نتانیاهو به پایان خط رسید؟
سرانجام انتخابات پارلمان اسرائیل برگزار شد؛ انتخاباتی که با گذشت یک روز از اعلام نتایج اولیه آن به‌نظر می‌رسد بیش از آنکه فضا را روشن کرده باشد به پیچیدگی معادلات سیاسی رژیم صهیونیستی افزوده است.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری، براساس این نتایج، هیچ‌یک از 2 اردوگاه اصلی انتخابات، یعنی حزب لیکود به ریاست بنیامین نتانیاهو و ائتلاف آبی-سفید به ریاست بنی‌گانتز مستقیما قادر به تشکیل دولت نخواهند بود؛ چرا که با مجموعه متحدان خود اکثریت مطلق (61) را به‌دست نیاورده‌اند. تا این لحظه مشخص است که حزب لیکود به تنهایی 31کرسی و با مجموعه متحدانش (از جمله احزاب حریدی) 55کرسی کسب کرده و در مقابل، ائتلاف آبی - سفید به تنهایی 32کرسی و با مجموعه متحدان خود 56کرسی در اختیار دارد. این در حالی است که حزب «اسرائیل خانه ما» به ریاست آویگدور لیبرمن با کسب 9کرسی هنوز به هیچ یک‌از 2 اردوگاه مذکور نپیوسته است.
نتایج انتخابات اسرائیل تا این لحظه به شرح زیر است:
بنیامین نتانیاهو در کسب اکثریتی که با تکیه به آن مستقیما قادر به تشکیل دولت باشد شکست خورده است، اگرچه هنوز نمی‌توان کار او را تمام‌شده دانست
مخالفان نتانیاهو با محوریت آبی-سفیدها اگرچه در جلوگیری از پیروزی نتانیاهو موفق بوده‌اند اما خود بدون ائتلاف با دیگر احزاب موجود در انتخابات، نیز قادر به تشکیل حکومت نیستند
لیبرمن و حزبش با کسب تنها 9کرسی اکنون به حلقه مفقوده دولت جدید اسرائیل تبدیل شده است. به‌عبارت دیگر، هر اردوگاهی که موفق به جلب رضایت وی برای ائتلاف شود برنده نهایی انتخابات خواهد بود
سناریوهای محتمل
بازگشت نتانیاهو به صحنه
برای نتانیاهو که اکنون با وجود تمام ائتلاف‌های حزبی، دست‌کم 6کرسی با نخست‌وزیری فاصله دارد، چاره‌ای جز ائتلاف با لیبرمن، وزیر دفاع سابقش باقی نمانده است؛ دو چهره‌ای که اگرچه طی سال‌های گذشته همواره در کنار هم بوده‌اند اما به رقبای جدی برای یکدیگر تبدیل شده‌اند. لیبرمن براساس توافق آتش بس نتانیاهو با جنبش حماس از دولت وی خارج شد و در ادامه علیه ائتلاف او با گروه‌های حریدی هم اعتراض کرد؛ گروه‌های دینی افراطی که مانع از اجرای قانون سربازی برای طلاب یهودی هستند. نتانیاهو تا پیش از انتخابات تلاش‌های گسترده‌ای برای ایجاد توازن میان طرفین و حفظ ائتلاف با هر دوی آنها داشت؛ تلاش‌هایی که البته کاملا بی‌نتیجه ماند. بر این اساس احتمال تحقق این سناریو بسیار اندک است اگرچه منفی نیست.
