کشش بازار مسکن تنها برای چند سال

حسین عبده تبریزی تصریح کرد: برای تدوین راهکارهای مناسب برای برون رفت از شرایط رکود تورمی ابتدا نیاز به این داریم تا ابعاد مختلف مسائل و مشکلات اقتصادی کشور را بررسی کرده و با توجه به آن‌ها برنامه‌ریزی کنیم. وی درباره وضعیت شاخص تورم در اقتصاد ایران گفت: در طول سال های گذشته نرخ ترم همواره رشدی فزاینده داشته است به نحوی که افزایش تورم نقطه به نقطه ما در بهمن ماه سال 91 به بیش از پنج درصد نیز رسید البته دولت در طول چند ماه اخیر تلاش‌های بسیاری را در جهت کاهش نرخ تورم به کار بسته که کنترل شدن کنونی این نرخ نتیجه این تلاش‌ها است. این اقتصاددان ادامه داد: مساله بعدی وضعیت بودجه دولت است همان طور که می بینیم از سال 90 تاکنون دولت مجبور شده با توجه به کاهش درآمدهایش و البته نرخ بالای تورم بودجه خود را کاهش دهد شاخص کل بورس نیز هر چند افزایش داشته اما با توجه به قیمت‌های ثابت همواره نسبت به سال 83 نرخی سقوطی داشته است. عبده تبریزی با اشاره به نابسامانی‌های سال اخیر در بازار ارز اظهار کرد: در طول این سال‌ها همواره از عدم ثبات در بازار ارز ضربه خورده‌ایم هر چند خوشبختانه در طول چند ماه اخیر دولت توانسته قیمت رسمی و ارز آزاد را به یکدیگر نزدیک کند. زیرا هر چه فاصله میان این دو نرخ افزایش پیدا کند امکان فساد و رانت بالا می‌رود. وی افزود: البته به نظر می رسد تک نرخی شدن ارز کمی سخت خواهد بود اما همین که بتوان فاصله میان ارز رسمی و آزاد را کم کرد مطلوب است شاید در سال آینده با توجه به تغییر و تحولات اقتصادی این فاصله افزایش یابد. این اقتصاددان با بیان این‌که در بازار انرژی به هیچ عنوان تعادل وجود ندارد اظهار کرد: در حال حاضر در کشور سالانه 124 میلیارد دلار انرژی مصرف می‌شود که چیزی در حدود دو برابر بودجه عمومی کشور به حساب می‌آید. بنا بود با طرح‌های اصلاحی عدم بهره وری، صرفه جویی پایین و قاچاق و فساد کاهش یابد در حالی که این امر به هیچ عنوان محقق نشد. عبده تبریزی با اشاره به روند پر تلاطم نرخ ارز در چند دهه گذشته تصریح کرد: در سال 1351 نرخ انرژی مصرفی در ایران بالاتر از فوب خلیج فارس بود اما در سال 53 و با توجه به افزایش درآمدهای دولت این نرخ به پایین فوب نزول پیدا کرد. بعد از انقلاب نیز به تدریج و تا پایان سال 89 روند نزولی قیمت‌ها نسبت به فوب خلیج فارس ادامه داشت. وی اضافه کرد: در سال 89 پیش از آغاز هدفمندی‌ یارانه‌ها نرخ انرژی مصرفی درکشور 18 درصد فوب خلیج فارس بود و با استارت گام اول هدفمندی‌ این درصد به 45 درصد و در نرخ آزاد نیز به بیش از 70 درصد رسید اما متاسفانه با افزایش نرخ ارز و البته ثابت ماندن قیمت انرژی در طول چند سال در سال 92 مجددا نرخ انرژی به همان 18 درصد سال 89بازگشت. این اقتصاددان نتیجه گیری کرد: به این ترتیب آنچه برای دولت باقی مانده است همان نرخ پیش از آغاز هدفمندی‌ یارانه‌ها است که در کنار آن مجبور است به تمام خانوارها و افراد ایرانی مبلغ 45 هزار تومان به شکل ماهیانه پرداخت کند. وی درباره وضعیت بازار مسکن در ایران نیز توضیح داد: در سه سال اخیر در کشور ما میزان قابل توجهی مسکن ساخته شده که البته به خاطر مسدود شدن راه فعالیت بسیاری از فضاهای اقتصادی گسیل سرمایه‌ها به این بخش چندان نیز غیر طبیعی نیست به این مساله باید طرح مسکن مهر را نیز اضافه کرد. عبده تبریزی ادامه داد: با توجه به این سیاست‌ها در حال حاضر در کشور بیش از یک میلیون و 600 هزار واحد خالی وجود دارد که باقی ماندن آن ها در این شرایط هزینه‌های بسیاری خواهد داشت همه این ها در شرایطی است که اگر به بخش مسکن نگاهی مناسب صورت می گرفت نه تنها مشکل این بخش حل می‌شد که حتی سود بسیاری نیز عاید دولت می‌گردید.