فشارهای بی‌نتیجه تشکل‌های پزشکی برای فرار از مالیات

در این راستا، کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی به تازگی دو مصوبه برای مبارزه با فرار مالیاتی پزشکان به تصویب رسانده است که بر اساس مصوبه اول، تمامی صاحبان حرف و مشاغل پزشکی، دامپزشکی، داروسازی و پیراپزشکی که مجوز فعالیت آنها توسط وزارت بهداشت، نظام پزشکی یا نظام دامپزشکی صادر می‌شود موظف هستند از پایانه‌های فروشگاهی استفاده کنند.

همچنین طبق مصوبه دوم مقرر شد تمامی مراکز درمانی که صورت‌حساب بیمار را صادر می‌کنند ۱۰ درصد از مبلغ دستمزد پزشک را به صورت مستقیم به‌حساب سازمان امور مالیاتی بابت علی‌الحساب مالیات آن پزشک واریز کنند.

ملزم شدن پزشکان به استفاده از پایانه‌های فروشگاهی یا همان دستگاه پوز (کارت‌خوان) در مطب از یک‌سو باعث سهولت پرداخت هزینه‌های درمانی و از سوی دیگر موجب شفافیت درآمد پزشکان و اخذ مالیات متناسب با درآمد و عدالت مالیاتی می‌شود؛ این در حالیست که برخی پزشکان و تشکل‌های پزشکی پرنفوذ سعی در حذف این مصوبات از طریق اعمال فشار به مجلس و کمیسیون تلفیق دارند. نمونه بارز این فشارها را می توان در نامه نگاری های تشکل های مختلف پزشکی با نمایندگان مجلس برای جلوگیری از شفاف شدن دریافتی پزشکان دید.

محمدحسین قربانی عضو کمیسیون بهداشت مجلس که خود یک دندانپزشک است، می‌گوید: «کمیسیون تلفیق چه‌کاره است که می‌خواهد مالیات برای پزشکان را تعیین کند؟» و همچنین محمدرضا ظفر قندی رئیس شورای عالی و سرپرست سازمان نظام پزشکی نیز در نامه‌ای به رئیس کمیسیون بهداشت، خواستار لغو این مصوبه شده است.

درآمد و مالیات پزشکان ازنظر سازمان امور مالیاتی

کامل تقوی‌نژاد رئیس سازمان امور مالیاتی کشور در مورد میزان مالیات پزشکان می‌گوید: «در حال حاضر مالیات پزشکان ۷۰۰‌میلیارد تومان در سال است اما اکنون این قشر تنها ۱۵۰‌ میلیارد تومان مالیات می‌پردازد.» اظهارات این مسئول سازمان امور مالیاتی کشور نشان می‌دهد که پزشکان صرفاً ۲۰ درصد از مالیات خود را پرداخت می‌کنند.

همچنین محمدرضا نوری رئیس امور مالیاتی شهر و استان تهران نیز در خصوص میزان مالیات پزشکان در تهران می‌گوید: «از میان حدود ۲۰ هزار پرونده پزشکان در تهران، تنها ۱۱ هزار نفر برای عملکرد سال ۱۳۹۶ اظهارنامه ارائه کردند که میانگین مالیات اعلامی از سوی پزشکان برای هر نفر ۵ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان بود با توجه به رسیدگی‌های انجام‌شده برای عملکرد سال ۹۵ که تقریباً به همین میزان مالیات ابراز شده بود، بر اساس آمار و اطلاعات سامانه‌های طرح جامع مالیاتی، این میانگین برای هر نفر حدود ۱۴ میلیون تومان توسط سازمان تعیین و تشخیص داده‌شده است.»

اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که درآمد و مالیات پزشکان بیش از آن چیزی است که مدنظر مسئولین سازمان امور مالیاتی کشور است. از آنجایی‌که طبق گزارش سازمان نظام پزشکی کشور تعداد پزشکان متخصص، دندان‌پزشک و عمومی ۱۴۰ هزار نفر است، بنابراین، با توجه به مالیات ۷۰۰ میلیارد تومانی (طبق محاسبات سازمان امور مالیاتی کشور) که باید از پزشکان اخذ شود و همچنین با فرض مالیات ۲۰ درصدی، درآمد سالیانه پزشکان چیزی در حدود ۳۵۰۰ میلیارد تومانخواهد بود.

حال اگر این ۳۵۰۰ میلیارد تومان بر تعداد ۱۴۰ هزار پزشک تقسیم شود، درآمد ماهیانه هر پزشک در حدود ۲ میلیون تومان خواهد بود! همچنین طبق اظهارات رئیس سازمان امور مالیاتی تهران در مورد مالیات ۱۴ میلیون تومانی از هر پزشک و با احتساب مالیات ۲۰ درصدی، درآمد ماهیانه هر پزشک حدود ۵ میلیون ۸۰۰ هزار تومان می‌شود! این در حالی است که فقط حقوق ماهیانه پزشک عمومی بیش از این مقدار است.

قاضی‌زاده هاشمی وزیر سابق بهداشت در اوایل شهریورماه ۱۳۹۶ در مورد درآمد پزشکان عمومی گفته بود: «متوسط درآمد پزشک عمومی در کشور بین ۴.۵ تا ۷ میلیون تومان است. » حال درآمد پزشکان متخصص و دندان‌پزشکان جای خود دارد و بیش از این رقم است.