نخست‌وزیری بنی‌گانتز
همانطور که اشاره شد ائتلاف آبی-سفید به ریاست گانتز هم با وجود تبلیغات و حمایت‌های گسترده عملا در تشکیل دولت ناکام بوده و در این راه به ائتلاف با لیبرمن نیاز دارد؛ سناریویی که اگرچه احتمال آن بالاست اما چندان هم آسان به‌نظر نمی‌رسد. گانتز برای آنکه مجموعه متحدان خود را با حزب لیکود در کنست را برابر کند ناچار به ائتلاف با احزاب عربی شده است، امری که چندان به مذاق لیبرمن خوش نیامده است. او روز گذشته گفت: رفتار ائتلاف گانتز با احزاب عربی که علنا علیه امنیت حقوق تاریخی ما سخن می‌گویند دلسرد‌کننده است. با این حال اما بعید نیست که این اعتراضات اولیه با مذاکرات جدی میان گانتز و لیبرمن برطرف شود؛ مذاکراتی که بدون شک باید امتیازی ویژه را در اختیار لیبرمن قرار دهد. گذشت زمان نشان خواهد داد که آیا گانتز حاضر به تقدیم چنین امتیازی هست یا نه؟
دولت وحدت ملی
«از رئیس‌جمهور می‌خواهم منتظر اعلام نتایج تکمیلی نمانده و همین حالا جلسه‌ای را با حضور نتانیاهو و بنی گانتز، برای بررسی شرایط تشکیل دولت برگزار کند؛ حتی اگر در نتیجه این جلسه حزب من از قدرت بی‌نصیب بماند»؛ اینها جملاتی است که صبح روز گذشته از سوی لیبرمن بیان شد؛ سخنانی که اگرچه تبلیغاتی است اما از سوی دیگر نشان می‌دهد بخشی از جامعه رژیم صهیونیستی تا چه اندازه خواهان عبور از بحران سیاسی کنونی و تشکیل دولتی مستقر است. می‌دانیم که وضعیت دولت در این رژیم از آبان‌ماه سال97 درپی درگیری نظامی با حماس و استعفای لیبرمن از دولت تا‌کنون بحرانی و بی‌ثبات بوده است. آن هم در شرایطی که حجم حملات موشکی گروه‌های مقاومت در غزه، تنش‌های نظامی با حزب‌الله در لبنان و حوادث امنیتی در کرانه غربی به سطح بی‌سابقه‌ای طی سال‌های اخیر رسیده است. بر این اساس بخشی از جامعه اسرائیل بدون درنظر گرفتن گرایش‌ها و مطالبات سیاسی خود صرفا خواهان عبور از بحران و تشکیل مجدد دولتی مستقر است؛ امری که بدون ائتلاف مستقیم میان 2قطب اصلی انتخابات، یعنی نتانیاهو و بنی گانتز محقق نخواهد شد؛ به‌عبارت دیگر بسیار بعید است!
انتخابات سوم
ایهود اولمرت، نخست‌وزیر اسبق رژیم صهیونیستی، صبح روز گذشته در پاسخ به سؤالات خبرنگاران گفت: با توجه به نتایج پیچیده انتخابات فعلا برای قضاوت زود است اما از یک مسئله مطمئن هستم؛ نتانیاهو دیگر نخست‌وزیر نخواهد شد، حتی اگر کار به دور سوم انتخابات کشیده شود! اگرچه در نگاه اول تحقق چنین سناریویی بسیار بعید به‌نظر می‌رسد اما درصورت عدم‌توافق همه طرف‌ها بر سر یکی از سناریوهای سه‌گانه سابق، قانونا راهی جز برگزاری سومین انتخابات باقی نمی‌ماند؛ امری که نشان‌دهنده وجود بحرانی بی‌سابقه در طول تاریخ تاسیس رژیم صهیونیستی خواهد بود.
انتخابات 2روز پیش اسرائیل، آخرین شانس بنیامین نتانیاهو برای بقا در سیاست است. نتانیاهو، بیشتر از هر فرد دیگری قدرت را در اسرائیل در دست داشته و البته بیشتر از هر فرد دیگری از شکست در این انتخابات می‌ترسد.
