وقتی مدرسه، خانه دوم کودک می‌شود
آغاز سال تحصیلی جدید روزهای خاصی است. در این روزها برخی از کودکان با مشکلات متعدد روحی، جسمی، اقتصادی و... مواجه هستند و همین مساله می‌تواند یادگیری آنها را با ملاحظاتی روبه‌رو کند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان، از سوی دیگر نیز شاهد برخی کودکان بازمانده از تحصیل هستیم. این مساله نیازمند توجه ویژه از سوی دست اندرکاران امر است تا بتوان این افراد را همچون دیگر دانش آموزان به سر کلاس فرستاد. در این میان کودکان دیرآموز، استثنایی و... نیز نیازمند اقدامات مناسب هستند تا بتوانند به شکل مناسب درس بخوانند و محدودیت‌ها مانع پیشرفت آنها نشود.
آرزو امسال به کلاس اول می‌رود. او شب‌ها دیر می‌خوابد و همین مساله باعث می‌شود که در طول روز کسل باشد. همین مساله در روزهای بازگشایی مدرسه برایش مشکلاتی را به همراه دارد. به گفته مادرش، او در طول سال تحصیلی باید هر روز راس ساعت 6:30 دقیقه از خواب بیدار شده، حاضر شود و به مدرسه برود. هرچند تاکنون نتوانسته فرزندش را برای روزهای مدرسه آماده کند. او می‌گوید: برای مثال در یک‌ماه اخیر بنده و پدرش به او تکلیف کردیم که باید راس ساعت 21 به اتاقش رفته و بخوابد، او همچون بزرگترها به دیرخوابیدن عادت کرده است. از طرف دیگر صبح‌ها قبل از ساعت 11 نمی‌تواند از خواب بیدار شود. این مادر جوان می‌افزاید: این مسائل فرزندم را در مدرسه رفتن و یادگیری دچار مشکل می‌کند.
شخصیت کودک را جدی بگیرید
ساشا هفت ساله لکنت زبان دارد، با اینکه در دو سال اخیر به کررات در جلسات گفتار درمانی شرکت کرده است، اما در ادای برخی کلمات مشکل دارد. او امسال به کلاس دوم می‌رود. مادرش می‌گوید: سال گذشته در کلاس اول ابتدایی حروف الفبا را یادگرفته است، اما او کلمات را بر اساس گویش خودش می‌نویسید و همین مساله باعث شده تا در درس املا تاکنون نمره مناسبی کسب نکند. درضمن او به‌دلیل این مشکل برخی مواقع مورد تمسخر دوستانش قرار می‌گیرد. همین مساله برای بنده به عنوان مادرش زجرآور است. او هر هفته در جلسات گفتار درمانی شرکت می‌کند، طبیعتا در آینده نزدیک این مشکلاتش برطرف می‌شود، اما تاثیرات روحی ناشی از نمرات نامناسب در درس املا و نپذیرفتن همکلاسی‌ها در روحیات او تاثیرگذار است. همین مساله در آینده او را منزوی، افسرده و بی‌اعتماد به نفس می‌کند. به گفته او بارها به معلمش هم مشکلات او را گوشزد کرده‌ام و او هم گفته که حواسش به فرزندم است، اما معلم در کلاس 30 نفره چگونه می‌تواند فقط حواسش به فرزند من باشد.
کودک بازیگوش و آغاز سال تحصیلی
فرشاد هفت ساله است. او در سن پنج سالگی مادرش فوت کرده و هم اکنون با مادر بزرگش زندگی می‌کند. او به شدت بازیگوش و سر به هواست. به قول مادر بزرگش یکجا بند نمی‌شود. مادر بزرگش می‌گوید: او را به‌طور دوره‌ای پیش روانشناس می‌بریم، به گفته روانشناس بیش فعالی این کودک به‌دلیل فوت مادرش است. او به افسردگی کودکان دچار شده است. این پسر امسال قرار است، به کلاس اول ابتدایی برود و اطرافیان از اینکه او نمی‌تواندبر سر کلاس بنشیند و ممکن است با دیگر دانش آموزان دعوا کند، نگران هستند. این در حالی است که روانشناس او از خانواده خواسته تا وضعیت روحیش را درک کرده و با مهربانی رفتار کنند. به گفته مادر بزرگش در خانه او را تحمل می‌کنیم، اما در کلاسی با 25-30 نفر دانش آموز معلم نمی‌تواند او را تحمل کند و همین مساله برایش مشکل‌ساز می‌شود.
