میهمان ناخوانده در انتظار قربانیان تازه
ویروس مرموز چینی چندین هفته پس از ورود به ووهان چین و شیوع آن در این کشور و کشورهای مختلف از قاره‌های گوناگون، به ایران رسیده و دست‌کم افرادی در چهار استان را مبتلا کرده است؛ قم، مرکزی، تهران و گیلان.
به گزارش اقتصادآنلاین، محمد باقرزاده در شرق نوشت: آخرین آمار وزارت بهداشت تا لحظه تنظیم این گزارش ابتلای قطعی ۱۸ نفر و مرگ چهار نفر است؛ هرچند به نظر می‌آید تعداد مبتلایان در حال افزایش است و نتایج آزمایش افراد مشکوک به ابتلا، در ساعات و روزهای آینده مشخص خواهد شد. خانواده یکی از جان‌باختگان می‌گوید که متوفی نه‌تنها سفری به چین نداشته که حتی با افراد بازگشته از این کشور هم رابطه‌ای نداشته است که معنای این خبر، ابتلای قطعی افرادی دیگر در ایران است. علاوه‌براین مقامات دو کشور لبنان و کانادا هم از رسیدن ویروس به کشور خود آن‌هم براثر ورود فردی از ایران خبر دادهاند. در سمت دیگر ماجرا اما وزارت بهداشت ایران می‌گوید که برای مقابله آماده است و مقامات دولتی هم از آمادگی تمام دستگاه‌ها برای مبارزه با شیوع این ویروس می‌گویند. نگرانی درباره دسترسی به ماسک یا گران‌شدن قیمت آن در داروخانه‌های کشور هم موضوع دیگری است که به نظر می‌آید تمهیداتی برای این مسئله هم لحاظ شده یا انتظار میرود در روزهای آینده شرایط بهتر شود.
در قم چه می‌گذرد؟
کرونا برای اولین بار در ایران سراغ شهروندان قم رفت و دو نفر را هدف قرار داد؛ دو نفری که در روز انتشار خبر ابتلای آنها و تنها ساعاتی پس از انتشار رسمی آن، خبر جان‌باختن‌شان هم تأیید شد. آن‌طورکه مسئولان می‌گویند در این شهر اقدامات مهم انجام شده و بیمارستان کامکار به‌عنوان مرکزی برای بستری‌کردن افراد مبتلا به ویروس آماده شده است. مسئولانی از دانشگاه علوم پزشکی هم می‌گویند که اجازه انتشار آخرین آمار ابتلا و مرگ را ندارند اما شرایط متناسب با پروتکل‌های سازمان بهداشت جهانی در حال انجام است. علاوه‌براین یکی از جان‌باختگان بر اثر این ویروس در شهر قم، از بستگان «حسین نورانی‌نژاد»، فعال سیاسی است که در این زمینه و در توضیحاتی نحوه رسیدگی را مناسب نمی‌داند. او پیش از این در صفحه توییتر خود نوشته بود: «دیگر اعضای خانواده بستگانم که دیروز یک فرزندشان را بر اثر ابتلای احتمالی به کرونا از دست دادند نیز علائم بیماری نشان دادهاند و یکی‌شان تب کرده است. متأسفانه رسیدگی خوبی هم به‌رغم اطلاع‌رسانی مستمر ما انجام نمی‌شود. خانواده عزادار به‌شدت مستأصل و نگران هم هستند و متأسفانه کمترین کاری از سوی مسئولان برای آموزش و مراقبت از آنها انجام نمی‌شود. خود آنها البته خودشان را در این شرایط تراژیک قرنطینه کرده‌اند اما باید هرچه سریع‌تر به آنها رسیدگی شود و از آنها آزمایش بگیرند و با آنها حرف بزنند و آموزششان بدهند و آرامشان کنند و هر کار دیگری که بابتش مسئول‌اند». او البته ساعتی بعد نوشت که «هم اینک با خانواده تماس گرفتند که دیگر عضو بیمار خانواده برای آزمایش به بیمارستان کامکار مراجعه کند. تشکر اما دیر و کم است. خانواده به کمک و مشاوره‌های بیشتری نیاز دارد. حتی نمی‌دانند فردا با جنازه چه کنند. لطفا با درک شرایط سخت این خانواده‌ها تلاش مؤثرتری کنید. گفتند که هر اقدامی از جمله قرنطینه تابع پروتکل‌هایی است. اگر پروتکل‌ها همینی است که ما دیدیم، بیش از حد سهل‌گیرانه است. خانواده‌ای مشکوک به ابتلاست و قاعدتا باید پیشگیری و مراقبت بیشتری شوند، نه اینکه به حال خود رها باشند. این تازه شامل مایی است که دو تا شماره تماس پیدا می‌کنیم». نورانی‌نژاد در