رابطه خانه‌های خالی با وام‌ خرید؟

وضع اقتصادمسکن و راهبردهای وزارتی ارائه کند، شنبه‌شب در نشست ماهانه جامعه اسلامی مهندسین حاضر شد و بخش‌هایی از این گزارش را تصویر کرد. عباس آخوندی طی دست‌کم دو ماه اخیر رایزنی‌های امیدوارکننده‌ای با اضلاع اقتصادی و بانکی کابینه انجام داده تا برآیند این زورآزمایی ذهنی در نهایت بتواند چراغ بازار معاملات مصرفی مسکن را روشن کند و نیاز خریداران را پیش از آنکه حجم تقاضا با دوره افزایش قیمت‌ها مواجه شود، در همین دوره فعلی تامین کند. تجربه بازار مسکن نشان داده بهترین زمان پرداخت وام خرید دوره کاهش یا تثبیت قیمت است، در غیر این صورت تحریک طرف تقاضا در زمان رونق و جهش قیمت‌ها آثار مثبتی نخواهد داشت. اصل برنامه آخوندی عبارت است از تقویت قدرت خرید مسکن از طریق پرداخت تسهیلات‌بانکی کارآمد با استفاده از مدل پس‌اندازهای مردمی و مشارکت دولت در کاهش نرخ سود این تسهیلات. اگر هیات‌دولت -به خصوص بانک‌مرکزی- با این برنامه کلیدی موافقت کنند، شاخه‌های ترکیبی دیگری شامل مسکن‌اجتماعی و مسکن‌حمایتی قابلیت پیدا خواهند کرد نیاز مسکن دهک‌های کم‌درآمد و میان‌درآمد را تامین کنند، درغیراین‌صورت این برنامه‌ها در غیاب خط‌اعتباری بانک‌مرکزی قابل اجرا نخواهد بود. ستاد اقتصادی قانع می‌شود؟ اما در تیم اقتصادی دولت، همه مخالف سرسخت اجرای هر طرح یا برنامه‌‌ای که ظاهر آن بار تورمی برای جامعه داشته باشد، هستند و حتی حاضر نیستند سر یک میز برای بررسی چنین طرح‌هایی حاضر شوند تا مبادا خدشه‌ای به وعده رئیس‌جمهور درباره نزول تورم به 25درصد برای سال93 وارد بیاید. در این میان، وزیر راه‌وشهرسازی در اخذ مجوز برای اجرای برنامه کلیدی تشکیل بازار‌ رهن و راه‌اندازی صندوق‌های سپرده‌گذاری برای پرداخت تسهیلات خرید مسکن، به نوعی به همین موضع‌گیری‌ها و مخالفت‌ها برخورد کرده؛ طوری که در جلسات فشرده‌ای که برای اجماع تیم‌اقتصادی دولت بر روی طرح وام خرید مسکن برگزار می‌شود، موافقان طرح تقریبا جزو اقلیت و مخالفان با دارا بودن رای بانک‌مرکزی جزو اکثریت محسوب می‌شوند. رابطه خانه‌های‌خالی با وام‌خرید وزیر راه‌وشهرسازی متفاوت از دولت قبل، فارغ از برنامه‌ریزی حجمی یا فیزیکی برای تامین‌مسکن، معتقد به آماده‌سازی فضای اقتصادی بازار مسکن برای خریدهای مصرفی از طریقی غیراز اجرای برنامه‌‌ مسکن‌سازی دولتی - مسکن‌مهر - است. در این میان اگر آمار سرشماری نفوس‌ومسکن سال90 مورد توجه قرار بگیرد و فقط یک‌بار برای طرف‌های مذاکره آخوندی در تیم ‌اقتصادی کابینه قرائت شود، در این صورت شاید زمان مذاکرات برسر تصویب افزایش سقف وام خرید مسکن بیش از این به درازا کشیده نشود. در کشور بیش از 5/1 میلیون واحد مسکونی - حدود 7درصد کل واحدها- خالی از سکنه وجود دارد که سهم شهر تهران از این تعداد آپارتمان بلااستفاده معادل حداقل 300 هزار واحدمسکونی یعنی نزدیک به 10 درصد کل ظرفیت مسکونی موجود در پایتخت است. فاصله دو برابری بین نرخ خانه‌های‌خالی در ایران و نرخ استاندارد جهانی (4 تا حداکثر 5 درصد) نشان می‌دهد: به‌رغم سرمایه‌گذاری وسیع بسازوبفروش‌ها و انبوه‌سازان در ساخت‌وسازهای مسکونی، نبود قدرت خرید در طرف تقاضا مانع از به کارگیری واحدهای مسکونی و استفاده بازار از حجم بالای عرضه مسکن شده است. در همین شهر تهران طی دو سال اخیر حدود 400 هزار واحدمسکونی نوساز ساخته‌شده، اما بخشی از واحدها به دلیل نگرانی از فروش‌نرفتن، در ما‌ه‌های اخیر به‌صورت نیمه‌کاره در شهر رها شده‌ است. هر چند منتقدان وام خرید مسکن، حجم قابل توجه خانه‌های خالی را به پدیده احتکار ربط می‌دهند، اما با فرض اینکه سوداگری عامل این پدیده باشد، ترکیبی از طرح وام‌خرید و مالیات بر سوداگری، تعداد این آپارتمان‌ها را کاهش خواهد داد. وام‌خرید بدون توسل به بانک‌مرکزی با این حال وزیر راه‌‌وشهرسازی که چهارشنبه‌شب دور دیگری از مذاکره با تیم‌اقتصادی دولت برسر افزایش وام‌خرید مسکن را به‌ شکلی متفاوت از جلسات گذشته در دفتر معاون اول رئیس‌جمهور برگزار کرد تا بلکه نتیجه‌‌نهایی حاصل شود، شنبه‌شب در جمع اعضای جامعه اسلامی مهندسین اعلام کرد: برای فعال‌شدن بازار مسکن باید از رکود تورمی خارج شویم و باید توجه داشته باشیم که بازار مسکن صرفا با افزایش قدرت ‌خرید مردم از رکود خارج می‌شود. آن‌طور که سایت اطلاع‌رسانی وزارتخانه از اظهارت وزیر در نشست ماهانه جامعه اسلامی مهندسین گزارش داده، آخوندی تاکید کرده است: «متاسفانه طرح مسکن‌مهر به نوعی بانک مسکن را گروگان گرفت تاجایی که این بانک سه‌برابر ظرفیت خود تسهیلات پرداخت کرد. وزارت راه‌وشهرسازی به ‌دنبال جلب حمایت دولت از بانک مسکن برای حل مشکلات این بانک است. بانک مسکن می‌تواند نقش مهمی در نظام تامین مالی جامع مسکن ایفا کند و ظرفیت اعطای تسهیلات این بانک باید ارتقا یابد.» به گزارش دنیای اقتصاد، آخوندی با بیان اینکه برای خروج از رکود نباید به منابع‌ بانک‌مرکزی متوسل شد، به اهمیت طرح صندوق‌های سپرده‌گذاری مسکن اشاره کرد و گفت: در برخی کشورها بیش از 70 درصد قیمت مسکن در قالب تسهیلات بانکی پرداخت می‌شود حال آنکه میزان این تسهیلات در کشور بین 20 تا 30 میلیون است که بخشی کوچک از قیمت یک خانه معمولی است. وزیر اظهار امیدواری کرد، ستاد اقتصادی دولت با راه‌اندازی بازار رهن موافقت کند.