خسارت 185میلیارد دلاری به چین و کاهش رشد اقتصاد دنیا
کرونا به عنوان مهم‌ترین و بزرگ‌ترین معضل فعلی جهان شناخته می‌شود؛ بیماری‌ای که از آسیا شروع و به قاره‌های اروپا، امریکا و اقیانوسیه نیز کشیده شد. ناشناخته بودن این ویروس و نبود داروی قطعی برای درمان آن از جمله مواردی است که باعث گمانه‌زنی‌هایی در خصوص طولانی شدن دوران مقابله با آن و در نتیجه التهاب در اقتصاد کشورهای مختلف و بروز رفتارهای هیجانی در بازارها شده است.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از اعتماد، تاثیر کرونا ویروس جدید بر اقتصاد هر کشوری متفاوت است. در چین تا به امروز بیش از 185 میلیارد دلار خسارت وارد کرده که نشات گرفته از کاهش تورهای گردشگری در سال نوی چینی همچنین کاهش فعالیت صنعتی و پالایشگاهی بوده است. دومین اقتصاد بزرگ دنیا که در 18ماه گذشته درگیری‌هایی با امریکا و مشکلات نشات گرفته از جنگ تجاری داشت، پس از امضای فاز اول توافق تجاری درصدد بهبود رشد اقتصادی خود بود، اما شیوع کرونا و سخت‌تر شدن شرایط سلامتی و بهداشتی از یک سو و کاهش مبادلات تجاری با سایر کشورها از سوی دیگر، سبب تقویت گمانه‌زنی‌ها در خصوص کاهش رشد اقتصادی چین تا نیمه سال جاری میلادی و همچنین تاثیرش بر اقتصاد دنیا شد.
اما تاثیر این ویروس بر اقتصاد ایران به گونه دیگری بود؛ ماسک و مواد ضد عفونی‌کننده تقریبا کمیاب شد، قیمت این محصولات بسیار بالا رفت و گزارش‌هایی از احتکار اقلام مورد نیاز بهداشتی منتشر شد. به نظر می‌رسد فصل مشترک تقریبا تمام بحران‌های کشور، بالارفتن قیمت‌ها، تشکیل بازار سیاه و کشف انبارهای احتکار است. اتفاقاتی که نظیرش پس از افزایش نرخ ارز و کمبود محصولات سلولزی در بازار دیده شد. برخی کارشناسان معتقدند نبود نظارت‌های دقیق و افق کوتاه‌مدت تصمیم‌گیری اقتصاد سبب بروز نابه سامانی در بازارها می‌شود.
نیاز به سیاست‌های جسورانه برای مقابله با کرونا
اقتصاد چین تا به امروز که بیش از دو ماه از شیوع این بیماری در ووهان می‌گذرد، 185 میلیارد دلار زیان و خسارت دیده است. روز گذشته خبرگزاری رویترز به نقل از شی جین پینگ، رییس‌جمهور چین عنوان کرد که تلاش برای مقابله با این ویروس به مراحل حساسی رسیده و شرایط همچنان پیچیده و خطرناک است. گفته‌های پینگ ممکن است نشان‌دهنده‌ای این موضوع باشد که اقتصاد چین طی روزهای آینده خسارت‌های بیشتری را متحمل می‌شود و به احتمال زیاد قرنطینه شهرها تمدید می‌شود. چین طی هفته‌های اخیر پس از ممنوعیت تردد در 15 شهر، نه تنها تعداد گردشگران خود به سایر کشورها که تبادلات خارجی خود را نیز کاهش داده است. چین حدود ۹۰ درصد از تعداد گردشگران جهانی را در ایام سال نوی چینی به خود اختصاص می‌دهد که در سال نوی جاری اجازه ورود به سایر کشورها را نداشتند.
