مدرسه تعطیل هست و نیست!

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از اعتماد، آموزش از راه دور با عنوان «فرصت برابر» از ابتدای هفته جاری در شبکه هفتم سیما آغاز شده. اتفاقی که در اولین روزش اولین واکنش‌ها را از سوی دانش‌آموزان سابق برانگیخت؛ کسانی که در دوره جنگ 8 ساله و در زمان تعطیلی مدرسه‌هایشان در برخی از نقاط کشور با دفتر و کتاب پای تلویزیون می‌نشستند. بسیاری از آنها حالا خودشان پدر و مادران نسلی از دانش‌آموزان شده‌اند که این بار به خاطر شیوع گسترده کرونا در کشور در خانه نشسته‌اند و از آنجایی که هنوز تصویر روشنی از میزان تعطیلی مدارس و باقی ماندن ویروس وجود ندارد حالا باید سعی کنند، مدرسه‌شان را در خانه و از طریق تلویزیون دنبال کنند. این البته چالش سختی است 12 پایه مختلف تحصیلی که هر کدام دست‌کم 3 درس را در طول روز در مدرسه می‌آموختند یا مرور می‌کردند حالا باید در ساعات محدود پخش تلویزیونی و از روی جدولی که هر روز از سوی آموزش و پرورش و شبکه آموزش اعلام می‌شود، منتظر نوبت مقطع خودشان باشند. خانم مجری‌ها و خانم معلم‌های درس‌های دوره دبستان با مقنعه‌های قرمز و صورتی و زرد رو به «بچه‌های توی خانه» لبخند می‌زنند و در مورد فارسی، ریاضی و علوم حرف می‌زنند، خانم مجری با صدای پرانرژی به بچه‌های کلاس اول که دیروز نوبتشان بوده و حالا شاید دارند کلاس بچه‌های کلاس دوم را نگاه می‌کنند، می‌گوید:«مشکلی نیست از الان برای سال بعد آماده می‌شوید».

آزاده مادر یک دختر کلاس پنجمی است. همین یکی، دو تا برنامه‌ای که نوبت به مقطع دخترش رسیده را دیده و چندان از نتیجه راضی نیست. می‌گوید فعلا از بین همه درس‌ها برنامه 3 تا درس ریاضی، فارسی و علوم را اعلام کرده‌اند و همان‌ها هم فقط بین 10 دقیقه تا یک ربع زمان می‌برند:«آخر مثلا یک ربع درس به صورت یک روز در میان به چه دردش می‌خورد؟ دیروز معلم تلویزیون گفت: بچه‌ها می‌خواهیم برویم به سرزمین اعداد اعشاری. بعد چند دقیقه درس داد و آخرش هم گفت حالا همه تمرین‌های این بخش را حل کنید. آخر درس که فقط همان دو ورق کتاب نیست، گسترده‌تر باید توضیح داده شود. حالا دخترم گفت این درس را قبلا توی مدرسه خوانده ولی اگر بخواهد مطلب جدیدی یاد بگیرد، فکر نمی‌کنم فایده داشته باشد. به نظرم دارند از سرشان باز می‌کنند و فقط شعار می‌دهند.» از قضا مدرسه هم کمک چندانی نبوده، معلم در گروه کلاس درس‌های علوم، ریاضی، اجتماعی و... را می‌گذارد تا بچه‌ها تمرین کنند اما دیگر برنامه‌ای برای تصحیح یا چک کردن تمرین‌ها ندارد:«می‌گویند خودتان می‌دانید و خدای خودتان. دیگر کسی تمرین چک نمی‌کند. حالا من هم که می‌گویم، بشین سر درس می‌گوید: مامان! مدرسه که تعطیل شده برای کی مشق بنویسم؟» همه اینها آزاده را نگران کرده چون از ابتدای پاییز هم با تعطیلی‌های آلودگی هوا و برف و حالا کرونا احساس می‌کند دخترش چندان مدرسه هم نرفته و حتی از امتحانات هم که بگذرد برای مقطع بعدی آماده نیست:«سلامتی به هر حال مهم‌تر است، خوشحالم که مدرسه‌ها تعطیل شده‌اند اما دوست ندارم از درس هم عقب بیفتد شاید مثلا تابستان یک برنامه‌ای برای دانش‌آموزان بگذارند. نمی‌دانم! این بچه‌ها آموزش از راه دور را جدی نمی‌گیرند مگر اینکه کسی از آنها درس پس بخواهد یا معلم‌ها ملزم به پیگیری باشند وگرنه تلویزیون که همان درس دادن را هم درست پیش نمی‌برد».

