دورهگردیهای عربستان در میان خریداران اصلی نفت ایران/ بازیهای بن سلمان چه سرانجامی را در پی خواهد داشت؟
سفرهای اخیر ولیعهد سعودی به شرق آسیا و دیدار با کشورهای اصلی خریدار نفت ایران آن هم دوماه مانده به پایان معافیتهای تحریمی آمریکا شک و شبهات بسیاری را در پی داشته و به نظرمیرسد، عربستان از حالا سفره نفتی خود برای این کشورها پهن کرده است .
اقتصادآنلاین-عبدالله محمدی؛ سفر محمد بن سلمان ولیعهد عربستان ، به کشورهای شرق آسیا در شرایطی که روابط این روزهای سعودیها با آمریکا دیگر رنگ و بوی سابق را ندارد، میتواند حاوی پیامی مهم برای طرف غربی باشد. نباید فراموش کرد نخستین سفر خارجی ترامپ پس از رییس جمهور شدن وی به عربستان بود که ،عدهای آنرا بیش از آنکه سیاستمدار قابلی بدانند، تاجری زبردست دانستند. اما اکنون عواملی دست به دست به هم داد تا به ظاهر این ارتباط دوستانه گذشته، کمی هوای مه آلود به خود بگیرد. به طور مثال قتل خاشقچی و موضع دولت ایالات متحده در این باره را میتوان یکی از عوامل مهم این مسئله برشمرد.
قطعا سفر بن سلمان پیغامی مهم برای غرب در پی خواهد داشت و آن را میتوان اینگونه تلقی کرد که ، به رغم کاهش حمایتهای ترامپ از دولت سعودی، آنها بازهم حامیان محکمی را خواهند داشت و با ادامه این روند به قدرتهای شرقی روی خواهند آورد.اما در این بین اهداف متعدد سیاسی و اقتصادی عربستان، به عنوان بزرگترین تولید کننده نفت منطقه حائز اهمیت است.
از طرفی دیگر برخی کارشناسان بر این باورند ولیعهد عربستان در این سفرها، ماموریتی را از سوی آمریکا عهده دار است تا از کشورهای اصلی خریدار نفت ایران بخواهد، معاملات نفتی خود را با ایران پایان دهند.
این در حالی است که حدود 2 ماه دیگر معافیتهای تحریمی اعمال شده برای خرید نفت ایران ، که از سوی ایالات متحده وضع شده بود به پایان میرسد و کشورهای مشمول معافیت دچار سردرگمی بسیاری هستند. تعدادی از آنها مانند هند که یکی از خریداران پروپاقرص نفت ایران به شما میرود نیز در تلاشاند تا آمریکا قانع و بتوانند معاملات نفتی خود با ایران را ادامه دهند. اما اینکه محمد بن سلمان در یکی از سفرهای شرقی خود به دهلی رفت و با استقبال بسیاری از سوی نخست وزیر این کشور مواجه شد کمی معاملات پیچیده کرد. ولیعهد سعودی از سرمایهگذاری یکصد میلیارد دلاری میان هند و عربستان سخن گفت. این نشانی است از اهمیت آینده معاملات میان دو کشور.
قطعا نباید از این نکته چشم پوشید که هندیها در صورت عدم تمدید معافیت نفتی آمریکا، عربستان را شریک بسیار مناسبی برای خرید و فروش نفت میدانند و البته دولت سعودی هم از منافعی که هندوستان برای متمولین عربستان خواهد داشت غافل نخواهد بود. نخست وزیر هند به خوبی میداند این حجم از سرمایه گذاری که بن سلمان به زبان آورد، شکوفایی بسیاری را به دنبال خواهد داشت. اما این پایان کار نیست و سیاستهای عربستان تا پکن ادامه دار بود.چین هم شامل هشت کشور معاف شده تحریم نفت ایران است که سرنوشت آنها پس از ماه آوریل مشخص نخواهد بود. چینیها در قبال ایران همواره سیاستهای یک بامو دوهوا داشته و در تلاش بودهاند روابط خود را با هر دو رقیب نفتی خاورمیانه حفظ کنند. دیدار روز پنجشنبه بن سلمان با رییس جمهور چین تا حد زیادی بهمنظور تاکید بر اهمیت عربستان سعودی بهعنوان یکی از مهمترین تامینکنندگان نفت چین بود. نیاز چینیها به نفت خاورمیانه مورد پوشیدهای نیست. نکته قابل توجه این است که سفر بن سلمان بعد از گذشت حدود یک ماه از حضور هیئت ایرانی در چین انجام شد (محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه، علی لاریجانی، رئیس مجلس و بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران از جمله اعضای هیئت ایرانی در سفر به چین بودند)و این مصداق خوبی است تا بتوان به سیاستها پکن مبنی بر حفظ منافع خود در خاورمیانه پی برد. گفتنی است ایران به عنوان چهارمین صادرکننده نفت به پکن شناخته میشود. مهمتر آنکه دولتمردان چینی بارها و بارها اعلام کردهاند، به رغم فشارهای آمریکا روابط توسعهای خود با ایران را پیگیری خواهند کرد. از سوی دیگر سخنگوی وزارت خارجه چین در بیانی جالبتر و در جریان سفر بن سلمان اذعان داشت،همکاری ما در زمینههای مختلف با عربستان، نتایج مثبتی در بر داشته است.
او اضافه کرد: پکن امیدواراست که با این سفر روابط خود و اعتماد متقابل را تقویت کنیم، همکاریهای خود را عمیقتر و تحرک در روابط دوجانبه را افزایش دهیم.
اما ماجراجوییهای محمد بن سلمان در پکن پایان نخواهد یافت و در قدم بعدی عازم سئول پایتخت کره جنوبی خواهد شد. کره سومین خریدار نفت ایران و مشمول معافیتهای تحریمی آمریکاست. آنها ماه گذشته اقدام به خرید میعانات گازی از سوی ایران نمودند و دولت کره نیز اعلام کرد به خرید نفت از ایران ادامه خواهد داد.
اما کمتر از دو ماه دیگر سیاست آمریکا درقبال ایران رنگ و بوی دیگری به خود خواهد گرفت و کشورهایی که پیش از خروج ایالات متحده از برجام، روی خرید نفت از ایران حساب بسیاری باز کرده بودند بی صبرانه منتظر خواهند بود تا ببینند دولت ترامپ چه راهی را پیش روی آنان خواهد گذاشت. به طور قطع عربستان از حالا برنامهریزی بسیاری را برای جایگزینی نفت ایران در کشورهای قدرتمند شرق آسیا صورت داده که سفرهای اخیر بن سلمان میتواند مهر تاییدی بر این ادعا باشد.