درآمد و مالیات واقعی پزشکان؛ بر اساس آمار

طبق آخرین آمارهای حسابهای ملی سلامت که توسط مرکز آمار در سال ۹۵ منتشرشده، هزینه عمومی سلامت حدود ۱۲۱ هزار میلیارد تومان بوده است. از این مقدار بنا بر گفته ایرج حریرچی سخنگوی وزارت بهداشت، حدود ۷۰ درصد یعنی چیزی حدود ۸۴ هزار میلیارد تومان صرف هزینه نیروی انسانی می‌شود. حال اگر تنها نیمی از این رقم صرف پرداخت به پزشکان شود، درآمد سالیانه پزشکان برابر ۴۲۰۰۰ هزار میلیارد تومان خواهد بود. از آنجایی‌که طبق گزارش سازمان نظام پزشکی کشور ۱۴۰ هزار نفر پزشک و دندانپزشک در کشور حضور دارند  که با این حساب، درآمد سرانه ماهیانه پزشکان حدود ۲۲ میلیون تومان است.

همچنین طبق اظهارات امیرآبادی عضو کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی، درآمد مجموع پزشکان حدود ۲۹.۷۶۰ میلیارد تومان است. وی در مورد درآمد پزشکان می‌گوید: «درآمد پزشکان متخصص در سال ۱۷ هزار و ۲۸۰ میلیارد تومان، پزشکان عمومی سه هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان و دندان‌پزشکان ۸ هزار و ۸۸۰ میلیارد تومان است.» طبق این اظهارت مالیات پزشکان با توجه به درآمد ۲۹۷۶۰ میلیارد تومانی آنها، حدود ۷۲۰۰ میلیارد تومان خواهد بود.

«درآمد مطب» و «کارانه» دریافتی‌های بدون مالیات پزشکان

برخی کارشناسان معتقدند که علت فرار مالیاتی ۹۸ درصدی (پرداخت فعلی ۱۵۰ میلیارد تومان نسبت به مالیات ۷۲۰۰ میلیارد تومان) پزشکان ناشی از آن است که سازمان امور مالیاتی تاکنون به «حقوق» پزشکان توجه داشت و به «درآمد مطب» و «کارانه» توجهی نداشته است.

عرفان قمی کارشناس امور مالیاتی در یک برنامه تلویزیونی با اشاره به سه منبع درآمدی پزشکان یعنی «حقوق»، «درآمد مطب» و «کارانه» می‌گوید: «از کارانه مالیاتی دریافت نمی‌شود و به‌صورت عمومی مورد غفلت قرار می‌گیرد.» در این راستا با نصب دستگاه کارت‌خوان می‌توان «درآمد مطب» هر پزشک را مورد شناسایی قرار داد. همچنین کسر ۱۰ درصد مالیات علی‌الحساب از کارانه پزشک اگرچه در مقابل مالیات واقعی که باید کسر بشود اندک به نظر می‌رسد، اما هدف اصلی یعنی شفافیت درآمد پزشکان از محل کارانه را به همراه خواهد داشت.

در حالی که تمام آمارهای رسمی کشور و همچنین مشاهدات عینی مردم از فرار مالیاتی گسترده در جامعه پزشکی خبر می دهد، تشکل های مختلف پزشکی با توسل به ابزارهای گوناگون سعی در انکار این واقعیت با هدف ممانعت از تحقق عدالت مالیاتی دارند.

با این حال نمایندگان مجلس و به ویژه اعضای کمیسیون تلفیق، به مصوبه خود با هدف تحقق عدالت مالیاتی اصرار دارند. در همین راستا فاطمه ذوالقدر عضو کمیسیون اجتماعی در واکنش به خبر فشار تشکل‌های پزشکی برای ممانعت از شفافیت مالیاتی پزشکان گفت: «این ۲ ماده با رای بسیار بالایی در کمیسیون تلفیق مجلس به تصویب رسید و من بعید می‌دانم تغییر کند و تا حالا هم هیچ صحبتی درباره این موضوع در کمیسیون مطرح نشده است. از سویی دولت در بودجه سال ۹۸ به دلیل محدودیت فروش نفت با مضیقه روبرو است، از این رو قطعاً به منابع درآمدی دیگر احتیاج دارد که یکی از این منابع، مالیات است. در این رابطه، همه اقشار جامعه مانند پزشکان، بازاری ها و … باید مالیات بپردازند. از طرف دیگر هم بحث‌های زیادی درباره فرار مالیاتی پزشکان است و این ۲ مصوبه برای شفاف‌سازی درآمد پزشکان به تصویب رسید.»

مقصد منابع حاصل از مالیات پزشکان نیز موضوع دیگری بود که فریده اولادقباد عضو کمیسیون تلفیق به آن اشاره کرد و گفت: «این مالیات در بخش طرح تحول سلامت و بیمه سلامت برای اقشاری که توانایی مالی کمی دارند باید هزینه شود. در حال حاضر بین ۹ تا ۱۱ میلیون نفر در کشور تحت پوشش بیمه سلامت هستند بنابراین در شرایط کنونی دریافت مالیات از جامعه پزشکی کمک مهمی به توسعه کشور می‌کند.»