اضطراب جدایی نوآموزان با گفت‌وگو برطرف می‌شود
یک روانشناس بالینی درباره مسائل کودکان در بدو ورود به مدرسه می‌گوید: مساله پر اهمیت که امروزه اغلب دانش آموزان و والدین آنها را درگیر کرده مساله ساعت خواب کودکان است. درضمن تغذیه، ارتباطات در خانه و چگونگی خداحافظی کودک با خانواده در حین رفتن به مدرسه و ترس و واهمه‌ای که از حضوردر مدرسه دارد، نیز باید مورد توجه قرار بگیرد. آذردخت داوری می‌افزاید: برخی از کودکان به اضطراب جدایی دچار هستند، یعنی این کودکان به محض جدایی از والدین دچار وحشت و ترس می‌شوند و اضطراب بر آنها چیره شده و نمی‌توانند از مادر یا دیگر اعضای خانواده که وابستگی شدید به آنها دارند، جدا شوند. این کودکان در حین مدرسه رفتن خانواده و خودشان را دچار تنش می‌کنند، چون این کودکان به اختلال اضطراب جدایی مبتلا هستند، واکنش‌هایی همچون گریه و بی‌قراری از خود بروز می‌دهند. در این شرایط توصیه می‌شود که راهکارهایی برای حل این مساله به خانواده‌ها آموزش داده شود. به گفته او بچه شش سال در کنار مادر بوده و هم اکنون می‌خواهد به یک محیط جدید ورود پیدا کند، چون این محیط برایش ناآشناست، این کودکان با اضطراب طبیعی مواجه می‌شوند. به گفته او برای حل این مساله باید والدین در روزهای قبل از شروع سال تحصیلی محیط مدرسه را به کودک نشان دهند. برای مثال به او گفته شود که کلاس، میز، صندلی و حیاط مدرسه چگونه است و فعالیت در هر یک از اتاق‌های مدرسه برای کودک توضیح داده شود. این شناخت و آشنایی در کاهش اضطراب کودک موثر است. این روانشناس بالینی تاکید می‌کند: والدین باید در روزهای قبل از شروع سال تحصیلی، مدرسه، کلاس و چرایی درس خواندن را برایش توضیح دهند. بی‌شک وقتی دانش‌آموز مراحل مدرسه رفتن را بداند از شدت اضطرابش کاسته می‌شود. وقتی یک روز کامل درسی برای نوآموزان توضیح داده شود، کودک نیز با شناخت بیشتر به مدرسه رفته و از شدت اضطرابش کاسته می‌شود. داوری توصیه می‌کند: در روز آغاز سال تحصیلی والدین زودتر از خواب بیدار شده صبحانه به فرزند داده و وسایل مورد نیازش را آماده کنند و ترجیحا پدر و مادر همراه فرزند باشند و سعی کنند کودک را در مدرسه گذاشته و از او جدا شوند. این روانشناس بالینی می‌گوید: از والدین نیز انتظار می‌رود که قبل از اتمام ساعت مدرسه مقابل در مدرسه حاضر شوند. او با بیان اینکه اکثر خانواده‌های ایرانی توجهی به صبحانه ندارند، تاکید می‌کند: دانش آموزی که صبحانه مناسب میل می‌کند، قند خونش افزایش می‌یابد و در صبحانه می‌توان از پروتئین، هیدروکربنات، آهن، مواد مغذی و... استفاده کرد. درضمن زمان صرف صبحانه نباید اضطراب آور و با عجله باشد. درضمن مصرف صبحانه تاثیر مناسبی بر یادگیری و حافظه کودک به‌شکل مستقیم دارد. این روانشناس بالینی می‌گوید: برای تنظیم ساعت خواب کودک انتظار می‌رود که کودک زودتر از دیگر روزها به رختخواب رفته و صبح‌ها هم زودتر از قبل بیدار شود. کودک باید هشت ساعت خواب مفید داشته باشد، درغیر این صورت در کلاس احساس خستگی و خواب آلودگی می‌کند. به گفته او در این شرایط بی‌توجهی به ساعت خواب سلامت آنها را به خطر می‌اندازد. این روانشناس تاکید می‌کند: برای کاهش ترس کودکان انتظار می‌رود که والدین و دیگر اعضای خانواده خاطرات ترسناک دوران کودکی را تعریف نکنند، بلکه با بیان اتفاقات مناسب و خنده‌دار ذهنیت او را نسبت به مدرسه یک فضای مناسب و دوستانه باشد.
