کلاه گشادی که تابستان سر مستاجران گذاشت
گزارشی تقریبا عبرت‌آموز درباره مقایسه نرخ اجاره‌بها در تابستان امسال. صاحبخانه‌های سراسر کشور در تابستان امسال اجاره‌هایشان را به‌طور متوسط ۲۷درصد بالا برده‌اند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از هفت صبح، به‌شکل کاملا طبیعی بعضی مستاجرها به این مسئله تن نداده‌اند و با تخلیه خانه، سراغ چهاردیواری جدیدی رفته‌اند. فکر می‌کنید نتیجه این اقدام چه بوده؟ بله! آمارهای رسمی نشان می‌دهند، قراردادهای جدید با افزایش مبلغ ۲۳درصدی روبه‌رو بوده‌اند. قضیه برایتان جذاب شد؟ پس اجازه بدهید بگویم در این نوشته، وضعیت اجاره‌بها را در استان‌های مختلف کشور بررسی کرده‌ایم.
گزارش عبرت‌آموز مرکز آمارها نشان می‌دهد، استان آذربایجان غربی بهترین صاحبخانه‌ها را نسبت به دیگر استان‌ها در خود جای داده. چراکه آنها اجاره‌بها را نسبت به پارسال تنها ۱۱درصد افزایش داده‌اند. در طرف مقابل وضعیت اجاره در استان لرستان بدتر از بقیه استان‌هاست. چراکه اجاره در این استان نسبت به دیگر نقاط کشور افزایش چشمگیری داشته و صاحبخانه‌ها ۳۷٫۲درصد روی رقم اجاره‌های جدید کشیده‌اند. بررسی اطلاعات منتشرشده توسط مرکز آمار، فصل زمستان را برخلاف تصور ما به عنوان بهترین‌فصل برای اجاره‌کردن خانه معرفی می‌کند، چون صاحبخانه‌ها در این فصل معمولا سطح انتظارات و توقعات خود را از مستاجرانشان پایین می‌آورند. تنها مشکل اینجاست که در فصل زمستان گزینه‌های زیادی برای اجاره‌کردن پیدا نمی‌شود.
*** افزایش ۲۷درصدی مبلغ اجاره برای قراردادهای تمدیدشده
نتیجه چک و چانه صاحبخانه‌ها با مستاجران در تابستان امسال افزایش ۲۷درصدی مبلغ اجاره بوده است. آخرین گزارش مرکز آمار از وضعیت اجاره در کل کشور نشان می‌دهد، تفاهم بین صاحبخانه‌ها و مستاجرها برای تمدید قرارداد اجاره، زیاد به نفع مستاجرها نبوده. چراکه نرخ رشد اجاره در قراردادهای تمدیدشده، خیلی بالاتر از تورم اجاره در تابستان ۹۸ است.
این مورد محدود به سال ۹۸ نیست و پارسال هم مبلغ اجاره در قراردادهای تمدیدشده، خیلی بالاتر از تورم اجاره‌بها در قراردادهای جدید بوده است. گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد، تابستان پارسال قراردادهای اجاره با افزایش مبلغ ۲۶٫۳درصدی تمدید شده‌اند، درحالی‌که نرخ تورم اجاره در تابستان ۹۷ تنها ۱۷درصد بوده است. این اولین بار است که مرکز آمار از وضعیت اجاره‌بها و میزان رشد آن گزارش داده و این گزارش نتایج جالبی با خود دارد. افزایش بیشتر مبلغ اجاره در قراردادهای تمدیدشده، نسبت به قراردادهای جدید می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد.
برای مثال ممکن است خیلی از مستاجرها با افزایش هزینه‌‌های اجاره‌خانه، سراغ خانه‌های کوچک‌تر یا خانه‌هایی در مناطق ارزان‌تر رفته باشند و کمتر کسی به نقاط گران‌قیمت نقل مکان کرده. این مورد می‌تواند یکی از دلایلی باشد که باعث شده قراردادهای جدید، افزایش قیمت کمتری نسبت به قراردادهای تمدیدشده داشته باشند. دلیل دیگری که می‌توان برای این اختلاف متصور بود، این است که صاحبخانه از ترس خالی‌ماندن واحدش برای جذب مستاجر جدید راحت‌تر کوتاه می‌آید.
