خواب آشفته باغ سیب کرج

 به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از قانون، زخم تبر بر باغ سیب باغ سیب کرج به باغ سیب شمس مشهور است، چرا که این باغ در دهه چهل در نزدیکی کاخ مروارید که متعلق به شمس پهلوی بوده؛ ایجاد می‌شود.

مساحت باغ درحدود 340 هکتار بوده و دارای 70 هزار اصله درخت میوه شامل گلابی، سیب، هلو، گردو و آلو است. باغ سیب مهرشهر از گنجینه‌های ژنتیکی گیاهی و یکی از بزرگ‌ترین سرمایه‌های زیست‌محیطی و از جاذبه‌های گردشگری کلانشهر کرج است . این باغ که قدمت آن به دوره پهلوی بازمی‌گردد و جزئی از محوطه تاریخی کاخ مروارید به شمار می‌رود.

باغ سیب کرج پس از پیروزی انقلاب اسلامی به بنیاد مستضعفان واگذار شد. به‌دلیل موقعیت جغرافیایی و قرارگیری باغ در یکی از گران‌ترین مناطق کلانشهر کرج؛ در این سال‌ها برج‌سازی کابوس باغ سیب بوده است و چشم طمع بسیاری به‌دنبال آن است. به همین دلیل این یادمان ملی در طی این‌ سال‌ها، بارها مورد همجوم تیشه‌ها و بیل‌های مکانیکی قرار گرفته است. در مقاطع زمانی مختلف، بنیاد مستضعفان اقدام به قطع درخت‌های باغ سیب کرج کرده است. شاید بالاترین آمار قطع درخت متعلق به سال 93 باشد که در آن سال بیش 2 هزار اصله درخت در ایام نوروز به‌صورت شبانه قطع شد. پس از یورش به‌باغ سیب، شهروندان کرج با ایجاد حلقه انسانی مانع از تخریب بیشتر باغ شدند. حلقه انسانی که مسئولان را با چالشی جدی مواجه کرد. آن زمان شهروندان کرجی تنها دیگر به قطع درختان باغ سیب معترض نبودند بلکه مطالبه دیگری نیز داشتند، نجات باغ سیب مهرشهر برای همیشه؛ مطالبه اصلی آن روز بود. ثبت ملی باغ سیب اعتراض‌ها به‌حدی رسید که استاندار وقت البرز به مساله باغ سیب ورود پیدا کرد. سرانجام پس از پیگیری‌های حمید طهایی از طریق دفتر مقام معظم رهبری، اخذ دستور ویژه از رییس جمهور، تعامل با رییس بنیاد مستضعفان کشور و همراهی سازمان فضای سبز شهرداری کرج؛ این باغ به‌عنوان اثر ملی ثبت شد.

صیفی‌کاری در باغ سیب! باغ سیب کرج علاوه ‌بر بنیاد مستضعفان، مالک دیگری نیز دارد. در زمان ریاست جمهوری مرحوم آیت ا.. هاشمی رفسنجانی 80 هکتار از مجموع 350 هکتار باغ سیب کرج‌ به دانشگاه علامه طباطبایی واگذار شد. این کار با هدف استقرار کامل این دانشگاه در کرج صورت گرفت، اتفاقی که هیچ‌گاه رخ نداد و دانشگاه علامه به کرج نیامد.

براساس شواهد وضعیت این 80 هکتار از باغ سیب اسفبار بوده و در بخش‌های عمده‌ای از آن سبزی و صیفی کاشته شده است. شکایت برای خروج از ثبت ملی بنیاد مستضعفان درخواست خروج باغ سیب کاخ مروارید کرج از فهرست میراث ملی را داد. این درحالی است که باغ سیب در سال ۹۵ به عنوان میراث طبیعی کشور ثبت شده بود. باغ سیب در مهرشهر کرج که در سال‌های قبل از انقلاب جزئی از کاخ مروارید بود، پس از انقلاب به همراه کاخ مروارید در اختیار بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی قرار گرفت.