البته بخش مسکن نیز در طول چند ماه گذشته با رکود همراه بوده و در مهر ماه امسال نسبت به سال گذشته 65 درصد کاهش نقل و انتقال داشته است. این اقتصاددان با بیان این‌که بانک‌ها نتوانسته‌اند در ایران نقش مناسبی در زمینه مسکن ایفا کنند گفت:‌در سال 83 بانک مسکن 30 درصد از قیمت خانه را وام می داد اما این رقم در سال جاری به پنج درصد کاهش یافته است. این در حالی است که در کشورهای مختلف جهان بانک‌ها بیش از 70 درصد از هزینه خرید خانه را تامین می‌کنند. وی درباره وضعیت نظام پولی کشور نیز عنوان کرد: همان طور که قابل پیش‌بینی بود نظام بانکی مجبور است در سال آینده جنگ قیمت به راه بیندازد همان طور که دیدیم با اعلام بانک مرکزی که قرار است اوراق مشارکت با نرخ 23 درصد منتشر شود تا چه میزان بانک‌ها مجبور شدند در نرخ بهره خود تغییر بوجود آوردند و از هم اکنون قابل پیش بینی خواهد بود که در سال آینده این نرخ‌ها افزایش بیابد. عبده تبریزی با بیان این‌که اقتصاد کلان باید بین رشد و تورم موازانه ایجاد کند گفت:‌ ما در طول چند ماه گذشته توانستیم با برخی سیاست‌های انقباضی مناسب نرخ رشد تورم را کنترل کنیم ولی متاسفانه هنوز رکود در اقتصاد ایران به چشم می خورد و جامعه متحرک نشده است. وی اضافه کرد: طبق محاسبات کلی اقتصادی باید به نسبت هر یک درصد رشد صد هزار فرصت شغلی ایجاد شود. این درحالی است که رشد اقتصادی ما در طول سال گذشته منفی بوده و البته کشور نتوانسته در سال های قبل از آن از درآمدهای بالای نفتی برای اشتغالزایی استفاده کند. این اقتصاددان درباره دلایل اصلی بالا رفتن نرخ تورم در اقتصاد ایران اظهار کرد: افزایش بی حساب دارایی‌های خارجی که باعث می‌شد دولت را به سمت استقراض ریالی از بانک مرکزی سوق دهد بالا رفتن نقدینگی به دلایل مختلف که یکی از اصلی‌ترین آن‌ها مسکن مهر بود اصلی‌ترین دلایل بالا رفتن تورم در ایران هستند. عبده تبریزی درباره وضعیت اقتصادی مسکن مهر تاکید کرد: با توجه به نبود منابع مالی مناسب در دست بانک‌ها بانک مرکزی مجبور شد منابع مورد نیاز مسکن مهر را تامین کند. این امر مستقیما به افزایش پایه پولی کشور انجامید تا جایی که تا ماه آینده جمع دریافتی بانک مسکن از بانک مرکزی به 48 هزار میلیارد تومان خواهد رسید اگر می بینیم در طول ماه‌های گذشته تورم کنترل شده به این دلیل بوده که دولت جلوی این امر را گرفته است وگرنه رسیدن تورم به زیر 20 درصد کار بسیار سختی است زیرا این تورم به ساختار اقتصاد مربوط است. وی درباره دلایل ایجاد رکود در اقتصاد ایران نیز یکی از اصلی‌ترین دلایل این امر کم شدن نقش دولت بوده زیرا این نهاد به عنوان عمده‌ترین بازیگر اقتصادی مجبور شده هزینه‌هایش را در طول چند سال گذشته کاهش دهد همچنین واردات زیاد با دلار ارزان، تخصیص ناصحیح منابع زودبازده و همچنین شوک حاصل از افزایش نرخ ارز از دیگر دلایل گسترش رکود در اقتصاد ایران بود. وی با بیان این‌که برای خروج از شرایط رکود تورمی طرح‌های کلاسیک اقتصادی در ایران جواب نخواهد داد اظهار کرد: سیاست‌های مالی انبساطی و پولی انقباضی که برای این ایام توصیه می شود برای اقتصاد ایران مناسب نیست زیرا دولت که خود اصلی‌ترین دلیل تورم بوده با انبساط مالی همچنان به نقش خود ادامه می دهد و البته به این شرایط باید نظام مالیاتی ناکارآمد را نیز اضافه کرد. این اقتصاددان اضافه کرد: برای خروج از این شرایط در کوتاه مدت می توانیم با ایجاد یک گردش پولی مناسب رکود را از اقتصاد خارج کنیم یکی از بهترین طرح‌ها در این عرصه می تواند آزاد کردن سهام عدالت و یا ایجاد بازار ثانویه برای مسکن مهر باشد که به خانوارها برای تحریک جنبه تقاضا کمک می‌کند ولی در بلند مدت باید نسبت به افزایش تولید داخلی اقدامات مناسب صورت گیرد. عبده تبریزی در پایان با بیان این‌که برای خروج از رکود تورمی باید موتور اقتصادی صادرات روشن شود خاطرنشان کرد: ما در حال حاضر که تحت تحریم‌های سنگینی قرار داشتیم توانستیم سطح بالایی از صادرات غیر نفتی را تجربه کنیم. به همین منظور می توان با برنامه ریزی خوب و مناسب صادرات غیر نفتی کشور را به 50 میلیارد دلار برساند زیرا در حال حاضر بازار مسکن تنها چند سال توانایی کشش بازار را دارد و ما در آینده‌ای نزدیک نیاز به آغاز به کار طرح‌های زیربنایی و بنیادی داریم.