رابرت شیلر؛ اقتصاددان بدبین و باهوش

به گزارش اقتصاد آنلاین ، خبر برنده شدن رابرت شیلر برای اکثر صاحب‌نظران اقتصادی، غافلگیرکننده نبود. وی یکی از کاندیداهای احتمالی دریافت ‏جایزه نوبل در سال گذشته و محتمل‌ترین برنده این جایزه در سال جاری محسوب می‌شد. وی به همراه دو برنده دیگر ‏جایزه نوبل، بر روی تغییر ارزش دارایی‌های مالی در گذر زمان و روش‌های اندازه‌گیری آن تحقیق کرده است. رابرت شیلر ‏به دلیل تحقیقاتش بر روی پیش‌بینی قیمت‌های دارایی‌ها، شایسته دریافت جایزه نوبل اقتصادی شناخته شد.‏

در دهه 1960، یوگن فاما از دانشگاه شیکاگو، نشان داد که پیش‌بینی‌ روند تغییرات شاخص‌های قیمت سهام در کوتاه مدت ‏بسیار سخت است. وی نشان داد که قیمت‌ها در بازار به سرعت به اخبار جدید واکنش نشان می‌دهند و با استناد به مدل "گام ‏تصادفی" نیز مطرح کرد که نوسانات قیمت‌های سهام غیرقابل پیش‌بینی است. رابرت شیلر از دانشگاه ییل، نشان داد که آنچه ‏در افق‌های کوتاه مدت، صحیح است؛ لزوماً در دوره‌های بلند مدت‌تر صحیح نیست. شیلر در پژوهش‌های بنیادی خود در این ‏زمینه دریافت که اگرچه قیمت‌های دارایی‌ها نمادی از کل تغییرات مورد انتظار در سود سهام‌ها است (همانند تقسیم سود سهام ‏در بورس)، اما تغییرات سود سهام پرداختی نسبت به قیمت‌های سهام، کم‌تر است. این یافته‌ها، پیش‌بینی نوسانات آتی ‏قیمت‌های سهام را آسان‌تر می‌کند. زمانی که نسبت قیمت به سود سهام پرداختی بالا است، قیمت‌ها تمایل به کاهش دارند. به گزارش اقتصاد آنلاین، نه ‏تنها این ارتباط برای قیمت‌های سهام برقرار است بلکه برای سایر دارایی‌ها مانند اوراق قرضه نیز صادق است. ‏

به گزارش اقتصاد آنلاین ، تحقیقات رابرت شیلر و دو برنده دیگر جایزه نوبل اقتصادی در حوزه‌هایی خارج از زمینه مستقیم پژوهش‌های آنان نیز ‏کاربرد دارد. رابرت شیلر با همکاری اقتصاد دان دیگری به نام کارل کیس، شاخصی ماهیانه را با عنوان شیلر-کیس به کار ‏برد که هم اکنون بسیاری از مدیران دارایی‌ها از آن به عنوان یک ابزار ضروری برای تعیین قیمت‌های مسکن در شهرهای ‏آمریکا استفاده می‌کنند.‏

رابرت شیلر به دلیل ارائه "نسبت قیمت/سود شیلر" که با نام "نسبت قیمت تعدیل شده ادواری به سود (‏CAPE‏)" نیز شناخته ‏می‌شود، در بازارهای سرمایه‌گذاری، فردی شناخته شده است. این نسبت از تقسیم شاخص ‏S&P‏ بر میانگین ارزش ده ساله ‏سودها به دست می‌آید. در صورتی که این شاخص بالاتر از میانگین بلند مدت آن یعنی در حدود 16 باشد، قیمت سهام ‏گران‌تر از ارزش واقعی آن است. به گفته شیلر، این شاخص برای پیش‌بینی سودها در بازه‌های زمانی مختلف، مناسب است.‏ این نوبلیست اقتصادی، در کتاب "غیرعقلانی‌بودن افراطی" منتشر شده در مارس سال 2000، وقوع دو حباب در بازار ‏مسکن و سهام شرکت‌های آنلاین را پیش‌بینی کرده بود. در این کتاب، شیلر مطرح می‌کند که شاخص ‏CAPE، تشکیل حباب ‏در بازار سهام را به خوبی نشان می‌دهد. بلافاصله بعد از انتشار این کتاب، حباب سهام فروشگاه‌ها و شرکت‌های آنلاین در ‏بازارهای سهام آمریکا ترکید. امروزه بسیاری از سرمایه‌گذاران به این شاخص اطمینان دارند. به گزارش اقتصاد آنلاین، وی در ویرایش دوم این کتاب ‏اعلام کرد که افزایش غیر عقلانی قیمت‌های مسکن در آمریکا، یک حباب دیگری است که پایان بدی خواهد داشت. ‏

