اقتصاد و هند، چالش‌های «ترامپ پاکستان»

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از شرق، با وجود پیروزی حزب تحریک انصاف در انتخابات پارلمانی، این حزب نتوانست اکثریت قاطع آرا را کسب کند و برای تشکیل دولت نیازمند رایزنی و تشکیل ائتلاف با دیگر احزاب شد. دو روز قبل از رأی‌گیری برای نخست‌وزیری عمران‌خان، اسد قیصر، یکی از هم‌پیمانان او، به‌عنوان رئیس پارلمان پاکستان برگزیده شد. قیصر موفق شد «سیدخورشیدشاه» از حزب مردم پاکستان را شکست دهد و با کسب ۱۷۶ رأی به‌عنوان رئیس پارلمان این کشور انتخاب شود. با انتخاب قیصر به نظر می‌رسد همراهی پارلمان با نخست‌وزیر پاکستان در چالش‌های پیش‌روی عمران‌خان افزایش خواهد یافت. یکی از مهم‌ترین چالش‌های نخست‌وزیر 65 ساله پاکستان کارشکنی‌های دو حزب «مردم» و «مسلم‌لیگ شاخه ‌نواز» خواهد بود. این دو حزب که در انتخابات سراسری اخیر پس از تحریک انصاف، به‌عنوان دومین و سومین حزب وارد پارلمان شدند اعتراضاتی نسبت به روند برگزاری انتخابات اخیر دارند و ارتش را به حمایت از عمران‌خان و پرونده‌سازی علیه رقبایش متهم کردند. ارتش پاکستان نه‌تنها واکنش صریحی به این اتهامات نشان نداده، بلکه با اقدامات خود در حمایت از تحریک انصاف و ضربه‌زدن به رقبا، به شایعات در مورد حمایتش از عمران‌خان دامن زد.

بحران اقتصادی

این ستاره سابق کریکت که به دلیل شعارها و رفتارهای ملی‌گرایانه و پوپولیستی «ترامپ پاکستان» لقب گرفته، در حالی سمت نخست‌وزیری پاکستان را عهده‌دار شد که این کشور در داخل و خارج با چالش‌های دشواری روبه‌رو است. وضعیت اقتصادی این کشور با گذشت زمان وخیم‌تر می‌شود و ایالات متحده نیز که زمانی یکی از متحدان اصلی پاکستان بود، در سال‌های اخیر رابطه‌ای پرتنش با اسلام‌آباد دارد. واشنگتن با اعمال فشار و قطع کمک‌های مالی به پاکستان قصد دارد تا حمایت این کشور از گروه‌های شبه‌نظامی را قطع کند. درهمین‌حال با توجه به تیرگی روابط واشنگتن و اسلام‌آباد که از دولت باراک اوباما آغاز شد و در دولت ترامپ نیز ادامه یافت، روسیه و چین فرصت را مغتنم شمرده و قصد دارند مناسبات خود با این کشور را گسترش دهند. بااین‌حال نخست‌وزیر عمران‌خان می‌تواند پیامی مثبت برای غرب و نشانه تمایل این کشور برای بهبود رابطه با ایالات متحده و اروپا باشد. نخست‌وزیری عمران‌خان دومین انتقال قدرت آرام در عمر حدود 70 ساله پاکستان به شمار می‌آید. این کشور همواره صحنه مداخله ارتش در سیاست بوده و کودتای نظامیان امری معمول در پاکستان محسوب می‌شود. با توجه به وضعیت اقتصادی وخیم پاکستان، یکی از شعار‌های عمران‌خان و حزب تحریک انصاف، افزایش هزینه‌های عمومی و ایجاد ساختار جدید مالی برای مقابله با فساد مالی بود. حزب تحریک انصاف و عمران‌خان به خوبی می‌دانند که برای احیای اقتصاد پاکستان نیازمند اقدامات فوری هستند. ذخایر ارزی این کشور با بیشترین سرعت در میان کشور‌های آسیایی در حال کاهش‌یافتن است. ذخایر ارزی پاکستان درحال‌حاضر حدود 10.4‌ میلیارد دلار تخمین زده می‌شود و کسری تراز مالی این کشور نیز با رشد کم‌سابقه 42 درصدی به 18‌ میلیارد دلار رسیده است. اسد عمر که قرار است وزیر دارایی دولت عمران‌خان باشد، اخیرا در گفت‌وگویی هشدار داد که کشورش حداکثر تا ماه سپتامبر به بیش از 12‌ میلیارد دلار کمک مالی نیاز دارد تا این شکاف موجود در کسری تراز مالی را جبران کند. با توجه به رابطه پرتنش ایالات متحده و پاکستان، گزینه‌های در دسترس اسلام‌آباد برای دریافت این کمک، صندوق بین‌المللی پول و چین هستند. پاکستان یکی از کشورهایی است که در مسیر پروژه جاده ابریشم چین قرار دارد و پکن پیش از این وعده پرداخت وام و کمک مالی و سرمایه‌گذاری برای بازسازی زیرساخت‌های این کشور را مطرح کرده بود. عمران‌خان در سخنرانی‌های اخیر خود نیز خواستار افزایش مناسبات تجاری با چین شده و از سرمایه‌گذاری‌های این کشور در پاکستان استقبال کرده است. او همچنین پس از قطع کمک‌های مالی به پاکستان از سوی دولت ترامپ به اتهام پول‌شویی و حمایت مالی از گروه‌های تروریستی ابراز امیدواری کرد که بتواند به تنش‌های موجود در روابط واشنگتن و اسلام‌آباد پایان دهد.

نگرانی هند

در صحنه بین‌الملل می‌توان نگرانی هند به‌عنوان مهم‌ترین رقیب پاکستان را کلیدی‌ترین چالش عمران‌خان و دولت جدید پاکستان به شمار آورد. با توجه به مواضع عمران‌خان در قبال هند و انتقادهایش از سیاست نواز شریف، نخست‌وزیر سابق پاکستان، برای بهبود رابطه با دهلی‌نو، انتظار می‌رود رابطه این دو رقیب پس از دوره‌ای کوتاه، باز هم تیره شود. رسانه‌های هند هشدار داده‌اند که حضور عمران‌خان در قدرت با توجه به حمایت ارتش پاکستان از او می‌تواند زمینه‌ساز ظهور ملی‌گرایی مذهبی در پاکستان شود. پیروزی عمران‌خان همچنین می‌تواند به سود ارتش پاکستان باشد. نواز شریف مخالف حمایت ارتش از گروه‌های شبه‌نظامی و تروریستی در افغانستان و هند بود و اکنون ورود عمران‌خان به قدرت می‌تواند جان تازه‌ای به ارتش و تندروهای پاکستانی ببخشد و این تحولات نمی‌تواند واکنش مثبت دهلی‌نو را در پی داشته باشد. عمران‌خان، نخست‌وزیر جدید پاکستان، اعلام کرده است که در اولین گام پس از تصدی سمت نخست‌وزیری به ایران و عربستان سفر خواهد کرد. عمران‌خان ابراز امیدواری کرده که بتواند برای بهبود رابطه تهران و ریاض نقشی مؤثر ایفا کند، چراکه با توجه به رابطه خوب اسلام‌آباد با تهران و ریاض، رابطه پرتنش ایران و عربستان به سود پاکستان نخواهد بود.