تعداد کودکان بازمانده ازتحصیل مشخص نیست
در این میان کودکان بازمانده از تحصیل نیازمند توجه ویژه از سوی مسئولان امر هستند، چون درباره تعداد این کودکان آماری در دست نیست. از سوی دیگر آموزش برای کودک بر اساس آموزه‌های دینی، سفارشات معصومان و کنوانسیون‌های بین‌المللی مورد پذیرش ایران یکی از حقوق کودکان محسوب می‌شود. در روزهای اخیر رئیس کمیته آموزش‌وپرورش کمیسیون آموزش مجلس آمارهای ارائه شده از تعداد کودکان بازمانده از تحصیل را متفاوت ارزیابی و عوامل افزایش آمار کودکان بازمانده از تحصیل را تشریح کرد. محمد بیرانوندی با انتقاد از نبود آمار کودکان بازمانده از تحصیل، تصریح‌کرد: دستگاه‌های متولی و آموزش‌وپرورش در شناسایی و احصای آمار واقعی کودکان بازمانده از تحصیل ضعف دارند و وقتی آمار دقیقی در دست نیست نمی‌توان به‌درستی تصمیم‌گیری و برنامهریزی کرد.
آمارهای متفاوت تصمیم‌گیری را سخت کرده است
این نماینده مجلس با اشاره به‌وجود آمارهای متفاوت و حتی متناقضی که در گزارش‌های ارائه شده به کمیسیون آموزش‌وتحقیقات مجلس افزود: آموزش‌وپرورش پیش از هر اقدامی برای ساماندهی کودکان بازمانده از تحصیل باید آمار دقیقی داشته باشد که بر اساس آخرین تعداد آنها 315 هزار نفر عنوان شده که این کودکان بین شش تا 14 سال هستند، اما این آمار نیز قابل استناد نیست. او با تاکید بر اینکه آموزش‌وپرورش باید تحصیل کودکان بازمانده را در اولویت کاری خود قرار دهد، اضافه کرد: هرچند ساماندهی و تحصیل کودکان بازمانده از تحصیل برای آموزش‌وپرورشی که امروز با مضیقه‌های مختلف مالی مواجه بوده، دشوار است، اما به‌دلیل آسیب‌های مختلف که این کودکان را تهدید می‌کند، باید این هزینه را متحمل شد. عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس علت اصلی ایجاد پدیده کودکان بازمانده از تحصیل را فقر و نبود امکانات دانست و افزود: در برخی از مناطق والدین با تحصیل کودک مخالفند.
مهاجرت به‌حاشیه‌شهرها و افزایش کودکان بازمانده ازتحصیل
این نماینده مجلس یکی دیگر از دلایل افزایش پدیده کودکان بازمانده از تحصیل را مهاجرت خانواده‌های روستایی به حاشیه شهرها و نبود امکانات آموزشی در حاشیه شهرها دانست. به گزارش خانه ملت، این نماینده مجلس اضافه کرد: یکی از دیگر از مسائلی که وجود کودکان بازمانده از تحصیل دامن می‌زند، مناطقی است که آموزش‌وپرورش نیرویی برای اعزام به آن مناطق ندارد.
