید می‌کند با توجه به کمبود امکانات و افزایش جمعیت در بخش مسمویت مراکز درمانی، اگر مردم اصول بهداشتی را رعایت نکنند، خوزستان هم با افزایش آمار مبتلایان به کرونا شاهد یک فاجعه انسانی خواهد بود. افزایش آمار مبتلایان به کرونا در حالی است که این استان از نظر تعداد تخت‌های بیمارستان شرایط خوبی ندارد؛ سرانه تخت بیمارستانی در خوزستان 1/5 تخت بیمارستانی به ازای هر هزار نفر است در حالی که بسیاری از استان‌ها به ازای هر هزار نفر 2/5 تخت دارند. با این حال از روز گذشته (یکشنبه 25 اسفند) طبق اعلام غلامرضا شریعتی، استاندار خوزستان پایانه‌های مسافربری استان تعطیل شده است و از ورود و خروج مسافر به داخل خوزستان ممانعت می‌شود.
ضرورت ورود خیران برای مبارزه
در سیستان‌وبلوچستان شرایط نسبت به دیگر استانهای جنوبی امیدوارکننده است. اما افرادی که از این استان به تهران یا سایر استان‌ها مهاجرت کرده‌اند به امید گرمای هوا و آمار پایین بیماری، سیستان و بلوچستان را امن‌تر می‌دانند و قصد بازگشت کرده‌اند. آخرین آمار حاکی از شناسایی 60 مبتلا به کرونا و 7 فوت در سیستان‌وبلوچستان است، اما شهروندان این استان نگران ورود مسافران هستند. سرانه تخت بیمارستانی در این استان یک تخت به ازای هر هزار نفر است. مشاهده‌های میدانی از تعطیلی پاساژها به ویژه در مناطق پر رفت‌وآمد مانند چهارراه رسولی زاهدان حاکی است. همچنین مردمی که توانسته‌اند در هیاهوی ترس از کرونا ماسک و دستکش پیدا کنند از این اقلام حفاظتی استفاده می‌کنند، اما مردم زیادی هم به این اقلام دسترسی ندارند که می‌تواند خطر شیوع را بیشتر کند. راضیه کوهکن، مسئول جمعیت حمایت از بهبودیافتگان در سیستان‌وبلوچستان هم در این باره گفته است: «نایاب شدن ماسک و محلول‌های ضدعفونی کننده با تشدید انتقال ویروس کرونا در کل کشور اتفاق افتاد، اما مردم سیستان وبلوچستان شرایط خاص و ویژه‌تری نسبت به سایر استان‌ها دارند. علیرغم اینکه نظام سلامت در این استان فعالیت‌های زیادی انجام داده است، اما پس از یک بررسی میدانی در زاهدان متوجه شدیم ورود خیران و گروه‌های جهادی یک نیاز اساسی است و به این نتیجه رسیدیم که تهیه و توزیع ماسک ضرورت اول در این شهر محسوب می‌شود.»
