زنان پیشاهنگ دموکراسی افغانستان

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایران، «در انتخابات 2014 طالبان انگشتم را به‌خاطر شرکت در انتخابات قطع کردند. اما امروز بازهم آمده‎ام تا رأی دهم». این را صفی‌الله صافی، در ولایت کنر در شرق افغانستان می‌گوید. اما نظر یک شهروند دیگر افغانستان که در کابل زندگی می‎کند، متفاوت است. او که نمی‎خواهد نامش فاش شود، می‎گوید: «چرا باید رأی دهم، مگر نامزدها در انتخابات قبلی به وعده‎های خود عمل کردند؟» این اظهارنظرها که مشتی نمونه خروار هستند، بیانگر بخشی از علل حضور کمرنگ مردم در انتخابات ریاست جمهوری افغانستان بود که دیروز برگزار شد. انتخاباتی که رأی اولی‎های 18 ساله شادمانه در آن شرکت کردند و مشارکت زنان خسته از وحشت افراطی‎ها نیز در آن چشمگیر بود.

به‌گزارش سایت شبکه خبری «بی‎بی‎سی»، آنچه دیروز در جریان انتخابات افغانستان توجه خبرنگاران را جلب می‎کرد، مشارکت بالای زنان در برخی از ولایات افغانستان بود. ولایاتی که اتفاقاً مردم آنها بیش از دیگر ولایات از خشونت‎های تروریستی رنج برده‎اند. پیش از انتخابات نیز اعلام شده بود 30 درصد از واجدان شرایط رأی دهی که در انتخابات ثبت‌نام کرده‌اند، زن هستند. بنا براین گزارش حضور زنان در سه ولایت دایکندی، بامیان و هرات بیشتر بود. در جلال‌آباد و ننگرهار که میزان حملات تروریستی در آنها بسیار زیاد است، نیز زنان از اولین ساعات انتخابات به پای صندوق‎های رأی رفتند. رؤیا دادرس، سخنگوی وزارت امور زنان افغانستان نیز دیروز حضور پررنگ زنان در انتخابات را تأیید کرد.

پشت کردن به انتخابات

هرچند زنان نقش زیادی در انتخابات دیروز داشتند اما فضای کلی انتخابات شور فضای انتخاباتی سال 2014 را نداشت. پیشتر اندکی بیش از 9 میلیون نفر برای شرکت در انتخابات ثبت‌نام کرده ‎بودند، اما گفته می‎شود، با وجود تمدید زمان انتخابات به مدت 2 ساعت، تنها نیمی از آنان پای صندوق‎های رأی رفتند. به اعتقاد ناظران منطقه‌ای، بی‎علاقگی مردم به مشارکت در انتخابات علل مختلفی داشت. عامل اصلی پایین آمدن مشارکت مردم، تهدیدهای طالبان بود. به‌گزارش روزنامه افغانستانی «هشت صبح»، انتخابات دیروز در حالی برگزار شد که نه تنها رأی دهندگان که برگزار‌کنندگان انتخابات و ناظران خارجی آن نگران حملات احتمالی طالبان بودند. طالبان که از ماه‎ها قبل مخالفت خود را با برپایی انتخابات اعلام کرده بود، روز جمعه پیش از انتخابات مردم را تهدید کرد تا از مشارکت در انتخابات صرف نظر کنند. این گروه صبح دیروز بنا بر گزارش روزنامه افغانستانی «هشت صبح»، با هدف تخریب روند انتخابات، اقدام به کار گذاشتن بمب در پایه‌های برق وارداتی افغانستان از کشورهای تاجیکستان، ترکمنستان و ایران کرد تا به این طریق مانع روند تکنولوژیک انتخابات شود. طالبان همچنین اقدام به انجام ده‎ها عملیات تروریستی کرد اما شمار تلفات این حملات به انگشتان یک دست هم نرسید.

اما جدا از تهدیدهای طالبان، سرخوردگی مردم از فضای ناامنی کشور و ناتوانی دولت و ارتش در تأمین امنیت آنان نیز از عوامل مؤثر در پایین آمدن میزان مشارکت مردمی بود. نا امنی‎ای که «کیم سنگوپتا» از تحلیلگران روزنامه انگلیسی «ایندیپندنت» معتقد است، عاملی فراتر از آنچه که در داخل افغانستان می‎گذرد، دارد. او می‎گوید: «ریشه ناامنی‎های داخل افغانستان را باید در رقابت‎های منطقه‎ای جست‎و‎جو کرد. رقابت بین قطر با عربستان سعودی و امارات که تاکنون در لیبی مشهود بود و این کشور چند پاره از سال 2012 به این سو را به آتش کشیده بود، در افغانستان نیز باعث تشدید ناامنی‎ها شده است.» به اعتقاد «کیم سنگوپتا» یکی از عللی که دونالد ترامپ ناگهان پایان مذاکرات صلح با طالبان را اعلام کرد، مداخله عربستان در پروژه‎ای بود که قطر در حال پیشبرد آن بود.

نواقص انتخابات

با این حال حتی آنها که به پای صندوق‎های رأی رفتند، راضی از آن بازنگشتند. آنان دیروز در حالی پای صندوق‎های آرا رفتند که کمیسیون انتخابات افغانستان وعده داده بود، این انتخابات شفاف باشد و با استفاده از تکنولوژی روز از تقلب در انتخابات جلوگیری شود. اما تکنولوژی آن طور که مردم انتظار آن را داشتند، به یاری انتخابات نیامد.

به‌گزارش سایت شبکه خبری «بی‎بی‎سی»، در برخی حوزه‎ها مردمی بودند که ادعا می‌کردند، درانتخابات ثبت‌نام کرده بودند، اما برگه‎ای به‌نام آنها وجود نداشت که ناشی از درست کار نکردن دستگاه‎های بیومتریک بود. این دستگاه‎ها ضمن ثبت انگشت‎نگاری رأی دهندگان، عکس وی و تصویر شناسنامه‎اش را ثبت می‎کردند، تا مانع رأی دهی دوباره فرد رأی دهنده شوند. در پی بالا گرفتن اعتراض‎ها در این خصوص مولانا عبدالله، عضو کمیسیون انتخابات افغانستان خبر داد حتی کسانی که نامشان ثبت نشده، می‎توانند رأی خود را به صندوق اندازند.

نامزدها که بودند

 از 13 کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری افغانستان 4 نفر پیش از آغاز انتخابات انصراف خود از کاندیداتوری را اعلام کردند تا انتخابات به طور رسمی بین 9 نفر برگزار شود. محمد اشرف غنی، رئیس‎جمهوری افغانستان و عبدالله عبدالله، معاون او دو کاندیدای اصلی انتخابات بودند. اشرف غنی هنگام انداختن رأی خود به صندوق، نیروهای امنیتی در کشورش را ستود و از روند انتخابات ابراز خرسندی کرد و هر گونه تقلب را خلاف قانون خواند. عبدالله عبدالله نیز از امنیت سخن گفت. اما به جای ستایش نیروهای امنیتی به طالبان هشدار داد و گفت: «تهدید مردم بی‌گناه به شما قدرت نمی‎دهد.» گلبدین حکمتیار، سومین کاندیدایی که پیشاپیش سایر کاندیداها قرار داشت نیز با بلوایی که بر سر ثبت نشدن نامش توسط دستگاه‌های بیومتریک به راه انداخت، بخشی از خبرهای صبح دیروز را به خود اختصاص داده بود.