رابرت شیلر در مصاحبه‌ای با مجله پول در آوریل سال 2012، اظهارات عجیبی را بیان کرد. وی در این مصاحبه بیان کرد ‏که "هر چیزی می‌تواند به مدت 200 سال، پابرجا باشد اما سپس تغییر کند. بنابراین من حتی در مورد شاخص ده ساله ‏نسبت قیمت/سود، نگران هستم و حتی امکان از بین رفتن این ارتباط نیز وجود دارد." با وجود در نظر گرفتن این ریسک، ‏رابرت شیلر معتقد است که بازار بورس بسیار جذاب‌تر از اوراق قرضه و مسکن است. ‏

در مباحث بازارهای مالی، دو نمودار بسیار مشهور شاخص شیلر همواره مطرح می‌شود. ‏ اولین نمودار نشاندهنده نسبت ‏CAPE‏ است. همانطور که در نمودار زیر مشاهده می‌شود، نسبت ‏CAPE‏ به بالاترین سطح ‏ممکن در دوران شکل‌گیری حباب قیمت سهام شرکت‌های آنلاین رسیده است.‏

نمودار شاخص ‏CAPE‏ (1860 تا 2013)‏

به گزارش اقتصاد آنلاین ، دومین نمودار نیز چشم‌انداز بلند مدت از قیمت‌های مسکن تعدیل شده بر حسب تورم (قیمت‌های واقعی مسکن) است. همراه با ‏افزایش قیمت‌های مسکن در دهه 2000، شیلر ویرایش دوم کتاب خود را منتشر کرد. همانطور که در نمودار زیر مشاهده ‏می‌شود، مسکن، دارایی مناسبی برای کسب سودهای واقعی نیست. در ابتدای سال 2013، شیلر در مصاحبه با بلومبرگ ‏اعلام کرد که "مسکن به صورت سنتی به عنوان یک سرمایه‌گذاری بزرگ محسوب نمی‌شود. مسکن نیاز به یک سرمایه ‏اولیه دارد و در طی زمان مستهلک می‌شود که این ویژگی‌ها از مشکلات مسکن به شمار می‌رود. از سوی دیگر فرآیند ‏ساخت مسکن، همواره با پیشر‌فت‌های فنی جدید همراه است که در نتیجه واحدهای مسکونی جدیدتر، بهتر خواهند بود. ‏بنابراین چرا مسکن به عنوان یک کالای سرمایه‌گذاری مصرف می‌شود؟ این روند تنها یک احساس زودگذر و رواج ایده‌ای ‏در ابتدای دهه 2000 بود. به نظر من، ایده سرمایه‌گذاری در مسکن دوباره به ذهن سرمایه‌گذاران، علی‌الخصوص با همان ‏محبوبیت قبلی، برنخواهد گشت. بنابراین افراد باید تصمیم‌ بگیرند. من قطعاً سبد دارایی‌هایم را تغییر خواهم داد و در یک ‏مسکن اجاره‌ای زندگی خواهم کرد. این تصمیمی عاقلانه‌ است که اکثر افراد باید به آن عمل کنند."‏

نمودار شاخص قیمت مسکن، هزینه ساخت مسکن، جمعیت و نرخ بهره در آمریکا (1880 تا 2013)‏

به گزارش اقتصاد آنلاین ، رابرت شیلر پیش‌بینی کرد که در زمانی که افراد فکر می‌کنند که قیمت‌ها افزایش خواهند یافت، بازار مسکن آمریکا در ‏شرایط حبابی قرار دارد. وی پیش‌بینی کرد که در سال‌های آینده، قیمت‌ها برحسب ارقام تعدیل شده براساس تورم به میزان ‏‏40 درصد کاهش خواهد یافت و انتهای دوره حباب باعث ایجاد رکود در بعضی مقاطع زمانی خواهد شد. نمودار زیر نشان ‏می‌دهد که براساس شاخص شیلر-کیس، افزایش قیمت‌های مسکن در آمریکا ادامه نیافت و قیمت‌ها دوباره به سطوح قیمتی ‏سال 2003 بازگشت.‏

نمودار شاخص‌های قیمت مسکن و شیلر-کیس در آمریکا (1987 تا 2013)‏