توضیح این موضوع می‌گوید: «از یکی از افراد این خانواده متوفی که تب کرده بود، خواستند که بیمارستان برود که رفت و بعد هم برگشت خانه. پیکر جان‌باخته را هم گفتند فردا تحویل می‌دهند». این رفتار با یک فرد مشکوک به دریافت ویروس، در حالی است که اگر او هم به ویروس مبتلا شده باشد، در مسیر رفت‌وبرگشت بیمارستان ممکن است چندین انسان دیگر را هم در معرض این ویروس قرار دهد و از مسئولان انتظار میرود که در این موارد بررسی‌ها با دقت بیشتر و شرایط امن‌تری انجام شود. نورانی‌نژاد دراین‌باره می‌گوید: «الان یک هراسی در نزدیکان ایجاد شده و خانواده متوفی تنها و مستأصل‌اند که آدم را یاد رمان کوری ساراماگو می‌اندازد. واقعیت این است که خانواده نیاز به دلجویی و راهنمایی دارد و الان در شرایط ریسک هستند اما به نظر می‌آید یا تمهیداتی از قبل اندیشیده نشده است یا اینکه امکانات در این زمینه مناسب نیست». نورانی‌نژاد می‌گوید که پیگیری مسئولان وزارت بهداشت زیاد است اما واقعیت این است که در این مورد خروجی مناسب نیست.
پرسش‌هایی بدون پاسخ درباره نحوه مقابله دولت با کرونا
این روزنامه، حدود هفته پیش و در گزارشی درباره کم‌توجهی وزارت بهداشت به برخی دستورات ایمنی هشدار داده بود اما پاسخ این وزارتخانه به این صورت بود که «ما دستورات و پروتکل‌های سازمان جهانی بهداشت را انجام می‌دهیم». حدود دو تا سه هفته پیش ایرانیان ساکن در چین به ایران وارد می‌شدند و در فرودگاه امام خمینی پس از عبور از یک دوربین حرارت‌سنج به حال خود رها می‌شدند. یکی از این افراد دانشجوی ساکن در نانجینگ چین بود که از طریق فرودگاه شانگهای به تهران برگشت و در فرودگاه هم پس از عبور از دوربین و عادی‌بودن درجه تب، به حال خود رها شد. این دانشجو گفته بود: «دوره نهفتگی این ویروس سه تا ۱۴ روز است و ممکن است من که امروز دمای بدنم عادی بود چند روز دیگر علائم کرونا پیدا کنم؛ یعنی در مرحله نهفتگی باشم، ولی من را به حال خودم رها کردند و مجبورم خودم کارهای قرنطینه را انجام دهم و چند روز با خانواده ارتباط نگیرم». این انتقاد بارها مطرح شد و ممکن است عامل انتشار این ویروس در ایران یکی از همین افرادی باشد که در لحظه ورود به فرودگاه در مرحله نهفتگی این ویروس بوده باشند. علاوه بر این درباره موارد متوفی در قم، نه تنها بستگان و خانواده‌ای که با افراد جان‌باخته در ارتباط بودند، قرنطینه نشدند که حتی در پاسخ به اصرار خود برای بررسی شرایط سلامت آنها، فقط بیمارستانی به آنها برای حضور و بررسی سلامتشان معرفی شد؛ این در حالی است که ممکن است این افراد در مسیر رفتوآمد به بیمارستان و درصورت ابتلای قطعی، افراد دیگری را به این بیماری مبتلا کرده باشند. نورانی‌نژاد این پرسش‌های منطقی را با مسئولان مطرح کرده و پاسخ دقیقی دریافت نکرده است: «پیگیری کردم چون برایم سؤال بود که چرا این خانواده‌ها را قرنطینه نکردند و گفتند ما داریم براساس پروتکل‌ها عمل می‌کنیم ولی نمی‌دانم این پروتکل‌ها چیست که این همه سهل‌گیری می‌کنند. من خبر درگذشت را از طریق مسئولان شنیدم؛ یعنی این‌قدر دسترسی داشتم. ما با این دسترسی احساس ضعف و بی‌پناهی می‌کنیم و وای به حال مردم عادی. این‌همه سرپوش‌گذاشتن و سهل‌گرفتن عجیب است». این توضیحات در حالی است که دست‌کم در حال حاضر چهار خانواده ایرانی از یک طرف عزادار جان‌باختن عزیزان خود هستند و از طرفی نگران سلامتی خود. به نظر می‌آید در این شرایط باید این خانواده‌ها هم از لحاظ سلامت و ایمنی مراقبت شوند و همه زمینه آرامش روانی آنها فراهم شود که در حال حاضر چنین اتفاقی رخ نداده است.
