وایبر و برنامه‌های ارتباطی کجاها فیلتره؟

چند هفته از جنجال های فیلتر شدن وی چت و احتمال فیلترینگ وی چت و تانگو می گذرد و این موضوع هنوز به عنوان یکی از سوژه ها و سوال های مورد بحث کاربران قرار دارد. به طوری که در روز گذشته که وزیر ارتباطات برای ارتباط مستقیم با مردم در شبکه های اجتماعی حاضر شده بود نیز مجبور شد باز هم به سوالاتی پیرامون دلایل فیلتر شدن برنامه های ارتباطی پاسخ دهد. برخی مسئولان در هفته های گذشته بارها بر این موضوع تاکید کرده اندکه کشورهای دیگر نیز بنا به سیاست های خود اقدامات نظارتی و محدودیتی برای برنامه های مشابه وضع می کنند. با بروز همه ماجارهای چند هفته اخیر این سوال به ذهن ما خطور کرد که آیا تاکنون کشورهای دیگری نیز اقدام به فیلترینگ برنامه هایی مانند وایبر و وی چت کرده اند؟ کدام کشورها برای برنامه های ارتباطی اقدامات نظارتی و محدودیتی در نظر گرفته اند. پاسخ این سوال ما را به سه کشور رساند؛ لبنان، عربستان و مراکش! با این حساب آیا در سایر کشورها امکان دسترسی به همه برنامه های اینچنینی وجود دارد؟ پاسخ شما منفی است و اگر می خواهید از جزئیات آن مطلع شوید گزارش امروز هفت صبح را بخوانید. سه کشور دشمن شبکه های ارتباطی با جستجو در کشورهای مختلف و نحوه دسترسی کاربران به برنامه های شبکه های ارتباطی درخواهید یافت که سه کشور لبنان، عربستان و مراکش به طور رسمی از فیلترینگ برنامه هایی مانند وایبر و تانگو خبر داده اند و ملاحظات امنیتی را دلیل این تصمیم ذکر کرده اند. در این سه کشور برنامه وایبر پیش از سایر برنامه ها به محاق فیلترینگ رفت و جالب آنجاست که حساسیت های آنچنانی بر برنامه وی چت وجود ندارد. شاید این سوال برای شما به وجود بیاید که به چه دلیل در آن کشورها برنامه ای مانند وایبر در تیررس فیلترینگ قرار می گیرد اما در ایران برنامه ای مانند وی چت مغضوب واقع می شود اما وایبر همچنان به فعالیت خود ادامه می دهد؟ پاسخ در تفاوت دیدگاه های مسئولان و متولیان فیلترینگ در ایران و کشورهای دیگر است. همانطور که گفته شد این سه کشور به دلیل ملاحظات امنیتی این اقدام را انجام داده اند و معتقد هستند از طریق برنامه هایی مانند وایبر اولا امکان کنترل تماس های مشکوک و امنیتی وجود ندارد و همچنین نسبت به استفاده از این برنامه ها در کاربردهای جاسوسی توسط کشورهای خارجی شک و ظن وجود دارد. در ایران در کنار مسائل امنیتی دغدغه های اجتماعی و فرهنگی هم وجود دارد و معتقد هستند برنامه هایی مانند وی چت وجود ویژگی هایی مانند People Nearby در این برنامه ها نامناسب است. کاربران با استفاده از این ویژگی می توانستند تمامی افرادی که تا شعاع دو کیلومتری خود از این برنامه استفاده می کنند را بیابند و با آنها در ارتباط باشند. همین مسئله به گفته مسئولان مختلف کشور موجب شده بود که جامعه از لحاظ اجتماعی و فرهنگی دچار مشکل شود. به عبارت ساده تر در آن سه کشور مسائل امنیتی مهم ترین دغدغه آنهاست. این در حالی است که در ایران هم گذشته از مسائل امنیتی بیشتر به دلیل مسائل اخلاقی بحث فیلترینگ وی چت مطرح شد به گونه ای که دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه اینترنتی با اشاره به فیلتر شدن اپلیکیشن وی چت، گفت: «وی چت و نرم افزارهای مشابه آن ارتباط صوتی، تصویری و متنی بر خط از طریق تلفن همراه را بین کاربران فراهم می کنند و این نرم افزارها در بعضی مواقع، محتواهای مجرمانه بسیاری را رد و بدل می کنند که کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه که وظیفه آن جلوگیری از انتشار محتوای مجرمانه است، به دلیل خارجی بودن مسئولان این شبکه ها امکان انجام وظایف قانونی خود را ندارد.» عبدالصمد خرم آبادی با بیان اینکه نرم افزارهای داخلی فراوانی شبیه وی چت در کشور وجود دارند، گفت: «مسئولین کشور باید تمام تلاش خود را جهت تقویت و ارتقای کیفیت این نرم افزارها بکار گیرند تا این نرم افزارها بتوانند نیازهای داخلی و خارجی شهروندان کشورمان را تامین کنند؛ در اینصورت دیگر نیازی به نرم افزارهای پرخطر خارجی شبیه وی چت نخواهیم داشت.» نحوه استفاده از برنامه های ارتباطی، در سایر کشورها از طرف دیگر ممکن است شما خاطراتی از دوستان و آشنایانتان که در کشورهای اروپایی زندگی می کنند شنیده باشید که برنامه هایی مانند وایبر در آن کشورها نیز قطع است و این سوال برایتان به وجود بیاید که آیا نقل قول ها اشتباه بوده است؟ در پاسخ باید گفت که هیچ کدام از کشورهای اروپایی قوانینی برای محدود کردن برنامه هایی اینچنینی ندارند و این خود اپراتورها هستند که در مورد آن تصمیم گیری می کنند. همانطور که می دانید در این کشورها اپراتورهای گوناگونی وجود دارند که بسته به سبک کاری خود، خدمات و امکاناتی با قیمت های مختلف ارائه می کنند.برخی از این اپراتورها امکان ارتباط با این برنامه ها را به دلایل مالی قطع کرده اند تا سود مالی شان کاهش پیدا نکند. این اپراتورها البته در همان زمان قرارداد با کاربرانشان این موارد را اعلام می کنندو اینگونه نیست که یک شبه به قطع این برنامه ها اقدام کنند.اپراتورهای اینچنینی البته برای جبران این اقدام خود گزینه های مختلف تخفیفی و تشویقی در اختیار کاربران قرار می دهند و این گزینه ها و هدیه ها آنچنان با ارزش است که کاربران ترجیح می دهند از همان اپراتورها خدمات بگیرند. در طرف دیگر شرکت هایی که امکان استفاده از برنامه های اینچنینی را باز گذاشته اند تمرکز خود را بر درآمدزایی از طریق اینترنت گذاشته اند و تلاش می کنند با ارائه سرویس با کیفیت و در دسترس در تمامی نقاط دنیا کاربران را تشویق کنند تا با استفاده از اینترنت این اپراتورها از برنامه هایی مانند وایبر و ... استفاده کنند. فیلتر وی چت دلیل اقتصادی نداشت با توجه به موارد گفته شده از زمان فیلتر شدن وی چت بسیاری این گمان را مطرح ساختند که همانند برخی اپراتورهای خارجی این اقدام دلایل اقتصادی داشته است. روز گذشته محمود واعظی که در برخی شبکه های اجتماعی داخلی به گفتگو با کاربران پرداخته بود در پاسخ به پرسش های متعددی که در ارتباط با فیلترینگ وی چت و ربط دادن آن به ضررهای مالی اپراتورهای تلفن همراه مطرح شده بود، بار دیگر گفت: «سوالاتی در ارتباط با فیلتر کردن وی چت و ... است که به دلیل کمتر شدن درآمد برخی شرکت ها مثل اپراتور اول و دوم بوده، ما شدیدا مخالف این هستیم که برای مسائل اقتصادی بخواهیم شبکه ای را فیلتر کنند. من هیچ علایمی ندارم که این فیلترینگ به دلیل مسائل اقتصادی فیلتر شده باشد و با این کار هم شدیدا مخالفم. در آینده بسیاری از تماس ها روی همین بستر اینترنت برقرار می شود و لذا ما نمی توانیم در ایران در مقابل پیشرفت علم مقاومت کنیم و حتی سیاست ما این است و یکی از دلایلی که دنبال این هستیم پهنای باند زیاد شود این است که همه ارتباطات را چه در داخل و چه در خارج بر همین بستر اینترنت برقرار کنیم و به همین دلیل فیلتر وی چت نباید به دلایل اقتصادی باشد.» شش وزیر دولت هماهنگ می شوند واعظی همچنین در رابطه با نحوه ادامه سیاست های فیلترینگ گفت: «در رابطه با فیلترینگ، سیاست های دولت یازدهم متفاوت با سیاست های دولت قبل است. می داندی که این دولت در کمیته تعیین مصادیق شش عضو دارد. من و آقای جنتی هماهنگی هایی داشتیم و قرارمان بر این است که بین شش وزارتخانه سیاست هایمان را هماهنگ کنیم و یک جلسه ای داشته باشیم در کمیته تعیین مصادیق و سیاست های جدید در آنجا مورد بحث قرار گیرد. امیدوارم مقداری به سیاست فیلترینگ چارچوب دهیم که فقط بخش هایی که از نظر اخلاقی نامناسب است و مورد خاص مردم و خانواده های عزیز هست در آن کمیته فیلتر شود و بقیه مواردی که از نظر علمی مورد استفاده کاربران قرار می گیرد را به گونه ای بتوانیم آزاد کنیم. حتی چندتا از سایت های فیلفتر شده را بررسی کردیم. بنای ما بر این است که این سایت ها را به کمیته تعیین مصادیق پیشنهاد کنیم که رفع فیلتر شوند. رد ارتباط با وی چت پیشنهاد دادیم که بخش مشکل دار آن فیلتر شود و مجددا مردم بتوانند از آن استفاده کنند.»