نوسان قیمت زیر باران خبرها

عرضه مازاد سهام دولت در شرکت‌های مشمول اصل 44 می‌تواند نقش مهمی در مهار تقاضای بی رویه و ایجاد تعادل در بازار سهام ایفا کند. در همین حال، بحث داغ بودجه سال 93 در کمیسیون‌های تخصصی مجلس در شرایطی ادامه دارد که قیمت خوراک پتروشیمی‌های گازی تبدیل به مهم‌ترین موضوع برای سهامداران شده است؛ در این میان انتشار خبرهای مکرر در مورد تصویب نرخ گاز 12 تا 14 سنتی و تکذیب آن از سوی فعالان صنعت پتروشیمی در روزهای شنبه و چهارشنبه موجب نوسان شدیدی در قیمت سهام این گروه شد که امید است با تعیین تکلیف آن در ماه جاری، بزرگ‌ترین صنعت بورس شاهد رفع این ابهام مهم و اساسی باشد.

گمانه‌زنی از مفاد گزارش‌های نه ماهه

هر‌چند این روزها در بازار سهام جریان نقدینگی بیشتر از تحلیل و ارزیابی فاندامنتال تعیین‌کننده است اما بنا بر جبر تاریخی، در نهایت قیمت‌های سهام محکوم به پیروی از ارزش ذاتی (که خود تابعی از عملکرد شرکت‌ها است) هستند و حافظه ضعیف فعالان بازار هیچ‌گاه صحت این اصل مهم را در طول زمان از میان نبرده است. در سه هفته آینده نیز بازار سهام در آستانه مواجهه با یکی از مهم‌ترین تحولات بنیادی یعنی ارسال گزارش‌های نه ماهه شرکت‌ها قرار می‌گیرد. با عنایت به اینکه بخش عمده‌ای از رونق بورس تهران در 16 ماه اخیر ناشی از تحولات ارزی بوده؛ توجه به این متغیر مهم در گمانه‌زنی از محتوای گزارش‌های آتی حایز اهمیت فراوان است. یک بررسی سریع نشان می‌دهد که میانگین نرخ دلار در بازار آزاد در فصل تابستان، پاییز و زمستان 91 به ترتیب معادل 2090، 3100 و 3520 تومان بوده است. در ادامه، در دو فصل نخست سال 92 یعنی بهار و تابستان هم نرخ دلار آزاد به طور میانگین در سطح 3540 و 3210 تومان محقق شده است. حال آنکه در فصل پاییز قیمت دلار آزاد در کمترین سطح نسبت به چهار فصل اخیر (2998 تومان) قرار گرفته است. با توجه به همبستگی بالای سودآوری کل صنایع بورسی با نرخ ارز آزاد (که در بررسی تغییرات سودآوری صنایع بورس بعد از بحران ارزی با ضریب حدود 80 درصد به چشم می‌خورد) می‌توان انتظار داشت که در فصل پاییز 92 ،صنایع بورسی به طور میانگین افت سودآوری نسبت به عملکرد فصل‌های متوالی گذشته را شاهد باشند؛ این مقایسه به ویژه با فصول بهار 92 و زمستان 91 قابل تامل است که نرخ‌های ارز نسبت به آن زمان حداقل 15 درصد کاهش یافته اند. در این میان، ممکن است مواردی نظیر تسهیل فضای تجاری و اقتصادی به عنوان فاکتورهای مثبت در مقایسه با گذشته مطرح شوند که البته بیشتر جنبه روانی داشته و در عرضه واقعی جنبه عملیاتی به خود نگرفته‌اند. به‌این ترتیب تلفیق کاهش نرخ ارز با فضای رکود سنگین ناشی از عقب‌نشینی تقاضا می‌تواند به صورت بالقوه منجر به عملکردی ضعیف‌تر نسبت به فصل‌های بهار و تابستان در گزارش‌های نه ماهه شرکت‌ها شود؛ هر چند که این برآورد بیشتر در مورد تولیدکنندگان کالا معتبر است و صنایع خدماتی لزوما از این الگو پیروی نخواهند کرد.