مهمانان ناخوانده در دیار هامون
محمد، یکی از ساکنان منطقه سیستان وبلوچستان می‌گوید: «در روزهای گذشته مسافران زیادی وارد استان شده‌اند. آن‌هایی هم که مبتلا شده‌اند، اغلب یا خودشان به مناطق دیگر سفر کرده بودند یا با مسافران در ارتباط بوده‌اند.» او می‌افزاید: «سیستان و به ویژه بلوچستان هنوز نتوانسته خسارت‌های سیل آذرماه را جبران کند و روستایی‌ها با خسارت خانه و زندگی و زمین‌های کشاورزی‌شان مشکلات زیادی دارند. در این شرایط اگر کرونا هم در این استان شیوع پیدا کند، نمی‌دانیم چه کنیم.» ماسک و دستکش و مواد ضدعفونی کننده در سیستان‌وبلوچستان هم مانند دیگر استان‌ها پیدا نمی‌شود و در این شرایط واریز یارانه و سهام عدالت، مردم را بی‌توجه به اصول بهداشتی پای خودپردازها کشانده است؛ مردمی که بسیاری‌شان با همین یارانه روزگار می‌گذرانند. با وجود همه نگرانی‌ها اما رئیس دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی زاهدان از اقداماتی می‌گوید که برای حفاظت از سیستان‌وبلوچستان در برابر کرونا انجام شده است؛ آموزش همگانی، آموزش تخصصی به کارکنان، کاهش تجمعات خطرساز، نظارت محیطی، کاهش بار ویروس در محیط، گندزدایی مراکز ارائه خدمات، امضای تفاهم‌نامه با واحدهای پدافند زیستی نیروهای مسلح برای گندزدایی محیط از این اقدامات است. سید محمد هاشمی شهری با بیان اینکه 5 واحد 16 ساعته برای غربالگری فعال است می‌گوید: «غربالگری در 10 اورژانس بیمارستانی و کلینیک تخصصی، غربالگری 2320 نفر از بیماران سرپایی، ارجاع 26 نفر برای بستری در بیمارستان و ارائه خدمات به 8 هزار نفر از زائران پاکستانی در زاهدان و مرز میرجاوه و صدور گواهی تندرستی برای افراد سالم بخش دیگری از فعالیت‌های صورت گرفته است.» او همچنین از تامین 5 مورد اقلام دارویی پایه به تعداد بیش از 140 هزار عدد و توزیع میان بیمارستان‌های منتخب درگیر در بحران و جلب مشارکت خیران و تامین 18 هزار و 500 مورد اقلام حفاظت فردی، 40 دستگاه پمپ سمپاش، 1800 لیترمحلول گندزدا، تهیه 30 مورد اقلام رفاهی برای کارکنان بیمارستان‌ها توسط خیران سلامت هم اشاره می‌کند.
افزایش آمار ابتلا در خراسان‌جنوبی
در خراسان جنوبی با وجود اینکه وضعیت هنوز زرد است، اما آمار ابتلا در روزهای گذشته با افزایش همراه بوده. یکی از ساکنان شهرستان سرایان معتقد است آمار این استان بیشتر از آمار اعلام شده از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است. او با بیان اینکه در شهرستان سرایان و حتی در قائن، طبس و فردوس بیماران زیادی وجود دارند می‌گوید: «ما بیمارستان داریم، اما بیماران کرونایی را به بیرجند اعزام می‌کنند. همین مراجعه‌ها و مثبت شدن تست افراد می‌تواند نشان دهد آمار بیماری بیشتر است.» سیدمرتضی معزی می‌افزاید: «افرادی که حالشان وخامت نداشته باشد را بستری نمی‌کنند و بیماران با نسخه‌هایی که داروهایش را به سختی می‌توان خرید، راهی خانه میشوند. احتمالا آمار مبتلایان به کرونا که در منزل قرنطینه میشوند از آمارهای رسمی حذف شده که اعداد اعلام شده تا این حد پایین است.» این شهروند به تاثیر مشکلات معیشتی مردم در تسریع روند درمانی‌شان هم اشاره و اظهار می‌کند: «بخش قابل توجهی از مردم این شهرستان کشاورز هستند که آن هم تعطیل شده است. رفت‌وآمد برای درمان کرونا هم شرایط اقتصادی‌شان را سخت‌تر کرده است. علاوه بر هزینه‌هایی که متحمل میشوند، به دلیل فاصله زمانی رسیدن به بیرجند و اعلام مثبت یا منفی شدن نتیجه تست از سوی آزمایشگاه تهران، جان بیمار به خطر می‌افتد. داستان ماسک و دستکش هم دیگر چیز تازه‌ای نیست و در این شهر هم وجود ندارد. اقدامات چندانی هم برای ضدعفونی انجام نشده و خود مردم تلاش می‌کنند بیشترین اقدامات بهداشتی را انجام دهند.»