اما چند سالی است که کاخ مروارید به تملک اداره کل میراث فرهنگی استان البرز درآمده است. به گزارش مهر« چند روز پیش بنیاد مستضعفان با استناد به اینکه این باغ تاریخی نیست، درخواست خروج آن را به دادگستری استان البرز داد. دستگاه‌های قضایی استان نیز مراتب را به اداره کل میراث فرهنگی استان اعلام کردند. در این باره حجت‌الاسلام فخرالدین صابری، مدیرکل میراث فرهنگی البرز گفت: اواسط شهریور این ابلاغیه به ما اعلام شد و در خواست کردند که مستندات خود را درباره ثبت این باغ بفرستیم و سه کارشناس نیز برای بررسی پرونده ثبتی مشخص کردند که یکی از آن‌ها به حوزه میراث فرهنگی اشراف دارد.تنها علتی که می‌توان برای درخواست بنیاد مستضعفان متصور شد، این است که بنیاد می‌خواهد آنجا را بفروشد و تغییر کاربری دهد و کشت را به خشت تبدیل کند. میراث فرهنگی منفعت برداشت یک سیب هم از آن ندارد، جز اینکه دغدغه دارد تا آن باغ حفظ شود. چون این باغ بزرگ‌ترین باغ شهری و تنفسگاه کرج است. بنیاد مستضعفان تصور می کند با ثبت ملی این اثر، باغ سیب به تصرف سازمان میراث فرهنگی در می‌آید در صورتی که این‌طور نیست . کجا پس از ثبت مالکیت بنا و یا محوطه‌ای به میراث فرهنگی سپرده شده است؟ ما قصد تملک باغ را نداریم تنها می خواهیم این باغ برای مردم حفظ شود. ما نمی‌خواهیم باغ سیب را تصرف کنیم. ما فقط نمی‌خواهیم اطرافش برج بسازند.

غیر از سازمان میراث فرهنگی که چشم داشتی به مسائل مالی ندارد، بقیه سازمان‌ها که حرف می زنند به خاطر این است که به دنبال منافع خودشان هستند. به همین دلیل است که اجازه نمی‌دهند باغ سیب ملی در فهرست میراث طبیعی بماند. حفاظت مهم‌ترین وظیفه سازمان میراث فرهنگی است چه حفاظت از میراث طبیعی و چه تاریخی.» استان البرز باغ‌های ایرانی از دوره صفوی تا دوره معاصر را دارد و باغ سیب آخرین باغ ایرانی دوره معاصر است. باغ ۳۵۰ هکتاری سیب مهرشهر کرج در واقع در جهت تلفیق باغ با معماری به‌وجود آمد. باغ های ایرانی معمولا با بناها در ارتباط بودند این باغ هنوز هم محل زندگی گونه‌های پرنده های نادر استان البرز است و چون بزرگ‌ترین باغ دورن شهری ایران است باید در فهرست میراث ملی قرار گیرد. همچنین از آنجا که اشرف پهلوی آلرژی داشت و درخت سیب گرده افشانی ندارد، این باغ را در نزدیکی کاخ مروارید ایجاد کردند.

بنابراین باغ سیب در ادامه روند ساخت باغ ایرانی و در ارتباط با کاخ مروارید بوده است. باغی که دغدغه مردم است در دهه اخیر بارها مسئولان وعده‌هایی برای حفظ باغ سیب داده بودند اما در میان این وعده‌های پوچ، هر روز بر تعداد درخت‌های خشکیده باغ افزوده شد و در آن یورش ناگهانی نیز دو هزار اصله درخت سیب قطع شد. اما داستان باغ سیب پس از آنکه به دغدغه مردمی تبدیل شد، تغییر کرد؛ مسئولان به‌صورت جدی پیگیر حل آن شدند. برای حفظ باغ،‌ چندین طرح مصوب شد که اصلاح شیوه‌های آبیاری سنتی و تبدیل آن به آبیاری مدرن یکی از آن‌ها بود.

همچنین احیا 270 هکتار از باغ در دستور کار قرار گرفت. 80 هکتار از باغ سیب کرج در گذشته به دانشگاه علامه طباطبایی واگذار شده است؛ در صورت توافق و تحویل زمین دانشگاه علامه به سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری کرج می‌تواند در طرح جوان‌سازی باغ قرار بگیرد. به‌گفته برخی از مسئولان شهرداری کر، در تمامی این‌ سال‌ها که باغ مورد بی‌توجهی قرار گرفته؛ نکته قابل توجه اینجاست که خاک باغ سیب مرغوبیت خود را حفظ کرده و ریشه درختان را در خود جای داده است.

خوشبختانه باتوجه به شرایط مساعد خاک و سیستم آبیاری نوین، وضعیت کنونی فعلی درختان در بهترین حالت ممکن است. نگران باغ هستیم اما همچنان نگرانی نسبت به بخی از باغ سیب تحت مالکیت دانشگاه علامه ، وجود دارد. شوربختانه عرصه متعلق به دانشگاه علامه در شرایط اسفباری به سر می‌برد. حال پرسش اینجاست که آیا مالکیت دانشگاه علامه طباطبایی در باغ سیب مهرشهر به‌صورت مادام‌العمر است؟ یا اینکه دانشگاه موظف بوده است طی مدت زمان مشخصی، ساختمان دانشگاه را احداث و آن را مورد بهره‌برداری قرار دهد؟ مالکان باغ سیب مهرشهر، مهم‌ترین عامل نابودی و تخریب باغ در چند دهه اخیر هستند. عملکرد مالکان، خود گواه روشنی بر این موضوع است. آیا دوباره آرامش به این باغ باز خواهد گشت یا کرجی‌ها شاهد نابودی میراث دیگری در شهرشان خواهند بود.