قوی سیاه و دورکاری و کاهش هزینه‌ها
این روزها در هرکجا راجع به کرونا صحبت می‌شود. ویروسی که به یکباره از ناکجا آباد سر بر آورده و تبدیل به «قوی سیاه» بازارهای جهانی شده است.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایران، شاخص‌های بورس دنیا در برخی روزها طی این مدت ریزش قابل توجهی داشته‌اند. فقط شاخص داوجونز طی یک هفته ۱۲ درصد (بیش از ۳۵۰۰ واحد) افت داشته است که بدترین هفته سپری شده بعد از سال ۲۰۰۸ می‌باشد. چرا که بسیاری شرکت‌ها پیش‌بینی‌های مالی خود را تعدیل کرده‌اند و برخی مانند اپل به سهامداران خود هشدار داده‌اند که با شرایط فعلی فروش کمتری در فصل اول سال ۲۰۲۰ نسبت به برآورد اولیه خواهند داشت. رئیس صندوق بین‌المللی پول نیز هشدار داده است که ویروس کرونا می‌تواند بر اقتصاد جهان تأثیر منفی داشته باشد. از طرفی بانک جهانی نیز تداوم این وضعیت را تهدیدی می‌داند که منجر به کند شدن رشد اقتصاد جهانی خواهد شد.
حال با وضعیت فعلی و با فرض تداوم این ویروس در دنیا اقتصاد دیجیتال چه کمکی می‌تواند بکند؟ و چه جایگاهی دارد؟
در برخی از شهرهای دنیا تعدادی از کسب‌وکارها به‌طور موقت تعطیل شده‌اند یا بازار فروشگاه‌های فیزیکی کساد شده است. این در حالی است که بسیاری از شرکت‌ها مشتریان خود را به استفاده از خدمات غیرحضوری تشویق می‌کنند و به‌دلیل استقبال بیشتر افراد از خرید اینترنتی، فروش بسیاری از کسب‌و‌کارهای آنلاین طی این مدت افزایش داشته است.
از طرفی برخی دولت‌ها نظیر ژاپن از شرکت‌ها خواسته‌اند تا امکان دورکاری را برای کارمندان‌شان فراهم نمایند. بسیاری از شرکت‌ها در سراسر دنیا -بخصوص شرکت‌های تکنولوژی محور- نیز به‌طور داوطلبانه دست به چنین اقدامی زده‌اند. همچنین بسیاری از مراکز آموزشی نیز تصمیم به برگزاری کلاس‌های خود به‌صورت وبینار گرفته‌اند. این موضوع باعث شده که استفاده از ابزارهای دورکاری تیمی رشد بسیاری داشته باشد. به‌عنوان یک نمونه می‌توان به نرم‌افزار «زوم» اشاره کرد که ابزاری برای برقراری جلسات تصویری گروهی می‌باشد. طبق آخرین گزارش‌ها میزان دانلود این نرم‌افزار در یک ماه گذشته به طور متوسط ۹۰ درصد رشد داشته است که منجر به افزایش ۵۶ درصدی سهام این شرکت -در لحظه نگارش این مطلب- نسبت به ابتدای سال میلادی گشته است.
صرفه‌جویی در هزینه و زمان رفت و آمد به محل کار، کاهش آلودگی و ترافیک از جمله مزایای دورکاری است. اگرچه باید به این نکته توجه داشت که معمولاً بخشی از یک سازمان دورکاری می‌کند و نه همه آن. به علاوه اینکه دورکاری الزاماً برای تمام روزهای کاری هفته نیست. همین‌طور از آنجایی که در این مدل کاری ثبت زمان ورود و خروج اشخاص معنی ندارد، ارزیابی کارمندان بیشتر بر اساس خروجی انجام شده و نتیجه محور می‌شود.
البته دورکاری معایبی نیز دارد که به‌عنوان نمونه می‌توان به کمرنگ شدن تعاملات و ارتباطات انسانی اشاره کرد، که بسیاری از سازمان‌ها برای حل این مسأله از راهکارهای مختلفی جهت ایجاد صمیمیت بین اعضا استفاده می‌کنند.
دورکاری موافقان و مخالفان جدی و سرسختی هم داشته و دارد. یکی از معروفترین مخالفان آن «ماریسا مِیر» مدیرعامل اسبق یاهو بود. وی پس از انتخاب به سمت مدیرعاملی در یکی از مهم‌ترین اقداماتش در سال ۲۰۱۳ اعلام کرد که تمام کارمندان دورکار یاهو باید مجدداً به دفتر کاری خود بازگردند. اقدامی که انتقادات بسیاری را در پی داشت تا جایی که «فوربس» تیتری با عنوان «آیا به عصر حجر برگشته‌ایم؟» منتشر کرد. او بعداً اینگونه استدلال کرد که: «تنها کار کردن افراد بهره‌وری‌شان را بالا می‌برد اما وقتی باهم باشند خلاق‌تر و هماهنگ‌تر هستند.»
از سرشناس‌ترین موافقان آن نیز می‌توان به «ریچارد برَنسون» کارآفرین پرآوازه و مؤسس برند «ویرجین» اشاره کرد. وی بخش زیادی از زمان مدیریت خود را به‌صورت غیرحضوری و با این مدل کاری انجام می‌دهد. او معتقد است که تقاضا برای این شیوه کاری افزایش یافته و به شرکت‌ها پیشنهاد می‌کند که برای جذب نیروهای ماهر این شیوه را به‌عنوان یک مزیت رقابتی در نظر بگیرند تا هزینه‌هایشان نیز کاهش پیدا کرده و به بهره‌وری بالاتری دست پیدا کنند.
برخی از استارتاپ‌ها و همین‌طور سازمان‌های بزرگ داخلی مثل کافه بازار و ایرانسل نیز این روزها روی به دورکاری آورده‌اند.
به لطف اقتصاد دیجیتال، زمان کاری «۹ صبح تا ۵ بعدازظهر» که از یادگاری‌های انقلاب صنعتی است، دیگر برای کارمندان از محبوبیت سابق برخوردار نیست و زمانه عوض شده است. کرونا می‌تواند بهانه‌ای باشد برای بررسی اینکه شرکت کوچک، متوسط یا بزرگ شما چه رویکردی را می‌خواهد و می‌تواند اتخاذ کند.
آیا سازمان شما برای این عصر کاری جدید آماده است؟