تست اینترنتی به جای مراجعه حضوری
جلال احمدی، معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی بیرجند درباره بستری نشدن برخی بیماران عنوان می‌کند: «افرادی که دارای علائم مشکوک هستند، حتما باید به پزشک مراجعه کنند که در نتیجه 3 حالت وجود خواهد داشت. مورد اول بدون مشکل است و پزشک تشخیص می‌دهد بیمار ارتباط خاصی به کرونا ندارد. مورد دوم بیمارانی هستند که نیازمند مراقبت در منزل هستند و آموزش‌های لازم را دریافت خواهند کرد. مورد بعدی هم بیماران مشکوک به کرونا هستند که یک‌سری آزمایش‌ها باید انجام بدهند و در صورت مثبت بودن درمان اختصاصی دریافت خواهند کرد.» رئیس دانشگاه علوم پزشکی بیرجند هم درباره مشکلات مردم و تردد به مرکز استان برای دریافت خدمات درمانی کرونا اظهار می‌کند: «بهتر است همشهریان از همه شهرهای استان پیش از مراجعه به 4بیمارستان تعیین شده برای کرونا با مراجعه به آدرس salamat.gov.ir به سوالات ساده خود‌ارزیابی بیماری کووید - ۱۹ در این سامانه پاسخ دهند و راهنمایی لازم را دریافت کنند. همچنین مردم می‌توانند به پایگاه‌ها و مراکز خدمات جامع سلامت شهرستان‌ها مراجعه و از نظر شک به کرونا مورد بررسی قرار بگیرند.» محمد دهقانی فیروزآبادی آمار مبتلایان به کرونا در خراسان جنوبی را 100 مورد عنوان می‌کند و می‌افزاید: «7 نفر از مردم استان بر اثر ابتلا به این بیماری فوت شده‌اند. بیشترین آمار هم مربوط به بیرجند است و طبس، قاین و زیرکوه در رتبه‌های بعدی قرار دارند.» این مسئول از راه‌اندازی آزمایشگاه ویروس شناسی کرونا در استان خبر می‌دهد و می‌گوید: «این مرکز در بیمارستان ولیعصر (عج) راه‌اندازی شده و تمام آزمایشات در این آزمایشگاه انجام می‌شود.»
کرونا + محرومیت
نماینده بم در مجلس شورای اسلامی شرایط استانهای محروم از جمله کرمان را در مقابله با کرونا ویژه‌تر می‌داند و می‌گوید: شرایط ویژه کرمان از 3 جنبه مورد توجه است؛ اول اینکه مردم محروم هستند و توان خرید اقلام بهداشتی مورد نیاز را ندارند. دوم به دلیل فقر مالی دولت باید اینجا بیشتر به مسائل بهداشتی و شرایط محیطی توجه کند و سوم اینکه، کرمان در شاهراه اصلی شمال و جنوب قرار دارد و به دلیل تردد بالا مسئولان باید کنترل ویژه‌ای روی این منطقه داشته باشند. حبیب‌الله نیک‌زادی به تردد مسافران در روزهای گذشته اشاره و از مسئولان درخواست می‌کند دولت، مردم و مسئولان استانی و ملی باید برای کنترل این بیماری در استان تلاش کنند. نماینده زابل در مجلس شورای اسلامی هم صحبت‌هایی مشابه نیک‌زادی دارد. حبیب دهمردی با اشاره به نامه‌نگاری‌های صورت گرفته با رئیس‌جمهوری، وزیر کشور و وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برای توجه ویژه به استان محروم سیستان‌وبلوچستان می‌گوید: استان ما با کمبود زیرساخت‌های درمانی، بیمارستانی و اقلام بهداشتی روبه‌روست و امیدواریم با صحبت‌های صورت گرفته و وعده‌های داده شده حداقل‌های مورد نیاز برای استان فراهم شود. او همچنین از پیگیری برای جلوگیری از ورود مسافران حتی سیستان و بلوچستانی‌های مقیم استانهای دیگر خبر می‌دهد تا شاهد قطع زنجیره شیوع کرونا باشیم.
