زلنسکی: پرونده را به دادگاه بین‌المللی می‌بریم
ماجرای ساقط‌شدن هواپیمای اوکراینی، نقطه عطف تازه‌ای پیدا کرد. دیروز برنامه تلویزیونی تی‌اس‌ان تیژدن در اوکراین، صدای مکالمات برج مراقبت فرودگاه مهرآباد با پرواز شماره ۳۷۶۸ هواپیمایی آسمان را منتشر کرد که درباره مشاهده موشکی در حال حرکت در آسمان و سپس انفجار یک هواپیما صحبت می‌شود.
این برنامه و محتوای آن، با ترجمه و شرح خبرگزاری اوکراینی انگلیسی‌زبان یونیان در رسانه‌ها منتشر شده است. رئیس‌جمهور اوکراین در واکنش به انتشار این مکالمه که به گفته او توسط نهادهای امنیتی اوکراینی کشف شده، گفت از ابتدای وقوع این حادثه حرف‌های مقامات ایران در این زمینه را باور نکرده بوده است.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از شرق، ولودیمیر زلنسکی همچنین اعلام کرد که دولتش پرونده این حادثه را به دادگاه بین‌المللی خواهد برد. مقامات ایران اما گفته‌اند این فایل به عنوان بخشی از داده‌های مربوط به بررسی این حادثه در اختیار طرف اوکراینی قرار گرفته است و انتشار آن روی تصمیم ایران درباره ادامه همکاری با اوکراین در این زمینه، اثر می‌گذارد.در این مکالمه که گفته می‌شود طبق قوانین هواپیمایی به عنوان مکالمه‌ای محرمانه انجام می‌شده، خلبان هواپیما با برج مراقبت تماس می‌گیرد تا درباره نور و سپس انفجاری که در آسمان می‌بیند، با برج صحبت و اطمینان حاصل کند که شرایط برای فرودش مهیاست. محتوای مکالمه حاکی از این است که خلبان هواپیمایی آسمان، حرکت موشک در آسمان و سپس برخوردش به هواپیما و انفجار هواپیما را مشاهده کرده و با برج مراقبت فرودگاه آن را در میان می‌گذارد. از صحبت‌های مأمور برج مراقبت اما چنین برمی‌آید که برج، در جریان ماجرای شلیک پدافند یا حمله موشکی یا اتفاق دیگری نبوده است و در پاسخ به خلبان می‌گوید چیزی به برج گزارش نشده است. با توجه به فضای سه روز بین حادثه و اعلام دلیل آن و روندی که طی شد، مشخص نیست محتوای این مکالمات در اختیار کدام نهادها قرار گرفته و به چه کسانی درباره آن اطلاع‌رسانی شده است.
زلنسکی: کارشناسان ما روز اول به هیچ چیز دسترسی نداشتند
رئیس‌جمهور اوکراین از اولین کسانی بود که به انتشار این فایل و متن گفت‌وگوها واکنش نشان داد و البته در این واکنش تأکید کرد نهادهای امنیتی اوکراین به این اطلاعات دست یافته‌اند. ولودیمیر زلنسکی گفت این فایل نشان می‌دهد طرف ایرانی از ابتدا از فرایند ساقط‌شدن هواپیمای اوکراینی در آسمان تهران باخبر بوده است. او در گفت‌وگو با همان شبکه تلویزیونی اضافه کرد اوکراین از ابتدا نسخه ایران از ماجرا را که می‌گفت حادثه نتیجه خطایی فنی بوده، رد کرده بود: «می‌دانستیم نمی‌توانسته چنین باشد... می‌دانستیم این هواپیمایی جدید است و با گروهی از بهترین خدمه ما. نمی‌دانستیم دقیقا چه کسی اما فهمیدیم ایرانی‌ها، تلاش کرده‌اند از راهی غیرقانونی و به این شکل از خود دفاع کنند و این اطلاعات را در فضای رسانه‌ای پیش ببرند که این خطایی فنی بوده است. اما همان موقع شواهدی داشتیم که نشان می‌داد نمی‌توانسته این‌طور باشد». زلنسکی همچنین توضیح داد که شب بعد از حادثه، گروهی متشکل از ۴۵ کارشناس اوکراینی به ایران فرستاده شدند اما«در روز اول به هیچ چیز دسترسی نداشتند». او همچنین تأکید کرد که کارشناسان اوکراینی به اتاق کنترل ترافیک هوایی یا هیچ کدام از اسناد دسترسی نداشته‌اند. ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، همچنین اعلام کرد که پیشنهاد ایران برای پرداخت غرامتی ۸۰ هزاردلاری به خانواده قربانیان پرواز ۷۵۲ این کشور را رد کرده است. او گفت: «آنها بلافاصله پیشنهاد پرداخت ۸۰ هزار دلار به هر یک از خانواده‌های قربانیان را دادند، اما ما با این پیشنهاد موافقت نکردیم. به نظر من این غرامت کافی نیست. وقتی بیوه یکی از کشته‌شدگان می‌گوید که همسرش نان‌آور خانواده بوده و اکنون با وجود اینکه شغلی ندارد، باید فرزندش را به دانشگاه بفرستد، ۸۰ هزار دلار برای او کافی نیست. اگرچه زندگی انسان با هیچ رقم پولی قابل مقایسه نیست، اما ما به دنبال پرداخت هزینه‌های بیشتری [از سوی ایران] خواهیم بود». رئیس‌جمهور اوکراین تأکید کرد که جبران خسارت این حادثه به شکل‌های گوناگون انجام خواهد شد. او با اشاره به اینکه دولت اوکراین نیز آماده است تا به خانواده هرکدام از قربانیان مبلغ هشت هزار دلار پرداخت کند، گفت: «بخش دیگری از غرامت نیز از سوی شرکت بیمه هواپیمایی بین‌المللی اوکراین پرداخت می‌شود. بااین‌حال وضعیت پیچیده است و برای شرکت‌های بیمه، کار با طرف ایرانی به دلیل تحریم‌های این کشور آسان نیست».