پاییز پیش‌رو، رسیدگی به پرونده تخلف‌های مالی سنگین نتانیاهو از سر گرفته خواهد شد. نتانیاهو، تا حالا از نفود خود استفاده کرده تا از این پرونده‌ها فرار کند، اما شکست در انتخابات، تمام سپرهای دفاعی او را می‌شکند. بنی گانتز و آویگدور لیبرمن، نقشی تعیین‌کننده در سرنوشت سیاسی نتانیاهو دارند. گانتز، فرمانده سابق ارتش اسرائیل، رهبر بزرگ‌ترین ائتلاف رقیب نتانیاهوست و حضور پرقدرت او و ائتلافش عمر سیاسی نتانیاهو را به شماره انداخته است. در شرایطی که نتایج انتخابات نزدیک باشد، احزاب کوچک می‌توانند سرنوشت ائتلاف‌ها را مشخص کنند و اینجاست که نقش حزب «اسرائیل خانه ما» به رهبری لیبرمن برجسته می‌شود.
او، بهار می‌توانست با ائتلاف با نتانیاهو، دوست قدیمی‌اش را از مخمصه فعلی نجات دهد اما این کار را نکرد. حالا، بقای نتانیاهو به همکاری لیبرمن بسته است و معاون سابق نتانیاهو، فرصت درخشانی دارد تا انتقام خود را از دوستی قدیمی و دشمن جدید خود بگیرد.
از کیف‌کشی تا شاه‌کشی
در سال1988، بنیامین نتانیاهو، از نظر خیلی‌ها بیشتر آمریکایی بود تا اسرائیلی. آویگدور لیبرمن هم با لهجه غلیظ روسی‌اش، یک مهاجر از مولداوی بود که به‌دنبال راهی برای اوجگیری می‌گشت. این‌دو، در همان سال با یکدیگر آشنا شدند و اتحادی را شکل دادند که در دهه‌های بعد، چهره سیاست داخلی در اسرائیل را تغییر داد. نتانیاهو، برای پیشرفت به یک دستیار عملگرا و فعال نیاز داشت و لیبرمن، بهترین گزینه ممکن بود. به لطف تلاش‌های لیبرمن، بنیامین در حزب لیکود اوج گرفت و در سال1993 به ریاست حزب رسید. لیبرمن در این راه، همه‌کار کرده بود؛ ازجمله حمل لباس‌های اتوکشیده نتانیاهو پیش از سخنرانی‌های انتخاباتی، پس چندان عجیب نبود که به‌عنوان مدیر دفتر رئیس جدید حزب انتخاب شود. وقتی نتانیاهو در سال1996 شیمون پرز را کنار زد و نخست‌وزیر شد، این‌بار مدیریت دفتر نخست‌وزیری به لیبرمن رسید. قدرت‌گرفتن لیبرمن در دفتر نخست‌وزیری و برنامه‌های افراطی او، باعث رنجش شاهزاده‌های لیکود، نسل سیاستمداران قدیمی آن شد و مخالفت‌ها علیه او اوج گرفت. آنها در سال1997 او را متهم کردند حقه‌های کثیفش را به‌عنوان تصمیم‌های نخست‌وزیر جا می‌زند. نتانیاهو، که قدرتش را مدیون همکار دیرینه‌اش بود، این‌بار پشت او درنیامد و نخستین شکاف در دژ دوستی 2نفر ایجاد شد. لیبرمن، آزرده از اینکه نتانیاهو پشتش را خالی کرده، استعفا داد و وارد تجارت شد و ثروت سرشاری به‌هم زد.
او بعدا به درخواست نتانیاهو دوباره به اسرائیل بازگشت اما متوجه شد که دوست قدیمی‌اش، تنها می‌خواهد او را کناری داشته باشد تا در انتخابات از او استفاده کند. لیبرمن حزب خودش را (اسرائیل خانه ما) تشکیل داد و این‌بار به‌جای جلب حمایت اقلیت روس‌تبار برای نتانیاهو، حمایت آنها را برای خودش خواست. حزب او در سال1999 میلادی 4کرسی در پارلمان کسب کرد.
در سال‌های بعد، حزب او همچون این روزها، در ائتلاف‌ها اهمیت زیادی پیدا کرد. با وجود اختلاف عمیق با نتانیاهو، انعطاف‌پذیری و عملگرایی لیبرمن باعث شد تا او چندبار دیگر در دولت‌های دوست قدیمی و دشمن جدیدش حاضر شود. او از سال2001 در 6ائتلاف حاکم حضور داشته و وزیر بوده است و 5بار به‌خاطر اختلاف نظر درباره سیاست‌های دولت اسرائیل درباره فلسطین، یا برکنار شده یا اخراج.
