اسلامآباد آماده وزیر اعظم جدید
هفت دهه از تاسیس جمهوری اسلامی پاکستان میگذرد، اما تاکنون هیچ نخستوزیری در این کشور نتوانسته است یک دوره پنجساله کامل را پشت سر بگذارد.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از اعتماد، امروز شهروندان دومین کشور پرجمعیت مسلمان جهان پای صندوقهای رایگیری میروند تا نمایندگان مجمع ملی و چهار مجلس ایالتی این کشور را انتخاب کنند. حزب یا ائتلافی که بیش از نیمی از کرسیهای مجمع ملی را در اختیار داشته باشد، میتواند نخستوزیر یا به زبان اردو وزیراعظم آینده این کشور را مشخص کند. این دومین بار از زمان استقلال پاکستان است که یک دوره پنج ساله پارلمان بدون دخالت یا کودتای ارتش به پایان میرسد، هر چند اینبار هم نخستوزیر پیشین پاکستان در نیمه راه مجبور به کنارهگیری از مقامش شد و طی یک هفته گذشته از سلول زندان سر درآورد. سه حزب اصلی برای به دست آوردن اکثریت ٣٤٢ کرسی پارلمان پاکستان در این انتخابات با هم رقابت میکنند. طی هفتههای اخیر حملات گروههای تروریستی و افراطی به تجمعهای انتخاباتی شرایط امنیتی این انتخابات را بهشدت مبهم کرده است، هر چند ارتش بهشدت حضور نظامیان برای تامین امنیت صندوقهای رای را افزایش داده است، اما سابقه بد ارتش پاکستان در دخالتهای انتخاباتی نسبت به این حضور نظامیان در کنار صندوقهای رای ایجاد بدبینی کرده است. نظرسنجیها نشان میدهد که برخلاف انتخابات ٢٠١٣ که حزب مسلم لیگ، شاخه نواز توانست اکثریت کرسیهای مجمع ملی را کسب کند، هیچ یک از سه حزب اصلی پاکستان توان کسب اکثریت کرسیهای مجمع ملی در این دوره انتخابات را ندارند. نواز شریف، رهبر حزب حاکم مسلم لیگ شاخه نواز، که سه دوره نخستوزیری را در پاکستان تجربه کرده است، به تازگی دوران محکومیت خود را به دلیل فساد مالی و سوءاستفاده از اموال دولتی آغاز کرده است و قادر نیست در این انتخابات شرکت کند. نخستوزیر بعدی پاکستان شرایط سختی را پیش رو خواهد داشت، در شرایطی که روابط اسلامآباد و واشنگتن به عنوان نزدیکترین متحد نظامی پاکستان طی ماههای گذشته بسیار شکرآب شده است، رقابتهای منطقهای پاکستان با هندوستان و مساله امنیت افغانستان، همچنان از جمله مشکلاتی هستند که نخستوزیر بعدی باید برای آنها راهحلی پیدا کند، از عمران خان که علاقهمند به یک سیاست خارجی مستقل از قدرتهای خارجی و تلاش برای آشتی با هند است، تا شهباز شریف که خانوادهاش به رابطه گرم و صمیمانه با عربستان سعودی و تلاش برای حرفشنوی از واشنگتن مشهورند، گزینههایی هستند که روبهروی مردم پاکستان در انتخابات پیش رو قرار دارند.
میدانداری ارتش
ارتش پاکستان همواره نقش تعیینکنندهای در سیاست این کشور داشت و تا پیش از انتخابات دوره پیش، در هیچ دورهای از پارلمان پاکستان نبود که یک دولت منتخب با کودتای ارتش جای خود را به یک دولت نظامی موقت ندهد. نقش ارتش پاکستان در شکلگیری پارلمان این کشور و نتایج انتخابات بسیار چشمگیر است، هر چند در دو دوره پیشین انتخابات، سریال کودتاها در پاکستان قطع شده است و دو دوره متوالی، دولتهای منتخب رایدهندگان به دولت غیرنظامی بعدی واگذار شده است. با این حال همچنان گمانهزنیها در مورد نقش ارتش در نتایج انتخابات پیش رو پررنگ است. طرفداران نواز شریف، ارتش را متهم میکنند که با اهداف سیاسی و برای جلوگیری از استمرار قدرت حزب مسلم لیگ، پرونده ساختگی فساد را علیه او به جریان انداخته است و با دخالت در امور قضایی باعث حکم محکومیت و زندان نواز شریف را در آستانه انتخابات شده است. هر چند سرچشمه اتهامهای نواز شریف با افشای اسناد پاناما و در میان صدها هزار پرونده منتشر شده از یک موسسه حقوقی در مورد چهرههای شناختهشده بینالمللی بود، اما نواز شریف این اتهامها را سیاسی میداند. در برابر گروهی از هواداران نواز شریف معتقدند که ارتش با کنار زدن نواز به دنبال به قدرت رساندن عمرانخان در پاکستان است. هر چند مایکل کوگلمن، پژوهشگر موسسه وودرو ویلسون و کارشناس مسائل جنوب آسیا در الجزیره مینویسد این اتهام را یک نظریهپردازی توطئه است و بعید میداند ارتش پاکستان حاضر باشد «یک فرد یکدنده و مستقل» را به عنوان نخستوزیر مورد نظر خود بپذیرد و ترجیح میدهد فردی مانند شهباز شریف که سوابق بسیار روشنی در نزدیکی با ارتش دارد در راس امور پاکستان بنشاند.