*** زمستان؛ بهترین فصل برای تمدید قرارداد اجاره
فصل تابستان به خاطر تعطیلی مدارس، به فصل جابه‌جایی معروف شده. خیلی‌ها در این فصل سراغ اجاره کردن خانه می‌روند و طبیعتا موعد پایان قراردادها هم مربوط به فصل تابستان است. به همین خاطر خانه‌ها در تابستان تخلیه و صاحبان جدیدشان را پیدا می‌کنند. اجاره‌نشین‌ها هم در این فصل تصمیم می‌گیرند سر افزایش مبلغ اجاره با صاحبخانه کنار بیایند، یا محل زندگی‌شان را تغییر دهند. این در حالی است که گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد، فصل زمستان بهترین زمان برای اجاره کردن خانه است. چراکه میزان افزایش مبلغ اجاره در این فصل خیلی پایین‌تر از فصل‌های بهار و تابستان است.
گزارش مرکز آمار از تغییرات مبلغ اجاره در قراردادهای تمدیدشده نشان می‌دهد، صاحبخانه‌ها در تابستان ۹۷، مبلغ اجاره را در قراردادها ۲۶٫۳درصد افزایش داده‌اند. به شکل عجیبی در فصل پاییز ۹۷ با وجود ادامه‌دار بودن رشد قیمت مسکن، صاحبخانه‌ها مبلغ اجاره مستاجرانشان را کمتر افزایش داده‌اند. طوری که نرخ افزایش اجاره‌بها در قراردادهای تمدیدشده پاییز ۹۷، حدود ۲۵درصد است.
این رقم در زمستان با کاهش چشمگیر مواجه شده و نشان می‌دهد قراردادهایی که در زمستان ۹۷ تمدید شده‌اند، با افزایش ۲۱درصدی مبلغ اجاره‌بها همراه بوده‌اند. از این موضوع می‌توان نتیجه گرفت، اگر در زمستان خانه اجاره کنید، موقع تمدید قرارداد زحمتتان برای چک و چانه زدن با صاحبخانه کمتر خواهد بود. بهار ۹۸ مبلغ اجاره‌بها در قراردادهای تمدیدشده، ۲۷درصد افزایش پیدا کرده که نشان‌دهنده بازگشت دوباره روند افزایش اجاره در سال ۹۸ است. تابستان ۹۸ هم این رقم به ۲۷٫۱درصد رسیده است.
باید توجه داشته باشید که افزایش کمتر اجاره‌بها در زمستان، به تنهایی نمی‌تواند این فصل را به عنوان بهترین فصل برای اجاره‌کردن خانه تبدیل کند. از آنجا که عموما مستاجرها در تابستان خانه‌شان را تخلیه می‌کنند، در فصل گرما گزینه‌های بیشتری برای انتخاب خانه جدید پیش روی شماست. در حالی که در فصل زمستان، گزینه‌هایتان به شدت محدود شده و شاید نتوانید تا سال بعد خانه بهتری پیدا کنید.
*** افزایش اجاره، از نرخ تورم عقب افتاد
مقایسه تورم اجاره‌خانه با نرخ تورم نشان می‌دهد، افزایش مبلغ اجاره‌بها کشش لازم را نداشته است. گزارش مرکز آمار از شاخص قیمت مصرف‌کننده نشان می‌دهد، تورم نقطه‌به‌نقطه در تابستان عموما در محدوده ۳۵درصد بوده است. با این حال نه در قراردادهای تمدیدشده و نه در قراردادهای جدید، شاهد چنین افزایشی نیستیم و نشان می‌دهد میزان افزایش اجاره‌بها کشش لازم برای همراهی با تورم را نداشته و از آن عقب افتاده است.