اماکن عمومی قم چه وضعیتی دارند؟
یکی از بستگان افراد جان‌باخته در قم می‌گوید فرد متوفی در روزهای گذشته تنها به چندین محل عمومی مذهبی و مکان عمومی شهر رفتوآمد داشته و هیچ ارتباطی با افراد بازگشته از چین نداشته است. این توضیحات نشان می‌دهد که افراد جان‌باخته خود از مبتلایان دیگر یا از مکان‌های عمومی به این ویروس مبتلا شدند که مراقبت‌های بیشتری را می‌طلبد. با این توضیحات اما همچنان رفتوآمد به اماکن عمومی و مذهبی قم با تفاوت اندکی نسبت به دیگر روزهای عادی در جریان است. دراین‌باره حتی «عباس صالحی» وزیر ارشاد در توییتی نوشت: «از مراجع، مدیران حوزه و تولیت‌های مراکز مذهبی خاضعانه می‌خواهم که در مواجهه با کرونا در مراکز تحت تدبیر، توصیه‌های وزارت بهداشت و درمان و علوم پزشکی را مبنا قرار دهند و از هرگونه تصمیم اختصاصی پرهیز کنند. مباد بهانه دیگری برای دین‌گریزی و دین‌ستیزی پدید آوریم». دراین‌باره همچنین «کیانوش جهان‌پور» مدیر روابط عمومی وزارت بهداشت در توییتی از کم‌توجهی در این زمینه گفت و با انتشار تصویری از حرم حضرت معصومه (س) نوشت که این کارها تأثیری در مقابله با این ویروس ندارد و باید رفتوآمد ممنوع شود.
برای مقابله چقدر امکانات داریم؟
اگرچه اخباری از کمبود ابزار تشخیص این ویروس یا کمبود ماسک منتشر می‌شود اما وزارت بهداشت ایران این اخبار را رد می‌کند. بر اساس آخرین اخبار، دیروز با پیگیری نماینده سازمان جهانی بهداشت چهارمین محموله کیت‌های ویژه آزمایشگاهی کووید19 به ایران تحویل داده شد. وزارت بهداشت دراین‌باره نوشت: «با پیگیری دکتر کریستف هملمن نماینده سازمان جهانی بهداشت در ایران، کیت‌های ویژه آزمایشگاهی کووید19 به ایران تحویل داده شد. صبح دیروز (جمعه 2 اسفند 98) او در سفری فوری به دوبی، چهارمین محموله کیت‌های ویژه آزمایشگاهی بیماری کووید19 را از انبار دارو و تجهیزات پزشکی سازمان جهانی بهداشت در امارات تحویل گرفت و به انستیتو پاستور ایران تحویل داد. وزیر بهداشت نیز در روزهای اخیر از همکاری مناسب نماینده سازمان جهانی بهداشت با وزارت بهداشت، تقدیر و تشکر کرده بود».
نگران ماسک باشیم؟
در روزهای گذشته افراد زیادی از مراجعه خود به داروخانه‌ها در شهرهای مختلف نوشتند که یا ماسک نداشتند یا اینکه قیمت آن بالاتر از حد معمول بود. دراین‌باره مدیرکل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو از مراجعه پرتعداد مردم برای تهیه ماسک و ژل ضدعفونی خبر داد؛ البته مدعی شد در این زمینه به اندازه کافی ماسک وجود دارد. «غلامحسین مهرعلیان» دراین‌باره گفت: «در روزهای اخیر شاهد مراجعه پرتعداد مردم برای تهیه ماسک، ژل ضدعفونی‌کننده دست و سطوح، الکل، پد الکلی و مکمل‌های دارویی به داروخانه‌ها هستیم که البته متأسفانه در مواردی شاهد اعتراض به همکاران نیز بوده‌ایم». او ادامه داد: «در سرکشی به تعداد زیادی از داروخانه‌های سطح شهر تهران و شهرستان‌ها، خوشبختانه همکاران ما با رعایت اخلاق حرفه‌ای اقلام مورد نیاز مردم (ماسک، ژل ضدعفونی‌کننده دست و...) را به نرخ متعارف عرضه می‌کردند». او توضیح داد که در روزهای آینده شرایط کشور در این زمینه بهتر خواهد شد: «با هماهنگی‌های صورت‌گرفته با تأمین‌کنندگان، از ابتدای هفته نیز توزیع مناسبی از اقلام مذکور صورت خواهد گرفت و نگرانی برای تأمین وجود ندارد. مردم در صورت مشاهده تخلف و گران‌فروشی، موارد را از طریق سامانه ۱۹۰ یا اپلیکیشن تیتک اطلاع‌رسانی کنند تا در اسرع وقت به آن رسیدگی شود». دراین‌باره همچنین مدیرکل امور تجهیزات و ملزومات پزشکی از تأمین روزانه یک‌میلیون‌و ۵۰۰ هزار ماسک در کشور خبر داد. «حسین صفوی» گفت: «قیمت عرضه ماسک‌ها نیز به تمام واحدهای تولید اعلام شده و نظارت‌های لازم بر تمام مراحل تولید تا عرضه انجام می‌شود. هیچ‌گونه کمبودی در زمینه تأمین ماسک وجود ندارد. مردم هیچ‌گونه نگرانی‌ای برای تأمین ماسک نداشته باشند». بر اساس توضیحات صفوی، بهتر است تنها افرادی که در معرض افراد مبتلا هستند، از ماسک استفاده کنند.
