10میلیاردتومان؛ گردش‌مالی ماهی‌قرمز

بالاتر از بقعه «سر قبر آقا» در خیابان مولوى، همان جایی که چند سال پیش مرکز بزرگ پرنده فروشی بود، حالا چند مرکز عمده فروشی ماهی قرمز وجود دارد. ماهی قرمز های شب عید که داخل دبه های سفید رنگ و دیگ های بزرگ هیأتی هستند و همگی دهان هایشان روی آب قرار داده و در بین همهمه برای بقا، نفس می کشند، البته چند ماهی قرمز دیگر هم در بین آنها وجود دارد که افقی روی آب دراز کشیده اند. روزهای آخر سال، بازار خرید و فروش ماهی های زینتی و قرمز یا گلی آغاز می شود. بازاری که قرار است تیکه ای از سفره نوروز را کامل کند. تیکه ای که قیمت های مختلفی دارد و در هر خیابان و محله ای به قیمتی متفاوت به فروش می رسد. پسر جوانی که در یکی از این مغازه های خیابان مولوی ماهی قرمز می فروشد، به داخل دیگی که رویش نوشته «یا ابوالفضل» اشاره می کند و می گوید: «این کوچکتر ها، هزار تومنه. متوسط ها 1500 و «سه دم» ها سه هزار تومن.» البته این قیمت ها را در ازای خرید عمده ای، تا تقریبا نصف قیمت هم می فروشد. یعنی فردی، اگر 200 عدد از ماهی های کوچک خرید کند، هر کدام را 600 تومان و ماهی های سه دم را 1300 تومان می دهد. او همین طور ادامه می دهد که تا امسال تا همین چند روز مانده به عید، بیش از ده هزار ماهی قرمز فروخته است. پشت مغازه اش هم، حدود بیست دیگ و دبه دیگر قرار دارد که در هر کدام پر است از ماهی های قرمز و گلی. کمی پایین تر، آقا رمضان، هم عمده فروش ماهی های قرمز است. او مدام به کارگرهایش تشر می زند که چرا لگن های ماهی ها بهم ریخته است و ماهی های مختلف با هم قاطی شده اند. به همین دلیل هم یکی از کارگرها، یک دبه را در سبد خالی می کند تا کارگر دیگر، ماهی های مخلوط شده را جدا کند و داخل دبه خالی بگذارد. دبه که داخل سبد خالی می شود، ماهی ها هم همگی به تکاپو می افتند و بالا و پایین می پرند و کارگر ماهی فروشی هم تا چند ثانیه بدون توجه به تلاش ماهی ها، سبد را در دستش نگه می دارد، بعد چند ثانیه که حرکت ماهی های داخل سبد کم می شود، برای چند ثانیه سبد را داخل لگنی از آب می کند. تا ماهی ها دوباره جانی تازه می گیرند، سبد را در می آورد و دوباره همان تلاش و تکاپوی ماهی ها برای زنده ماندن، تکرار می شود تا بالاخره آن یکی کارگر، ماهی های مخلوط شده یک لگن را جدا کند و فضا برای ماهی های داخل سبد باز شود. جلوی مغازه آقا رمضان، هم پر است از دبه های مختلف که وقتی به داخل نگاه می شود، فقط یک عالمه دهان ماهی دیده می شود که در حال باز و بسته شدن است. هر دبه به یکسری ماهی تعلق دارد. داخل یکی به طور کلی ماهی های مشکی که چشم های برآمده دارند قرار دارد و در دیگری ماهی های قرمز کوچک. دبه ای برای ماهی های سه دم است و دبه ای دیگر هم برای ماهی های قرمز بزرگتر. زن جوانی که همراه شوهرش برای خرید ماهی قرمز آمده است، می گوید در بازارچه نوروزی پارک زیتون در محله شهید محلاتی برای اولین بار غرفه گرفته و می خواهد ماهی قرمز بفروشد. همین طور ادامه می دهد: «صد تا ماهی سه دم می خوام بخرم. سه دم ها خوشگل ترن. اما اون مشکی چشم تلسکوپی ها وحشتناکن.» البته در نهایت زن جوان معتقد است که آقا رمضان ماهی ها را با قیمت بالا می فروشد. بیشتر ماهی های قرمز سفره عید از گیلان و مازندارن به تهران آورده می شود. اما راوند و فین کاشان قطب پرورش ماهی‌های زینتی کشور است. سال گذشته مجید کافی‌زاده، رئیس اداره بهبود تولیدات دامی جهاد کشاورزی شهرستان کاشان درباره پرورش ماهی های زینتی و قرمز گفته بود که پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال 91، 33 میلیون قطعه ماهی زینتی از 500 واحد پرورش ماهی در شهرستان کاشان تولید شود. به گفته او، ماهی‌های رزی‌پاب، پلاتی، تترا، اسکار، زبرا، تایگر، گورامی، سیچ‌لایت، آنجل، مولی، گوپی و پرت قرمز از انواع ماهی‌های زینتی کاشان هستند که مهم‌ترین نوع آن گلدفیش، ماهی قرمز سفره هفت‌سین است. با این حال، چند سالی است که گفته می شود، ماهی قرمز از چین هم به سفره های عید ایرانی ها وارد شده است. کاظم عبدی، مدیرکل دفتر بهداشت و مبارزه با بیماری های آبزیان سازمان دامپزشکی هم چند روز پیش گفت: در حال حاضر بیش از پنج میلیون قطعه ماهی قرمز زینتی تولید داخل و وارداتی برای بازار شب عید عرضه شده است. البته به گفته مهدی یوسف خانی، رئیس اتحادیه ماهی و پرنده ماهی آماری دیگر ادائه می دهد و می گوید: از 50 میلیون قطعه ماهی تولیدی در کشور، حدود 25 میلیون قطعه قبل از ورود به شبکه توزیع جان خود را از دست می‌دهند و بقیه وارد شبکه توزیع می‌شوند. او همین طور گفته است که ماهی قرمز قیمت مصوب ندارد به همین دلیل هم نمی توان آمار دقیقی در مورد فروش آن ارائه داد اما با این حال، سال 90 گردش مالی این ماهی در بازار حدود 10 میلیارد تومان بود و در سال گذشته هم پیش بینی میشد گردش مالی این بازار در حدود 20 میلیارد تومان باشد. گردش مالی که بیشتر مربوط به یک ماه آخر هر سال می شود. البته علاوه بر این ماهی های قرمز و گلی، چند سال پیش، لاک پشت و سمندر هم در سفره های عید دیده می شد که بعد از مشخص شدن نادر بودن این گونه جانوران فرمانده یگان حفاظت محیط زیست وارد کار شد و خرید و فروش این گونه های نادر را ممنوع کرد. مرد میانسالی که در پارک دانشجو چند عدد ماهی جنجگو (FIGHTER) و لاک پشت می فروشد، می گوید: «قیمت لاک پشت ها 15 هزار تومنه و سمندر هم بعد از اینکه گیر دادن، دیگه نمی فروشم.» قیمت ماهی قرمزهای سفره عید در منطقه و محله های مختلف با هم فرق دارد. در محله صادقیه قیمت ماهی ها از سه هزار تومان شروع می شود و قیمت همان ماهی های سه دمی که پسرجوان خیابان مولوی به شرط عمده فروشی، 1300 تومان می فروخت، در اینجا 5هزار تومان است.