امیرحسین 18 ساله است و دانش‌آموز کلاس دوازدهم. این آخرین سالی است که قرار است با مدرسه سروکار داشته باشد. تعطیلی مدرسه‌ها در شرایطی که دانش‌آموزان سال آخر متوسطه در جنب و جوش کنکور باید باشند به نظر سخت‌تر می‌رسد اما نه برای این دانش‌آموز مشهدی که می‌گوید تا قبل از شیوع بیماری هم فقط برای برخی کلاس‌های مهم‌تر در مدرسه حاضر می‌شده:«در خانه خیلی هم راحت‌تر است. فقط کلاس‌های ریاضی را در کانال مدرسه می‌گذارند و البته شیمی و یک سری از دروس تخصصی را هم قبل از این جریان تمام کرده بودیم.» مدرسه در مورد شرایط هیچ چیز خاصی اعلام نکرده و دانش‌آموزان صرفا همان برنامه‌ای که خودشان صلاح بدانند را در خانه پیش می‌برند. او هم در جریان مدرسه از راه دور شبکه آموزش هست اما به نظرش فایده‌ای ندارد:«ما فیزیک را تمام نکردیم که من احساس نیاز نداشته باشم اما در تلویزیون هم زیاد حاشیه می‌روند و وقتت را تلف می‌کند، وقتی نمی‌توانی جایی که سوال برایت پیش می‌آید بپرسی، چه فایده‌ای دارد؟ برای همین ترجیح می‌دهم یا از کتاب‌های کمک آموزشی استفاده کنم یا توی اینترنت جوابم را پیدا کنم».

البته در همان دو، سه روز اول اجرای برنامه آموزش از راه دور دانش‌آموزان بسیاری در سراسر کشور پای تلویزیون نشسته‌اند تا ببینند کلاس درس تلویزیونی چیست. پدر و مادرها از بچه‌های‌شان که کتاب و دفتر به دست پای تلویزیون نشسته بودند، عکس می‌گیرند و برای شبکه آموزش ارسال می‌کنند. اما این تازگی که بگذرد، مساله اصلی میزان کارایی این شیوه آموزش است. شاید برای همین بود که روز گذشته وزارت آموزش و پرورش در فراخوانی با نام «جهاد آموزشی» از همه معلمان ساکن تهران(به دلیل محدودیت رفت و آمد از دیگر شهرها) خواسته است تا در صورت تبحر در استفاده از شیوه‌های نوین آموزشی و توانایی برای جذب مخاطب، در این پویش شرکت کنند تا به تیم آموزش از راه دور اضافه شوند.

مدرسه آنلاین به شیوه بخش خصوصی

به این مدرسه در اصطلاح عموم می‌گویند: «مدرسه بالاشهری»، ورود به ساختمان با چک درجه حرارت بدن و تعارف کردن ماسک و دستکش امکان‌پذیر می‌شود. کل ساختمان در اختیار بزرگ‌ترهاست: مدیر مجتمع، اعضای تیم فنی یک شرکت نرم‌افزار، معلمان، تیم تدوین و کارگردانی و ضبط. 600 نفر دانش‌آموز پسر پیش‌دبستانی تا متوسطه اول این مدرسه هم مثل سایر دانش‌آموزان یک هفته است در خانه نشسته‌اند اما در مورد این مدرسه تفاوت اینجاست که اولیا و مدیران و معلمان مدرسه دست به کار شده‌اند برای خلق یک مدرسه آنلاین که کار رسمی‌اش 4 روز است که شروع شده و برای همه مقاطع در جریان است. پس از انتشار خبر رسمی ورود کرونا به کشور، تمامی هفته گذشته تیم ضبط و تدوین و تدریس مشغول تولید محتوا بوده‌اند و از شنبه هفته جاری شروع به پخش کرده‌اند، پخشی که با حضور آنلاین معلم و گفت‌وگو با دانش‌آموزان هم همراه می‌شود و حضور و غیاب هر دانش‌آموز توسط برنامه مشخص است.