کدام آمار معتبر است؟
آخرین آمار افراد مبتلا به ویروس کرونا در ایران تا لحظه تنظیم این گزارش، به این صورت است که «نتایج تست کرونای چهار بیمار مشکوک در تهران مثبت بود. هفت مورد مثبت جدید هم در قم و دو مورد هم در رشت تأیید شده است. متأسفانه دو نفر از مبتلایان جدید هم فوت کردند». به عبارت دیگر تا لحظه تنظیم این گزارش و بر اساس توضیحات وزارت بهداشت، «در مجموع ۱۸مورد ابتلای قطعی به کرونا ثبت شده که چهار نفر از آنان فوت کردند. تعداد موارد مشکوک بستری و تحت مراقبت هستند». این آمار وزارت بهداشت در حالی است که پزشکانی از آمار بیشتر خبر می‌دهند و حتی یک خبرگزاری رسمی هم آمار جان‌باختگان ایرانی را پنج نفر می‌داند. دراین‌باره روز گذشته خبرگزاری آناتولی ترکیه نوشت: «فخرالدین کوجا، وزیر بهداشت ترکیه، با انتشار توییتی اعلام کرد: در یک تماس تلفنی با سعید نمکی، وزیر بهداشت ایران، درباره شیوع ویروس کرونا (کووید -19) در این کشور گفت‌وگو و تبادل نظر کردیم. در این گفت‌وگوی تلفنی بر اتخاذ تدابیر فوری و اجرای آنها در راستای جلوگیری از شیوع کروناویروس در دو کشور تأکید شد. ما در کنار همسایه‌مان ایران هستیم. در گفت‌وگو با سعید نمکی، وزیر بهداشت ایران، اعلام شد که از 758 مورد مشکوک 18 مورد آن مثبت بوده و از این شمار پنج نفر جان باخته‌اند. از روز یکشنبه ارائه گواهی سلامت پزشکی مسافران ایران اجباری خواهد شد». در این توضیحات، وزیر بهداشت ترکیه می‌گوید وزیر بهداشت ایران آمار جان‌باختگان را پنج نفر اعلام کرده و این در حالی است که همچنان وزارت بهداشت ایران از مرگ چهار نفر می‌گوید. کاربران شبکه‌های اجتماعی نیز از ابتلای افرادی به ویروس کرونا در شهرهای ساری، بابل، مشهد و تهران خبر دادهاند که به نظر می‌آید باید منتظر تأیید رسمی این اخبار در روزهای آینده باشیم.
برای مقابله چه باید کرد؟
درحالی‌‌‌که ویروس کرونا به ایران رسیده، به نظر می‌آید افراد همچنان آن را جدی نگرفته‌اند که دراین‌باره توصیه‌های بهداشتی مختلفی از سوی مراجع رسمی منتشر شده است. معاون درمان وزارت بهداشت درمان و آموزشی پزشکی با بیان اینکه کرونا کشنده‌تر از آنفلوانزا نیست، گفت: «از مردم می‌خواهیم نگران نباشند و نسبت به رعایت بهداشت فردی توجه کرده و ترجیحا از حضور در مراکز شلوغ پرهیز و از ماسک استفاده کنند». علاوه بر این، پیش از این رئیس مرکز روابط‌عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت درباره راه‌های مقابله به مردم گفته بود: «توصیه‌های عمومی مبنی بر رعایت نکات بهداشت فردی و شست‌وشوی مداوم دست‌ها با آب و صابون مایع، ضدعفونیکردن سطوح تماس، رعایت بهداشت تنفس، پرهیز در استفاده از وسایل مشترک و ضدعفونیکردن آنها قبل از استفاده، پرهیز از استفاده از دخانیات با ادوات مشترک از‌جمله قلیان در این مورد کمک شایانی به پیشگیری، کاهش شیوع و قطع زنجیره انتقال کروناویروس جدید خواهد کرد».
