اعتماد عمومی، تشنه شفاف‌سازی دولتی‌هاست/شرکت‌های نفتی در صدر بودجه بگیرها

اقتصادآنلاین - محمدرضا پوراصغری؛ همه ساله با انتشار بودجه سالیانه کشور، نقد و بررسی های مختلفی در این باره شکل می گیرد. از آنچاکه رویکرد دولت دوازدهم مبنی بر شفافیت در نظام بودجه ریزی کشور بوده این امر باعث بحث و انتشار محتواهای متعدد در فضای ارتباطی و رسانه ای کشور شده است. 

برخی بر افزایش بودجه عمومی و کاهش بودجه های عمرانی، برخی بر تعدد ردیف و موسسات و نهادهای دریافت کننده بودجه از دولت نقد وارد می کنند و این موضوعات حتی سوژه سخنرانی های هیجانی و واکنش های متعددی در کشور نیز شده است. 

اما با گذشت زمان و کاهش هیجان های رسانه ای و خبری کمتر بر شیوه های بررسی عملکرد و شفافیت در بودجه ای پایدار و مداوم تاکید می شود و پس از تصویب بودجه در مجلس شورای اسلامی، دوباره همه فراموش می کنند تا سال آینده که فصل بودجه ریزی فرا رسد و نقدهای تکراری! 

آیا وقت آن نرسیده است به جای نقل های عدد و رقمی تکراری بر این تاکید کنیم که نهاد ها و سازمان های دولتی، خصولتی و شبه دولتی نیز با رویکردی صادقانه  و با انتشار صورت های مالی سالیانه به شفافیت در نظام اداری کشور کمک نمایند و با این کار دو بهره را شامل حال جامعه نمایند . به عقیده کارشناسان، شفاف سازی در خصوص صورت های مالی و منابع و مصارف شرکت های دولتی و شبه دولتی تاثیر مستقیمی بر ایجاد اعتماد عمومی در میان عموم افراد می گذارد و همچنین راه را بر بسیاری از انتقادها می بندد.

اصلی ترین دستاورد انتشار صورت های مالی مجموعه های دولتی و شبه دولتی،  کمک به اصل شفافیت در نظام اداری کشور و جلوگیری از بده بستان های پشت پرده ای و جلوگیری از فساد اداری که هر روز اخباری از آن به گوش می رسد  است. از سویی دیگر انتشارعملکرد و صورت های مالی سالیانه سازمان هایی که از بودجه کشور استفاده می‌کنند، می تواند از بحران های مالی و اجتماعی نظیر موسسات اعتباری که در این سال ها بارها شاهد آن بوده ایم و بیم این می‌رود با این روند برای شرکت های دولتی نیز تکرار شده و دوباره اتفاقات ناگوار مشابه موسسات اعتباری را که ناشی از عدم نظارت راهبردی بودند، را شاهد نباشیم.

از جمله اعداد و نمودارهای بحث‌برانگیزی که این روزها شاهد آن هستیم سهم شرکت های نفتی از بودجه کشور است که بعضا این اعداد و ارقام به دلیل همان عدم شفاف‌سازی که در بالا به آن اشاره شد، نقدها و مسائل گوناگونی را به همراه داشته است. نکته جالب توجه اینکه از بودجه 1200هزار میلیارد تومانی شرکتهای دولتی، 3 شرکت نفت، پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی و شرکت ملی گاز با درآمد 900هزار میلیارد تومانی بیشترین سهم را به خود اختصاص داده‌اند، بر این اساس صورت هزینه و درآمد 3 شرکت نفت با درآمد 600هزار میلیارد تومانی، شرکت پالایش و پخش با درآمد 300هزار میلیارد تومانی و شرکت ملی گاز با درآمد 56هزار میلیارد تومانی که به‌تنهایی 75 درصد کل بودجه شرکتهای دولتی و مؤسسات غیرانتفاعی  را در اختیار دارند. همچنین در این بین یکی از آمار جالب بودجه‌ای متوجه شرکت ملی پالایش و پخش است. مطابق با اعداد گزارش شده در بودجه سال 98 تنها در یک مورد بودجه شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی 309هزار میلیارد تومان برای سال 98 پیش‌بینی شده که حدود سه‌چهارم بودجه عمومی کشور است، این در حالی است که کل بودجه رفاهی دولت برای 80 میلیون ایرانی در سال 98 حدود 113هزار میلیارد تومان است یعنی تقریباً یک‌سوم بودجه شرکت ملی پالایش و پخش. در اینجا همگان منتظر شفاف‌سازی و اظهار نظر مسولان این سازمان در صوص اعداد وارقام اعلام شده در بودجه 98 هستند.

از این رو به نظر می رسد به دلیل عدم رسیدگی کامل نمایندگان مجلس به بندهای بودجه و وجود ابهاماتی از این نوع، رعایت اصل شفافیت از سوی ارگان ها و شرکت های دولتی بسیار حائز اهمیت بوده و راهگشا است.