چه کسانی مشمول همسان‌سازی حقوق می‌شوند؟
در همسان‌سازی حقوق بازنشستگان که وعده داده شده سال آینده اجرا شود، تفاوتی بین بیمه شده اصلی و بازماندگان مستمری‌بگیران نیست و همگی مشمول این طرح می‌شوند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایلنا، روز‌های اخیر اظهارات بیشتری درباره همسان‌سازی حقوق بازنشستگان می‌شنویم. در زمان تقدیم لایحه بودجه سال ۹۹ رئیس سازمان برنامه و بودجه اعلام کرد که خبر خوشی برای بازنشستگان دارد. محمدباقر بوبخت از اختصاص شش هزار میلیارد تومان برای همسان‌سازی حقوق بازنشستگان در سال ۹۹ خبر داد. بعد از آن مباحث مختلفی درباره این مطالبه بازنشستگان اعم از اینکه چگونه باید همسان‌سازی رخ دهد و منابع مورد نیاز برای این کار چقدر است، مطرح شد.
علیرضا محجوب (دبیرکل خانه کارگر) اخیرا حداقل رقم مورد نیاز برای همسان‌سازی را ۱۷ هزار میلیارد دانست و گفت: هدف ما همسان‌سازی است نه توزیع مساوی منابع. بر این اساس فرمول‌های مختلفی ارائه شد که نهایتا ما این فرمول را که مبلغی به حقوق پایه اضافه شده و همسان‌سازی بر اساس آخرین حقوق دریافتی انجام شود، پذیرفتیم. تامین اجتماعی می‌گوید در صورت تسویه بدهی دولت به این سازمان همسان‌سازی را انجام می‌دهد. بر اساس وعده‌های داده شده قرار است دولت ۵۰ هزار میلیارد از بدهی خود را تسویه کند و قول داده‌اند به محض دریافت ۲۵ هزار میلیارد از این رقم همسان‌سازی کلید مِی‌خورد.
نکته‌ای که در این بین باید مورد توجه قرار گیرد این است که همسان‌سازی در مورد چه کسانی اجرا می‌شود؟ آیا همه مستمری‌بگیران مشمول طرح هستند یا ممکن است گروه‌هایی از مستمری‌بگیران ازجمله بازماندگان مستمری‌بگیران مشمول طرح نشوند؟
چه کسانی مشمول همسان‌سازی می‌شوند؟
آمار سازمان تامین اجتماعی حاکی از این است که بیش از سه میلیون نفر از این سازمان مستمری می‌گیرند.
مهر امسال محمدحسن زدا (قائم‌مقام مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی) گفت: باید توجه داشت که در سازمان تامین‌اجتماعی، در سال‌های گذشته، رشد بیمه‌شدگان اصلی سازمان تامین اجتماعی حدود دو درصد بوده، در حالی که تعداد مستمری‌بگیران این سازمان با سرعت رشد ۱۰ درصدی در سال، در حال افزایش هستند. تا سال ۱۳۸۴ تعداد بازنشستگان سازمان تامین اجتماعی حدودا یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر بود اما از سال ۸۴ تا ۹۷، این تعداد دو برابر شد و امروز، بیش از سه میلیون بازنشسته داریم و ۴۳ درصد از سالمندان کشور، تحت پوشش سازمان تامین‌اجتماعی هستند.
از این بین، بیش از یک میلیون از مستمری‌بگیران بازماندگان بیمه‌شدگان اصلی هستند که در مواردی با مشکلات مختلفی هم رو‌به‌رو هستند.
علی دهقان‌کیا (رئیس کانون بازنشستگان تامین اجتماعی تهران) در جواب این سوال که آیا بازماندگان مستمری‌بگیران نیز مشمول همسان‌سازی حقوق می‌شوند می‌گوید: همه مستمری‌بگیران از جمله بازماندگان بیمه‌شدگان اصلی مشمول همسان‌سازی می‌شوند.
او درباره اینکه چه تعدادی بازمانده بیمه شده اصلی، مستمری می‌گیرند، می‌گوید: در تهران حدود ۴۰ درصد مستمری‌بگیران بازماندگان بیمه شده اصلی هستند که مشکلات خاصی دارند و حقوق پرداختی کفاف هزینه‌های آنها را نمی‌دهد.
هزینه درمان حقوق بازنشستگان را می‌بلعد
غیرمنطقی است که فردی که در دوران جوانی و میان‌سالی حقوق بالایی دریافت می‌کرده، به یکباره وقتی بازنشسته می‌شود، دریافتی‌اش افت می‌کند. فلسفه تامین اجتماعی ذخیره برای آینده‌ای است که گمان می‌رود فرد در آن با سختی مواجه باشد. بررسی‌ها نشان می‌دهد بسیاری از هزینه‌ها در دوران سالمندی افزایش می‌یابد که مهم‌ترین آن هزینه‌های درمان است.