بررسی‌ها مشخص می‌کند که میزان افزایش مبلغ اجاره در هر سال به نوعی از افزایش عمومی قیمت‌ها و شاخص تورم الگو می‌گیرد، اما امسال با توجه به تورم بالایی که تجربه کرده‌ایم، صاحبخانه‌ها نتوانسته‌اند مبلغ اجاره را همگام با نرخ تورم بالا ببرند. چراکه مستاجرها توانایی پرداخت اجاره با افزایش ۳۵درصدی را ندارند. از گزارش مرکز آمار درباره تغییرات اجاره‌بها می‌توان این‌طور نتیجه گرفت که نرخ افزایش اجاره هیچ ارتباطی با قیمت مسکن ندارد. قیمت مسکن در تابستان ۹۸ نسبت به یک‌سال قبل افزایش ۵۶درصدی را پشت سر گذاشته و این نسبت هیچ شباهتی به نرخ افزایش اجاره‌بها ندارد. این در حالی است که خیلی از صاحبخانه‌ها امسال به خیال افزایش قیمت مسکن، اجاره‌بها را متناسب با آن بالا برده بودند.
*** صاحبخانه‌ها در کدام استان اجاره را بیشتر افزایش دادند؟
مقایسه میزان افزایش اجاره‌بها قراردادهای جدید در استان‌های مختلف نشان می‌دهد، لرستانی‌ها بیشتر از بقیه استان‌ها شاهد افزایش مبلغ اجاره در تابستان ۹۸ بوده‌اند. طوری که نرخ تورم اجاره در این استان به ۳۷٫۲درصد می‌رسد. با بررسی وضعیت اجاره‌بها در استان لرستان مشخص می‌شود که نرخ قراردادهای اجاره در فصل تابستان افزایش چشمگیری نسبت به بهار داشته. طوری که مبلغ اجاره در قراردادهای جدید استان لرستان افزایش ۲۳٫۶درصدی نسبت به فصل بهار داشته است.
لرستانی‌ها حتی سال گذشته هم رکورددار بیشترین افزایش مبلغ اجاره در قراردادهای جدید بوده‌اند. چراکه گزارش مرکز آمار می‌گوید، نرخ تورم اجاره‌بها در استان لرستان طی تابستان سال ۹۷ معادل ۲۸٫۷درصد بوده که بیشترین افزایش را در بین استان‌های مختلف داشته است. بعد از لرستان، نوبت به استان ایلام می‌رسد تا در مقام دوم بیشترین افزایش اجاره‌بها قرار بگیرد. نرخ تورم اجاره در این استان در تابستان ۹۸ نسبت به تابستان ۹۷،معادل ۳۰٫۴درصد بوده است که حدود هفت‌واحد درصد بالاتر از میانگین کشوری است.
سیستان و بلوچستان هم در رتبه دوم قرار دارد و مبالغ اجاره در قراردادهایی که تابستان ۹۸ امضا شده‌اند، ۳۰درصد نسبت به تابستان سال گذشته افزایش پیدا کرده‌اند. این در حالی است که تابستان سال ۹۷، استان سیستان و بلوچستان کمترین تورم اجاره را در بین استان‌های مختلف به نام خود ثبت کرده بود. تورم اجاره پارسال در سیستان و بلوچستان تنها ۳٫۴درصد اعلام شده است.
*** صاحبخانه‌ها در کدام استان بیشتر هوای مستاجرشان را دارند؟
گزارش مرکز آمار، جایزه بهترین صاحبخانه‌ها را به صاحبخانه‌های استان آذربایجان غربی تقدیم کرده است. وضعیت اجاره در این استان نشان می‌دهد، نرخ تورم اجاره در استان آذربایجان غربی تنها ۱۱درصد بوده که حدود ۱۲واحد درصد کمتر از میانگین کشوری است. به عبارتی می‌توان گفت صاحبخانه‌ها در این استان، بیشتر از دیگر استان‌ها به فکر مستاجرشان بوده‌اند و کمتر رقم اجاره را بالا کشیده‌اند.
صاحبخانه‌های استان فارس در مقام دوم جای گرفته‌اند. در گزارش مرکز آمار می‌بینیم که تورم اجاره در این استان طی تابستان ۹۸ معادل ۱۱٫۹درصد بوده و حدود ۱۱واحد درصد کمتر از میانگین کشوری است. استان کردستان هم با تورم اجاره ۱۲٫۷درصد در مقام سوم بهترین صاحبخانه‌ها قرار گرفته است.