عمرانخان|ستاره ٦٥ ساله پیشین کریکت ملی پاکستان، اکنون به عنوان یک سیاستمدار شناختهشده، امیدوار است بتواند با شعار مبارزه با فساد و کنار زدن کانونهای قدرت و ثروت، قدرت را در پاکستان در اختیار بگیرد. به نوشته نیویورکتایمز پیشبینی میشود اگر عمرانخان بتواند پیروزی عمدهای در انتخابات امروز کسب کند، سیاستمداران مستقل و گروهی از سیاستمداران احزاب دیگر از جمله حزب مسلملیگ شاخه نواز، به حزب او تحریک انصاف بپیوندند و از تشکیل دولت توسط این چهره جدید سیاست پاکستان حمایت کنند. عمران خان به دلیل موضعگیریهای ضد امریکایی اخیرش جنجالی شده است؛ او گفته است که پاکستان باید تلاش کند در سیاست خارجی بیشتر شبیه جمهوری اسلامی ایران شود و سیاست مستقلی نسبت به امریکا اتخاذ کند. او همچنین بهشدت از دونالد ترامپ به دلیل عقبنشینی از توافق هستهای با ایران انتقاد کرده و ارتش را به دلیل همکاری با نیروهای امریکایی برای حمله به شهروندان پاکستان در مناطق قبیلهنشین این کشور زیر تیغ انتقاد قرار داده است.
شهباز شریف| سروزیر پیشین ایالت پنجاب، حالا که برادر بزرگترش به زندان افتاده، فرصت دارد تا برای کرسی نخستوزیری پاکستان رقابت کند. پنجاب اصلیترین پایگاه رای حزب مسلملیگ شاخه نواز است؛ هر چند که این موقعیت در انتخابات چهارشنبه با رقابت سخت حزب تحریک انصاف در معرض آزمون قرار دارد. شهباز شریف در شرایطی که اطرافیان قدرتمندش به تازگی به زندانهای بلندمدت محکوم شدهاند، شرایط سختی در افکار عمومی پاکستان دارد. به جز نواز شریف برادر و مریم نواز برادرزاده او که به تازگی حکم حبس بلندمدت دریافت کردهاند، حنیف عباسی از چهرههای بلندپایه حزب نیز به تازگی به اتهام قاچاق مواد مخدر به حبس ابد محکوم شده است.
بلاول بوتو زرداری|مادر و پدربزرگش هر دو نخستوزیر پاکستان بودند و پدرش رییسجمهور پاکستان بود. حال ارثیه سیاسی خانواده به این جوان ٢٩ ساله تحصیلکرده بریتانیا رسیده است که در سن ٢٩ سالگی، امیدوار است خاطره مادر ترور شده و پدربزرگ اعدام شدهاش را زنده نگه دارد. به نوشته نیویورک تایمز، موفقیت بلاول بوتو زرداری در انتخابات را میتوان به حساب پدرش، آصفعلی زرداری نوشت که پشت پرده رهبری حزب را در اختیار دارد. آصف علی زرداری اولین رییسجمهور پاکستان بود که توانست یک دوره کامل ٥ ساله این مقام را در اختیار داشتهباشد، سال ٢٠١٣ با شکست سخت حزب چپگرای مردم پاکستان در انتخابات، قدرت را واگذار کرد. شکست در انتخابات پیشین باعث شد که او از ویترین حزب کنار برود و پسر جوانش را به عنوان چهره اصلی حزب معرفی کند. پیشبینی نمیشود که بلاول بوتو زرداری بتواند آرای کافی برای تشکیل یک دولت یا ائتلاف تحت رهبری حزب مردم به دست بیاورد، اما بسیاری معتقدند که حزب مردم بعد از انتخابات امروز نقش تاجبخش را خواهد داشت و در ائتلاف با هر یک از دو حزب مسلملیگ شاخه نواز یا تحریک انصاف میتواند نخستوزیر آینده پاکستان را تعیین کند.