محمدجواد ذهبی، مدیرعامل این موسسه آموزشی می‌گوید:«اول فکر کردیم با این مساله مواجهیم که باید برای شاگردان مدرسه برنامه درسی بسازیم و در بسترهای مختلف اینترنتی بارگذاری کنیم اما بعد به این نتیجه رسیدیم که خب آن خانواده‌هایی که دوست دارند هم بیایند از این محتوای ما استفاده کنند. بعد فکر کردیم شاید مدرسه‌های دیگر دوست نداشته باشند، دانش‌آموزانشان در فضای مدرسه ما درس بخوانند. برای همین با شرکتی توافق کردیم که ما یک نرم‌افزار اوپن سورس را می‌خریم، پولش را می‌دهیم تو بیا اعلام کن که این بستر را روی خود دامین مدارس بدون اینکه اسمی از مدرسه ما باشد، فعال می‌کنی. ما خریدیمش تو اجرا کن. این می‌شود عدالت آموزشی.» به نظر او آموزش و پرورش و صداوسیما به خاطر محدودیت‌های‌شان نمی‌توانند با ایده آموزش از راه دور کار چندانی پیش ببرند:« اگر قرار است بچه‌ها چند ماه در خانه باشند فقط برنامه آموزش از راه دور جواب نمی‌دهد یعنی نمی‌توانید فقط برنامه درسی بگذارید بلکه باید مدرسه آنلاین داشته باشید. باید ال‌ام اس(سیستم مدیریت آموزش) داشته باشید که مثلا صبحگاه دارد، زنگ میوه دارد، برنامه روانشناسی و ورزش دارد و غیره. این را اصلا باید وزیر اعلام کند آموزش و پرورش نگران نباشد؛ سامانه آموزش از راه دور مدارس به صورت رایگان در اختیار مدرسه‌ها قرار می‌گیرد. یعنی هر مدرسه می‌تواند با تلفن یا ثبت‌نام آنلاین درخواست بدهد و یک تیمی به مدرسه آنها برود این ‌ام ال اس را برایشان نصب می‌کند، آموزش استفاده می‌دهد و اگر توانستند محتوا بگذارند، اگر نه از همین محتوایی که روزانه تولید می‌شود، استفاده کنند.»

رضا حاجی‌کریم، عضو انجمن اولیا و مربیان این مدرسه توضیح می‌دهد که هر روز سر ساعت 10 برنامه‌ها روی این سامانه آنلاین شروع می‌شود و بچه‌ها تا در این بخش شرکت نکنند، نمی‌توانند سر کلاس بروند و تا کلاس اول را نگذرانند، نمی‌توانند سراغ کلاس بعدی یا زنگ تفریح بروند. روی همه این مراحل و حضور بچه‌ها نظارت می‌شود و بعد مثلا مدرسه می‌تواند زنگ بزند به خانواده و بپرسد پسر شما چرا این فیلم را ندیده. در حال حاضر این بستر برای این مدرسه فعال شده اما فعلا با ارتباطاتی که داشته‌اند، پیشنهاد استفاده از این امکان را به دیگران هم داده‌ و قرار پخش برنامه را با روستایی در کهگیلویه و بویراحمد و روستای دیگری در منطقه دشتیاری سیستان و بلوچستان گذاشته‌اند. در این چند روز این دو روستا توانسته‌اند یک کامپیوتر و امکان اتصال به اینترنت را برای خودشان فراهم کنند تا بتوانند از کلاس‌های این مدرسه تهران استفاده کنند. حاجی‌کریم می‌گوید:«آن بچه‌ای که در ولنجک و زعفرانیه زندگی می‌کند، حتی در مدرسه دولتی هم که درس بخواند، امکاناتی در اختیارش هست که این عقب افتادگی ناشی از کرونا، آلودگی هوا و برف و غیره را جبران می‌کند. اما بچه‌ای که در دشتیاری و قلعه گنج و غیره زندگی می‌کند شاید این آخرین فرصتشان برای آموزش باشد، شاید همین فاصله‌ای که پیش آمده موجب ترک تحصیلشان بشود. برای همین هدف ما این است که در قالب مسوولیت اجتماعی این کار را کنیم و حتما هدف ما این است که بتوانیم جمعیت دانش‌آموزی بیشتری را پوشش دهیم.»

در این مدرسه همه با عجله مشغول به کار تولیدند چون به نظرشان باید روزهای سخت‌تری را تصور کرد، روزهایی که حتی ممکن است شبیه به تصاویری که از چین رسید تمامی خیابان‌ها خالی از جمعیت شود و مدیر مجموعه می‌گوید تا قبل از رسیدن آن روز باید مدرسه‌ها را به سمت استفاده رایگان از این امکان فراهم شده، سوق داد چون ممکن است تعطیلی‌ها طولانی‌تر و وسیع‌تر از ذهنیت فعلی ما باشد:«ممکن است اتفاق عجیبی بیفتد، ممکن است دیگر کسی سر کار حاضر نشود و مدرسه‌ای باز نشود. باید زودتر چنین بستری را گسترش داد. یک سری آدم با ترس عمومی در خانه می‌نشینند، ما می‌گوییم قبل از اینکه به این حالت برسیم، بیایند از این امکان رایگان استفاده کنند. من که کار پرستاری بلد نیستم، کار پزشکی نمی‌توانم بکنم، کار من این است که نوآوری کنم و بستر رایگان ایجاد کنم تا بقیه هم بتوانند از آن استفاده کنند».