امنیت غذایی چیست؟ جایگاه ایران کجاست؟

گرانی مواد غذایی یکی از عوامل تهدید کننده امنیت غذایی است گرچه امنیت غذایی فراتر از اینهاست اما هنوز جایگاه ایران دررنکینگ های جهانی در حالت ریسک متوسط است. واردات کالاهای استراتژیک، آلودگی ها ، افت استاندارد و بالاخره گرانی و نقص نظام توزیع همگیاز عوامل تهدید کننده امنیت غذایی هستند که بر جایگاه کشورمان تاثیر می گذارند بنابر تعریف سازمان ملل در سال ۱۹۸۶، امنیت غذایی را دسترسی همه مردم به غذای کافی در تمام اوقات برای داشتن یک جسم سالم می‌دانند. طبق این تعریف موجود بودن غذا، دسترسی به غذا و پایداری در دریافت غذا سه عنصر اصلی است امنیت غذایی و ایمنی غذا از واژههایی مهم و کاربردی است که امروزه در اسناد توسعه ای به آن پرداخته شده‌است و از سوی مسوولان به کار گرفته می‌شود. امنیت غذایی به دسترسی همه افراد یک جامعه، در تمام ادوارعمر به غذای کافی و سالم برای داشتن زندگی سالم و فعال گفته می‌شود و در آمد خانوار از عوامل مهم در تامین امنیت غذایی در یک نظام اجتماعی می‌باشد. عامل مهم دیگر در تامین امنیت غذایی جامعه، ذائقه و دانش تغذیه‌ای خانوادهها در نحوه تخصیص بودجه برای تهیه بهترین نوع غذای در دسترس و چگونگی تقسیم غذا در خانواده می‌باشد. امنیت غدایی زمانی تامین می‌شود که سرانه سبد غذایی خانواده به صورت صحیح انتخاب و تهیه شود، برای افراد خانواده کافی و به صورت صحیح طبخ شود تا عناصر و مواد غذایی سالم و صحیح به سلولها و اندام‌های بدن برسد. برای تامین امنیت غذایی در یک کشور و نظام اجتماعی باید سازمان‌ها و نهادها با هم همکاری داشته باشند و با هماهنگی یک سازمان متولی امنیت غذایی، بر تولید یا واردات مواد و محصولات غذایی، آموزش و تبلیغ و آگاهی دادن به جامعه و سیاست گذاریهای کلان اقتصادی نقش ایفا کنند. سازمان متولی امنیت غذایی باید نسبت به نوع مواد غذایی، میزان و قیمت آنها همیشه مطلع باشد و بررسی کند که همه مردم از نظر فیزیکی به این غذا دسترسی داشته باشند و درآمدشان به قدری باشد که بتوانند این غذا را بخرند و این سازمان در صورت بروز بحران باید زنگ خطر را به صدا در آورد و اندازه گیری این امنیت را بر عهده بگیرد. امنیت غذایی در جهان سازمان فائو طی گزارشی اعلام کرد که برای تامین غذای جمعیت ۹ میلیارد نفری جهان در سال ۲۰۵۰، باید دو برابر میزان کنونی تولید کرد و برای رسیدن به این هدف باید موانعی مانند محدودیت زمین‌های کشاورزی، کمبود آب، قیمت بالای انرژی، افت سرمایه گذاری در زمینه تحقیقات کشاورزی و افزایش ضایعات غذایی را در نظر داشت. سازمان فائو با توجه به چشم انداز امنیت غذایی قرن ۲۱ جهان مربوط به کمبود مواد غذایی، تولید مواد غذایی را در قرن حاضر با مشکلاتی پیش بینی نموده‌است. از این رو رقابت بر سر زمین‌های کشاورزی و منابع آب، قیمت بالای انرژی و تغییرات آب و هوایی همگی نشان می‌دهد که باید با منابع کمتر، غذای بیشتری برای مردم سرتاسر جهان تولید شود. رشد پایدار در بخش کشاورزی، عاملی حیاتی برای تغذیه جهان در دهه‌های آتی است. مدیریت امنیت غذایی در چند کشور منتخب بر اساس گزارش مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام ، کشورهای عضو اتحادیه اروپایی که دارای صنایع پیشرو و مدرن هستند، اهمیت فراوانی را نسبت به امنیت غذایی خود قائل هستند و همواره یارانه های قابل توجهی رابرای حمایت از تولیدکنندگان داخلی دربخش کشاورزی هزینه می کنند. بر اساس آمارهای جهانی کشورهای صنعتی اروپایی روزانه حدود یک میلیارد دلار صرف یارانه های تولید بخش کشاورزی می کنند تا امنیت غذایی آنها مورد تهدید واقع نشود. ازآنجا که تخصیص یارانه تولید با مبانی سازمان تجارت جهانی در تضاد است،همواره در مذاکرات سازمان مزبور، سایرکشورهای جهان نسبت به تخصیص هزینه یارانه تولید بخش کشاورزی از سوی کشورهای اروپایی اعتراض می کنند که آنها نیز بدون توجه به دامنه اعترا ضات کماکان نسبت به تخصیص یارانه ها که در طی سال بالغ بر 300 میلیارد دلار می گردد، اقداممی کنند و دلیل اصلی این اقدام خود رااهمیت و حساسیت تأمین امنیت غذایی برای اروپا عنوان می کنند امنیت غذایی در ایران سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو)، جمهوری اسلامی ایران را الگوی امنیت غذایی در منطقه توصیف کرد. خوزه گراسیانو داسیلوا، مدیر کل فائو در دیدار با محمود حجتی، وزیر جهاد کشاورزی کشورمان از تلاش‌های جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از کشورهای مهم تاثیرگذار در ارتقا سطح امنیت غذایی در منطقه قدردانی کرد. مدیر کل فائو گفت:« ایران الگوی بسیار خوبی است برای این که ببینیم چگونه می‌توان در شرایط بسیار سخت به امنیت غذایی دست یافت. فائو و ایران همکاری نزدیکی با یکدیگر دارند و ما در نظر داریم با ایجاد مرکزی در ایران به ویژه در دو بخش شیلات و آبیاری کشاورزی که کارشناسان ایرانی تجارب زیادی در ان دارند، به مردم منطقه آموزش دهیم». تصویر زیر نشان دهنده وضعیت امنیت غذایی در جهان است.

بدترین کشورها در امنیت غذایی جدول زیر بدون تقدم و تاخر نشان دهنده بدترین کشورهای جهان در مقوله امنیت غذایی است.

تصویر زیر نشاندهنده بدترین کشورهاست.