گروه ساختمان؛ مقصد جدید نقدینگی سرگردان

معمولا در شرایط بسیار پر رونق بازارهای سهام، صنایع مختلف به نوبت و بدون غربالگری خاص تحلیلی، هدف هجوم نقدینگی بازار قرار می‌گیرند و رشد‌های متناوب را تجربه می‌کنند. شرایط ماه‌های اخیر بورس تهران هم از این قاعده مستثنی نبوده و سهام صنایع مختلف فارغ از تفاوت در زمینه ریسک‌ها و پتانسیل‌ها، دوره‌های رونق متوالی را تجربه می‌کنند. در یک ماه گذشته، قرعه به نام صنعت ساختمان افتاده تا با رشد متوسط 35 درصدی، یک سود رویایی را برای سهامدارانش رقم بزند. همچنین، نسبت قیمت بر درآمد این صنعت در هفته جاری از مرز 9 واحد فراتر رفت که یک ارزش‌گذاری استثنایی برای سهام این گروه در هشت سال اخیر محسوب می‌شود. مطالعه دقیق تر وضعیت این صنعت نشان می‌دهد که شاخص قیمت و نسبت P/E از ابتدای سال هر دو تقریبا دو برابر شده‌اند که به معنای ثبات نسبی پیش‌بینی سود شرکت‌های انبوه‌ساز به‌رغم جهش قیمتی سهام است. اقبال چشمگیر به سهام گروه ساختمانی در حالی صورت می‌گیرد که در بازار واقعی املاک و مستغلات نه تنها هیچ بهبودی روی نداده بلکه دامنه رکود عمیق تر از قبل شده است. نماگرهای رسمی در‌خصوص قیمت املاک از افت 10 تا 15 درصدی میانگین قیمت املاک در مناطق شهری کشور نسبت به پایان فصل بهار خبر می‌دهند. از سوی دیگر، افت تقریبا 50 درصدی حجم معاملات در مقایسه با زمستان گذشته گویای آن است که حتی در قیمت‌های کنونی نیز چرخ بازار به خوبی نمی چرخد و مشتری زیادی برای عرضه‌های پرتعداد املاک وجود ندارد. از آنجا که چرخه‌های رکود مسکن به طور میانگین حداقل دو و حداکثر سه سال به طول می‌انجامند، خروج مسکن از رکود در سال 93 بنا بر شواهد تاریخی بعید خواهد بود. به‌این ترتیب تداوم فضای رخوت کنونی، سالی سخت برای انبوه‌سازان بورسی به منظور ایجاد ارزش افزوده را رقم می‌زند؛ هر چند که سهامداران فعلا ترجیح داده‌اند تا به جای تمرکز بر سودآوری واقعی شرکت‌ها بر تغییرات قیمت سهام متمرکز شوند و ارزش افزوده خود را از رهگذر هجوم جریان نقدینگی به سمت سهام کسب کنند.

پایان سال رویایی در بازارهای جهانی

بازارهای مالی جهان به طور معمول شاهد غلبه خوش‌بینی با نزدیک شدن به تعطیلات سال نو هستند که در اصطلاح معامله گران این پدیده به رالی بابانوئل (Santa Claus Rally) شهرت دارد. تحت تاثیر این پدیده روانی، بازارهای مالی عموما افزایش قیمت سهام و کالاها در ایام کریسمس و آغاز سال جدید را تجربه می‌کنند. وقایع هفته جاری نشان می‌دهد که رالی بابانوئل امسال برای معامله گران سهام بیش از گذشته خوش یمن بوده است و افزایش قابل ملاحظه قیمت‌ها را رقم زده است. در این میان، شاخص سهام 500 شرکت برتر آمریکا (S&P500) با ثبت بالاترین رکورد تاریخی خود در محدوده 1830 واحد، موفق به کسب بازدهی 29 درصدی در سال 2013 شده است؛ کارنامه‌ای که از سال 1997 به این سو بی‌سابقه است و حکایت از سپری شدن یک سال بسیار پر رونق برای سهامداران آمریکایی دارد. بخش عمده این بازدهی البته مرهون سیاست‌های غیر‌عادی انبساطی از سوی بانک مرکزی آمریکا است که با نگه داشتن نرخ بهره پایه در محدوده صفر و پمپاژ پول به اقتصاد از طریق خرید اوراق قرضه موجب افزایش قیمت دارایی‌ها به ویژه مسکن و سهام در سراسر جهان شده است. حال با توجه به پیش‌بینی اکثریت قریب به اتفاق کارشناسان ارشد مالی مبنی بر توقف سیاست‌های انبساطی در سال 2014 (مطابق نظر‌سنجی بلومبرگ)، باید منتظر ماند و دید آیا رالی بابانوئل در سال 2014 هم ادامه می‌یابد یا با بسته شدن شیر پول و اعتبار ارزان، سال متفاوتی برای بازارها در عرصه بین‌المللی رقم خواهد خورد.