لیبرمن، بهار امسال می‌توانست یک‌بار دیگر نتانیاهو را نجات بدهد اما با خودداری از ائتلاف با نتانیاهو، باعث شد تا انتخابات دوباره برگزار شود.
بسیاری در اسرائیل معتقدند او به این نتیجه رسیده که نتانیاهو، دیگر مهره‌ای تمام‌شده در اسرائیل است و به همین خاطر حاضر نشد در انتخابات گذشته با او ائتلاف کند.
سربازی که سیاستمدار شد
بنجامین (بنی) گانتز، یک تازه‌وارد در دنیای سیاست اسرائیل به‌شمار می‌رود. رئیس سابق ارتش اسرائیل، پیش‌تر زیردست بنیامین نتانیاهو بوده اما حالا، بزرگ‌ترین تهدید علیه حیات سیاسی نتانیاهو به‌شمار می‌رود. سپهبد بازنشسته 60ساله اسرائیلی، که تازه همین زمستان پیش ائتلاف سفید و آبی را تشکیل داد، معتقد است که اسرائیل، تحت نظر نتانیاهو، راهش را گم کرده است.
به گزارش بی‌بی‌سی، گانتز که فرزند یک زوج بازمانده رومانیایی از هولوکاست است، در سال1959 در اسرائیل متولد شد. او در سال1977 وارد تیپ چتربازان شد و یکی از نخستین مأموریت‌هایش، تأمین امنیت سفر تاریخی انورسادات به اسرائیل بود.
گانتز به‌عنوان یک افسر جوان، خیلی زود در مسیر موفقیت قرار گرفت و در مأموریت‌های مهم ارتش خدمت کرد. او فرمانده یگان چتربازانی بود که در عملیاتی در سال1991 هزاران اتیوپیایی را در 36ساعت به اسرائیل منتقل کرد.
در سال1997، گانتز در آمریکا فوق‌لیسانس خود را در مدرسه ملی دفاع در مدیریت منابع ملی کسب کرد و در سال1999، فرمانده نیروهای نظامی اسرائیل در مناطق اشغالی جنوب لبنان شد. این تنها تجربه او در ارتباط با لبنان نبود و در سال2006، به‌عنوان فرمانده نیروی زمینی اسرائیل، در جنگ 33روزه اسرائیل با حزب‌الله درگیر شد. شکست اسرائیل در این نبرد، انتقادهای زیادی را متوجه فرماندهان ارتش کرد و گانتز هم یک سال بعد، به اشتباه‌های ارتش در این نبرد اعتراف کرد.
گانتز، در سال2011 به‌صورت غیرمنتظره‌ای به عنوان فرمانده ستاد ارتش جانشین ژنرال گابی اشکنازی شد. ارتش اسرائیل در دوران فرماندهی او، 2بار در سال‌های 2012 و 2014 دو عملیات علیه فلسطینی‌ها به‌راه انداخت. نخستین حمله، که عمدتا حملات هوایی به غزه بود 8روز طول کشید. بعدها سازمان ملل اعلام کرد که 174فلسطینی در این نبرد جان خود را از دست دادند.
در دومین حمله، که 50روز طول کشید و نیروهای زمینی ارتش هم به‌کار گرفته شدند، 2هزار و 251فلسطینی شهید شدند. مقامات فلسطینی و فعالان حقوق بشر ارتش اسرائیل را متهم کرده‌اند که در این 2حمله، جرایم جنگی مرتکب شده است.
در سال2015 که گانتز بازنشسته شد، نتانیاهو زبان به تمجید از او گشود و از او به‌خاطر خدماتش تشکر کرد. اما حالا که 4سال از آن زمان گذشته، نتانیاهو جدی‌ترین رقیب خود را یک «یک چپگرای ضعیف» خوانده است.
او پیش‌تر مواضع سختی علیه ایران گرفته و بارها حماس را تهدید کرده است.