رضایی‌فر: دیگر به اوکراینی‌ها سندی نمی‌دهیم
حسن رضایی‌فر، مدیرکل سوانح سازمان هواپیمایی کشوری، در واکنش به این گزارش، اقدام طرف اوکراینی در انتشار این مکالمه را عجیب خواند و گفت: «این فایل از مجموعه اسنادی بوده که در تیم مشترک بررسی سانحه هوایی در اختیار گروه کارشناسان اوکراینی قرار گرفته است. این اقدام اوکراینی‌ها سبب شد دیگر هیچ سندی به آنها ارائه ندهیم». رضایی‌فر اضافه کرد: «در حال حاضر تیم اوکراینی کشور را ترک کرده و فعلا هیچ گروه کارشناسی از کشورهای ذی‌نفع در این پرونده که بر اساس انکس ۱۳ ایکائو [سازمان جهانی هوانوردی] می‌توانند هم‌زمان حین بررسی‌های کارشناسی کشور محل وقوع سانحه حضور داشته باشند، در ایران حاضر نیستند». رضایی‌فر پیش‌تر زمانی که خبر ساقط‌شدن هواپیمای اوکراینی توسط پدافند سپاه منتشر شد، گفته بود به او اطمینان داده شده بود که موشکی شلیک نشده است.
متن مکالمه خلبان هواپیمایی آسمان با برج مراقبت
نور موشک را می‌بینیم
متن صدایی که توسط رسانه‌های اوکراینی منتشر شده، این گفت‌وگو را روایت می‌کند:
خلبان پرواز شیراز-تهران: «منطقه تقریبا ساعت... رو هدینگ ۳۲۰ (جنوب غربی) هست، منطقه اکتیوه؟»
برج مراقبت: «جی‌پی‌اس... [نامفهوم]».
خلبان: «یک‌سری نورهایی مثل موشکه، چیزی هست».
برج: «۳۲۰؟ منطقه نه. چندمایلی؟ کجا؟»
خلبان: «محلش رو نمی‌تونم تشخیص بدم ولی فکر کنم طرف پیام کرج اینا باشه».
برج: «چندمایلی؟ کجا؟».
خلبان: «الان ما نورش رو می‌بینیم از اینجا».
برج: «چیزی به ما گزارش نشده... چه‌جوریه نورش، به چه صورته؟».
خلبان: «نور موشکه دیگه».
برج: «به سمت شهر که احیانا حرکت نمی‌کنه؟ نه؟»
خلبان: «شاید... نه نه از اونجا بلند شد... یک همچین چیزی».
برج: «به ما چیزی گزارش نشده؛ ولی شما مراقب باشید».
خلبان: «باشه دارم به مسیر فرود می‌رسم».
برج: «پرواز بین‌المللی اوکراین ۷۵۲، پیام را دریافت می‌کنید؟» برج مراقبت تهران بارها این سؤال را تکرار می‌کند اما از هواپیمای اوکراینی پاسخی نمی‌شنود.
برج: «آسمان ۳۷۶۸، از اون بالا چیز دیگری می‌بینید».
خلبان: «مهندس جان، انفجار بود. یک نور بسیار بزرگی دیدیم. نمی‌دونم چی بود واقعا».
خلبان: «برای ما نرماله همه چیز؟».
برج: «آره فکر نمی‌کنم مشکلی برای شما باشه».
خلبان: «ان‌شاءالله».
