۳۸۸ دشت کشور در وضعیت بحرانی
در سال‌های اخیر اظهارنظر‌های متفاوتی درباره مصرف آب در کشور وجود دارد، کارشناسان می‌گویند بیشترین میزان هدر رفت آب مربوط به بخش کشاورزی است، تبلیغات محیط شهری کاربران خانگی را هدف قرار داده‌اند و برخی مسئولان صنایع را عامل اصلی هدر رفت آب شیرین کشور می‌دانند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان، آمارها نیز نشان از مصرف 90 درصدی آب در حوزه کشاورزی، چهار درصد مصارف خانگی و6 درصد مصرف آب در صنایع دارند. این در حالی است که در چند سال اخیر میزان مصرف آب در بخش صنایع رشد چشمگیری داشته است. رئیس سازمان محیط زیست کشور در نشست شورای اداری استان کهگیلویه و بویراحمد از آماری پرده برداشت که برای آینده کشور نگران کننده است. عیسی کلانتری از رتبه نخست ایران در فرسایندگی و هدر دادن آب در دنیا خبر داد و گفت: توسعه هیچ تضادی با محیط زیست ندارد و باید اصول و تحقق توسعه پایدار برنامه‌ریزی شده باشد. ما اصلا حافظان خوبی برای نسل‌های بعدی در حوزه منابع آبی، خاک، گیاهان و حیوانات نبوده‌ایم.
مشکل صنایع آلاینده برای کشور
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در بخش دیگر صحبت‌هایش به موضوع جانمایی صنایع در مناطق حاشیه‌ای شهر اشاره کرد و افزود: جانمایی‌ها و جایابی‌ها در ایجاد برخی صنایع و واحدها به شکل مصیبت‌بار بوده است. یکی از این موارد نیروگاه شهید رجایی است که عامل 20 درصد آلودگی شهرهای تهران و کرج محسوب می‌شود. او با اشاره به آسیب‌ها و آلایندگی خودروها در تهران و سایر شهرهای بزرگ، اظهار کرد: عامل 65 درصد آلایندگی شهرهای بزرگ در فصل زمستان خودروهای دیزلی، 12 درصد موتورسیکلت‌ها و دو درصد خودروهای سواری است. با این وجود، موضوع هدر رفت آب در کشور یکی از دغدغه‌های کشور و مسئولان است و می‌تواند برای یک دهه آینده تاثیرات جبران‌ناپذیری برای محیط‌زیست کشور داشته باشد. موضوعی که این روزها در برخی از مناطق کشور وجود دارد و باعث مهاجرت بسیاری از مردم به شهرهای بزرگ شده است. طبق آمارهای رسمی بخش کشاورزی ایران بیش از 90 درصد آب کشور را مصرف می‌کند و بازدهی این میزان مصرف آب، تنها میان 20 تا 30 درصد برآورد شده است. نمونه واضح این آمار را می‌توان در استان‌های فارس و خوزستان دید که با وجود شرایط نامساعد آب در این استان‌ها، حجم زیادی از منابع آبی آنها صرف کاشت برنج می‌شود. در حالی که کشور نیازی به برنج در مناطق جنوبی ایران ندارد. کارشناسان این حوزه بر این باورند که بهره‌وری فیزیکی در کشاورزی ایران از سال‌های دور تاکنون تفاوت چشمگیری نداشته است. کارشناسان حوزه منابع آب معتقدند که مصرف بی‌رویه و غیرعلمی از منابع آب استان به‌ویژه در بخش کشاورزی حجم زیادی از آب را هدر داده و از ذخایر آن می‌کاهد.
دشت‌های تشنه
به اعتقاد کارشناسان اجرایی کردن روش استفاده از آبیاری‌های نوین در بخش کشاورزی با اصلاح روش‌های سنتی و اصلاح الگوی کشت متناسب با اقلیم منطقه می‌تواند نقش مهمی در افزایش بهره‌وری محصولات در این بخش ایفا کند، اما ظاهرا عزم جدی برای این موضوع وجود ندارد و کار از کار گذشته و طبق آمار بسیاری از دشت‌های حاصل‌خیز کشور ممنوعه اعلام شده‌اند و کشاورزی در آنها ممنوع است. همان‌طور که معاون حفاظت و بهره‌‌برداری شرکت مدیریت منابع آب ایران می‌گوید: از میان 609 دشت کشور، 388 دشت دارای وضعیت بحرانی هستند. با توجه به این آمار باید گفت که مشکل کم‌آبی از زنگ خطر و هشدار گذشته و باید سریع اقدامات برای حفظ منابع آبی انجام داد وگرنه تا چند سال دیگر یک بیابان بزرگ به نام ایران را با بی‌توجه‌ای‌هایمان برجای خواهیم گذاشت. استقرار صنایع آب‌بر در مناطق خشک!
یک کارشناس محیط زیست در این باره می‌گوید: آن چیزی که در کشور ما بحران ایجاد می‌کند، این است که ما هرگز واقعیت‌های اقلیمی و جغرافیایی خودمان را به رسمیت نمی‌شناسیم و همچنان رو به آسمان برنامه‌ریزی می‌کنیم و دعا می‌کنیم که برف و باران بیاید. برای مثال در کشور امارات هم در خشکسالی شدیدی وجود دارد و در سال‌جاری بارندگی آنها هم به شدت کم بوده است. کلا در منطقه خاورمیانه وضعیت همین گونه است، اما آنها هیچ نگرانی از این خشکسالی و کمبود باران ندارند و هرگز مثل ما دل نگران ریزش‌های آسمانی‌شان نبوده‌اند. چرا؟ چون که چیدمان توسعه‌شان را بر مبنای اقتصادی طراحی کرده‌اند و کمترین وابستگی را به آب و خاک دارند. محمد درویش می‌افزاید: با اینکه دلیل اصلی خشکسالی کشور را موضوع کشاورزی می‌دانم، اما معتقدم ما در کشورمان پرمصرف‌ترین صنایعی که در جهان وجود دارد را مستقر کرده‌ایم، یعنی هیچ صنعت آب‌بری در جهان مانند فولاد، آهن و... وجود ندارد که ما آن را نداشته باشیم. این صنایع به شدت آب‌بر هستند و اتفاقا در مناطق خشک کشور ما احداث شده‌اند. احداث صنایع فولاد، آهن صنایع سیمان و کشت نیشکر در مناطق کم آب اشتباه است. کدام مناطق کشور در برابر این خشکسالی آسیب‌پذیری بیشتری دارند؟ این کارشناس محیط زیست در پاسخ به این سوال می‌گوید: اگر فقط شرایط طبیعی را در نظر بگیریم بدترین وضعیت در شرق کشور است و بعد در دشت سیستان و در مرکزی شرایط مساعدی وجود ندارد. هرچند اگر بخواهیم فاکتور جمعیت را دخالت بدهیم، تهران در حال حاضر بدترین وضعیت را دارند، چون سرانه آب به شدت وابسته به سد‌هایی است که در اطراف آن وجود دارد و این سد‌ها در حال حاضر 60 تا 65 درصد خالی شده است و از نظر پدافند غیر عامل تهران به شدت در معرض آسیب جدی است، بعد از تهران شهرهای مشهد، اصفهان و تبریز قرار دارند.