هر چند روز گذشته اخباری از کاهش شمار مبتلایان منتشر شد، اما شرایط همچنان به سختی می‌گذرد و سایر کشورها از جمله امریکا، ژاپن و برخی کشورهای اتحادیه اروپا درصدد ایجاد تمهیدات سختگیرانه‌تری برای مقابله با این ویروس هستند. در این راستا تارو اسو، وزیر دارایی ژاپن ضمن اشاره به این موضوع که برای غلبه بر اثرات منفی این ویروس بر رشد اقتصادی جهان باید متحد شد، گفت: « به اعضای گروه G20 گفته‌ام که انتظار دارم کشورهای با فضای مالی بزرگ‌تر، تصمیم‌های سیاستی جسورانه‌تری اتخاذ کنند. با وجود اینکه تحلیل‌های کارشناسانه از تاثیر این ویروس صرفا بر اقتصاد چین تکیه دارد، اما گزارش‌های موسسات مالی بین‌المللی نشان می‌دهد که شیوع این ویروس تاکنون به‌طور مستقیم بر اقتصاد خاورمیانه و آفریقا تاثیر شگرفی نگذاشته است. به گونه‌ای که انتظار می‌رود تاثیرات آتی آن ملایم‌تر از اقتصادهای نوظهور در همسایگی چین مانند هنگ‌کنگ و تایلند باشد. با این وجود تحلیلگران معتقدند هنوز داده‌های مشخصی از تاثیر این ویروس به خصوص در منطقه خاورمیانه در دست نیست و ممکن است ظرف هفته‌های آینده انتظاراتی مبنی بر تعدیل پیش‌بینی رشد اقتصادی در این مناطق وجود داشته باشد . هر چند رشد اقتصادی در این منطقه تحت تاثیر کاهش قیمت نفت به دلیل کاهش فعالیت‌های بخش صنعت چین، می‌تواند بیش از پیش‌بینی‌های نهادهای بین‌المللی کاهش یابد.
احتمال کاهش رشد اقتصادی
کریستالینا جورجیوا، رییس صندوق بین‌المللی پول در اجلاس وزیران مالی و روسای بانک‌های مرکزی کشورهای G20 در ریاض ضمن اشاره به این موضوع که اپیدمی کرونا بر کل جهان و نه فقط کشور یا کشورهایی خاص تاثیر می‌گذارد، گفت: «این ویروس احتمالا ۰.۱ درصد از رشد اقتصادی جهان می‌کاهد و رشد اقتصادی چین را به ۵.۶ درصد خواهد رساند.» هر چند جورجیوا معتقد است نهادهای بین‌المللی به سناریوهای بدتری از جمله طولانی‌تر شدن و بزرگ شدن ابعاد گسترش این ویروس توجه دارند، خاطرنشان کرد: «در این شرایط آسیب بیشتری به رشد اقتصادی جهان وارد خواهد شد. در سناریوی پایه فعلی ما سیاستگذاری‌های اعلام شده به کار گرفته خواهند شد و اقتصاد چین در سه‌ماهه دوم به وضعیت عادی بازخواهد گشت. بنابر این تأثیر این ویروس بر اقتصاد جهان ناچیز و زودگذر خواهد بود. در سناریوی پایه، رشد اقتصادی ۲۰۲۰ چین ۵.۶ درصد خواهد بود که این ۰.۴ درصد از پیش‌بینی قبلی ماه ژانویه کمتر است.»
بحران، بازار سیاه و کمبود نظارت
تاثیر کرونا بر اقتصاد ایران دو بعد مستقیم و غیر مستقیم دارد. بعد مستقیم آن، کاهش مراودات تجاری با کشورهای همسایه و لغو پروازهای مستقیم به کشور است. در چند روز اخیر و پس از بالا رفتن شمار مبتلایان کرونا در ایران، کشورهای عراق و کویت به صورت رسمی خواهان لغو پروازها از ایران شدند. واکنش‌ها به اتفاقاتی نظیر شیوع یک بیماری ویروسی به ماهیت اقتصاد و میزان نظارت‌ها بستگی دارد. به‌طور مثال چین پس از افزایش شمار مبتلایان به کرونا، با افزایش نظارت‌ها از ایجاد بازارهای سیاه جلوگیری کرد. این در حالی است که در ایران تنها چند ساعت پس از اعلام خبر رسمی ورود این ویروس، نه تنها برخی اقلام بهداشتی در کشور نایاب شد که برای آنها بازار سیاه تا چهار برابر قیمت واقعی شکل گرفت.
هر چند بخشی از نایابی اقلام متوجه اقبال زیاد مردم برای خرید و بالا رفتن تقاضا برای برخی کالاها است، اما بخش دیگر آن به نبود مدیریت صحیح اقلام بهداشتی در مراکز فروش بازمی‌گردد. نمونه این رفتارها در سال‌های گذشته وجود داشت و همواره نهادهای نظارتی از سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان تا تعزیرات نسبتا در خصوص برخورد با گرانفروشان یا محتکرین هشدارهایی می‌دادند. با وجود هشدارهای وزارت بهداشت و سایر نهادهای ناظر بر قیمت، همچنان قیمت اقلام بهداشتی و ضدعفونی‌کننده در کشور با این اتفاق، افزایش یافته است. تجربه‌های گذشته نشان می‌دهد که برخورد با گران فروشان تاثیری بر قیمت‌ها در بازار نداشته و پس از عادی شدن شرایط، قیمت‌ها تغییری نخواهد کرد.