رئیس کانون بازنشستگان تامین اجتماعی تهران با اشاره به هزینه‌های بالای درمان بازنشستگان می‌گوید: در حالی که بازنشستگان سال‌ها بیمه پرداخت کرده‌اند، وقت مراجعه به پزشک و برای عمل جراحی و دریافت دارو با مشکلات عدیده‌ای رو‌به‌رو هستند. بیمه عادی که هزینه‌ها را بسیار کم پوشش می‌دهد و از حقوق ناچیز بازنشستگان دو درصد برای بیمه تکمیلی کم می‌شود. این بیمه هم در مواردی کفاف هزینه‌های درمان افراد را نمی‌دهد، طوری که بازنشسته با یک بستری در آی‌سی‌یو باید حقوق دو سه ماهش را خرج کند.
او با تاکید بر اینکه هزینه‌های درمانی بازنشستگان بالاست و در مواردی این هزینه‌ها کمرشکن و خارج از توان آنها شده، عنوان می‌کند: خانمی به من مراجعه کرده بود و عنوان کرد که ۳۸ میلیون تومان خرج عمل جراحی‌اش شده است. بیمه تکمیلی یک بار شش میلیون تومان و یک بار دیگر هشت میلیون تومان به او پرداخت کرده و گفته‌اند سقف بیمه پرشده است. این فرد مابقی پول را از کجا بیاورد؟ یک بازنشسته سال‌ها کار کرده و حق بیمه پرداخته است و انتظار دارد در زمان سالمندی زندگی‌اش تامین باشد. آیا حالا هم دوباره باید حق بیمه بپردازد؟
دهقان‌کیا با بیان اینکه همسان‌سازی حقوق بازنشستگان که مشمول همه مستمری‌بگیران می‌شود بخشی از مشکلات این افراد را حل می‌کند، می‌گوید: مباحث مختلف ازجمله مباحث بیمه‌ای باید مورد توجه قرار گیرد و سعی شود مشکلات این افراد رفع شود.
ایران و سونامی سالمندی
علی اکبر محزون (مدیرکل دفتر جمعیت مرکز آمار ایران) می‌گوید: در سال ۱۳۹۰ بیست و سه میلیون و ۷۰۰ هزار نفر جمعیت جوان ۱۵ تا ۲۹ سال داشتیم و در مدت پنج سال این رقم به ۲۰ میلیون نفر و اکنون به ۱۸ میلیون نفر کاهش یافته، یعنی جمعیت جوان کشورمان با نرخ رشد منفی۳.۲۴ درصد در حال کاهش است. در سال ۱۴۰۰سهم سالمندی جمعیت از مرز ۱۰ درصد عبور می‌کند، در سال ۱۴۲۰ از مرز ۱۹.۴ درصد و در سال ۱۴۳۰ از مرز ۲۶.۱ درصد عبور خواهد کرد، یعنی در آن زمان یک‌چهارم جمعیت کشور سالمند خواهند بود.
این اعداد و ارقام نشان می‌دهد که ما در آینده‌ای نزدیک شاهد افزایش جمعیت سالمندان هستیم و اگر روال به همین شکلی که هست باشد، در واقع با رشد سالمندی، فقر در ایران افزایش می‌یابد. مستمری پرداختی به بازنشستگان که اغلب آنها سالمند محسوب می‌شوند عملا یک سوم هزینه‌های آنها را هم پوشش نمی‌دهد. گاهی عنوان می‌شود که بعد خانوار بازنشستگان کم است و به همین دلیل هزینه‌های آنها کمتر از خانواده‌های میان‌سال است. این درست است که ممکن است خانواده سالمندان به دلیل ازدواج فرزندان، کوچک شده باشد، اما این افراد هزینه‌هایی دارند که یک خانواده جوان یا میان‌سال آنها را ندارد. هزینه‌های درمان هزینه‌هایی هستند که بخش عمده‌ای از مستمری بازنشستگان را می‌بلعد. حقوق یک ماه بازنشستگان در مواردی هزینه یک بار بستری هم نمی‌شود، حال آنکه یک سالمند ممکن است در طول سال چندین بار بستری شود. این در حالی است که بیمه درمانی تامین اجتماعی عملا پوشش ناچیزی دارد و بیمه تکمیلی هم در مواردی با مشکلاتی مواجه است. همسان‌سازی حقوق بازنشستگان می‌تواند تا حدی آنها را از تله فقر نجات دهد، ضمن اینکه باید طرح‌های دیگری از جمله بهبود خدمات بیمه درمانی نیز اجرا شود. در این بین تفاوتی بین بیمه شده اصلی و بازماندگان بیمه‌شدگان نیست. سازمان تامین اجتماعی متعهد شده به بیمه‌شدگان و خانواده‌هایشان به یکسان خدمات ارائه دهد و این خدمات با توجه به رشد جمعیت سالمندی حیاتی است.
