نرخ دلار آزاد را چه کسی تعیین می‌کند؟

احمد حاتمی یزد، اظهار داشت: باید معیاری برای تعیین قیمت واقعی کالا وجود داشته باشد البته این موضوع همواره در نظام بازار آزاد دنبال می‌شود. وی با بیان اینکه در ظاهر اقتصاد ایران از نظام بازار آزاد تبعیت می‌کند، افزود: قیمت در ایران با عرضه و تقاضا باید تعیین شود اما اگر کالایی در انحصار بخش‌های مختلف اقتصاد از جمله دولت باشد قیمت آن کالا توسط دولت تعیین خواهد شد که در این شرایط نرخ بازار آزاد معنی ندارد. * نرخ واقعی دلار قابل تشخیص نیست/ علت: انحصار بانک مرکزی این کارشناس اقتصادی ضمن اشاره به بازار ارز و انحصاری بودن آن تصریح کرد: تا زمانی که انحصار در دست بانک مرکزی است کسی نمی‌داند قیمت واقعی ارز چقدر است؛ البته نرخ واقعی برای ارز در کشوری که بانک مرکزی عرضه‌کننده ارز باشد معنی ندارد. این فعال بانکی با تأکید بر اینکه نرخ ارزی که توسط بانک مرکزی تعیین می‌شود باید با عرضه و تقاضا تعادل داشته باشد، گفت: سؤال اینجاست: نرخ تعادلی برای ارز را در شرایطی که بانک مرکزی تأمین کننده عمده ارز در بازار است چگونه باید تعیین کرد؟ پیشنهاد بنده این است که درباره عرضه دلار و سایر ارزهای عمده بانک مرکزی از طریق حراج و بورس وارد عمل شود. حاتمی یزد البته تأکید کرد: طرف اصلی بانک مرکزی در عرضه ارز باید بانک‌ها باشند، و تصریح کرد: نرخ دلار باید در حراجی تعیین شود؛ حداقل نصف درآمدهای ارزی کشور را می‌توان در بورس عرضه و حراج کرد. * راه‌اندازی بورس ارز می‌تواند پایان خوبی برای التهاب بازار باشد این کارشناس اقتصادی معتقد است که بانک مرکزی می‌تواند با عرضه ارز در بورس به بالاترین قیمتی که بانک‌ها حاضر به خرید ارز هستند، ارز بفروشد؛ اما در ایران این روش تاکنون مورد استفاده قرار نگرفته است. این بازنشسته بانک مرکزی اضافه کرد: زمانی که بانک مرکزی وارد بازار می‌شود نباید طرف معامله آن مردم باشند بلکه باید بانک‌ها به‌عنوان طرف ارزی بانک مرکزی قرار گیرند. به گزارش تسنیم، در میزگرد ارزی که با حضور فعالان اقتصادی تشکیل شده بود کوروش پرویزیان در واکنش به حاتمی درباره حراج ارز در بورس گفت: حراج پول ملی به‌صلاح کشور نیست و باید روش دیگری را استفاده کرد؛ این عضو شورای پول و اعتبار البته به‌صورت مشروح توضیحاتی را در مورد بازار ارز داد که در خبر دیگری مشروح صحبت‌های وی منتشر می‌شود. در ادامه حاتمی یزد با تأکید بر اینکه با هیچ‌کدام از اظهارات پرویزیان موافق نیست، بحث خود را این‌طور مدیریت کرد و گفت: وقتی دولت صاحب نرخ ارز است باید متوجه باشد که این نرخ چه‌کسی را خوشبخت و چه‌کسی را بدبخت می‌کند. این فعال بانکی ضمن تأکید بر اینکه مردم 8 سال با شعار عدالت و انصاف آشنا بودند، تصریح کرد: بیش از 1500 سال است که بشر به‌دنبال معنای عدالت می‌گردد اما هنوز به آن نرسیده است؛ واقعاً عدالت این است که دولت هر نرخی خواست برای فروش ارز بگذارد؟ یا اینکه تعیین نرخ ارز توسط دولت چه تأثیری در تولید، اشتغال و سرمایه‌گذاری می‌گذارد؟ * هیچ فرمولی برای نرخ ارز با اقتصاد ایران همخوان نیست وی با تأکید بر اینکه برخی از فرمول‌های تئوریک تعیین نرخ ارز هیچ رابطه‌ای با عملکرد اقتصاد ایران ندارد، افزود: نرخ ارز باید طوری تعیین شود که پیمانکاران ایرانی قدرت رقابت با رقبای خارجی خود را داشته باشند. این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه نرخ ارز تعیین می‌کند که مردم چه کالایی را بخرند، گفت: 10 سال به‌طور مصنوعی نرخ ارز را پایین نگه داشتیم در حالی که می‌دانستیم این فنر فشرده دیر یا زود باز می‌شود. حاتمی یزد ادامه داد: دولت قبلی تلاش کرد جلوی فنر ارز را بگیرد اما تشدید تحریم‌ها باعث شد که فنر فشرده‌شده ارز طی سالهای اخیر به‌شدت باز شود؛ دولت قبل حجم نقدینگی را در شرایطی 7 برابر کرد که هیچ‌کاری برای بهبود اقتصاد انجام نداد و در عمل قیمت پول ملی را کاهش داد. * کاهش ارزش پول ملی فقط و فقط به‌خاطر افزایش نقدینگی است مدیرعامل پیشین بانک صادرات خطاب به پرویزیان تأکید کرد که کاهش ارزش پول ملی فقط‌ و فقط به‌خاطر افزایش نقدینگی است، و ادامه داد: تک‌نرخی شدن ارز در دهه 80 در اوایل بسیار درخشان بود ولی در ادامه مورد بی‌مهری قرار گرفت. این فعال بانکی ضمن اشاره به اینکه برای اولین بار در زمان مرحوم نوربخش اقتصاد ایران شاهد ارز تک‌نرخی بود، تصریح کرد: قرار بود این نرخ به‌صورت شناور مدیریت شده در کشور ادامه پیدا کند اما این کار انجام نشد؛ طی سالهای بعد از تک‌نرخی شدن ارز نقدینگی در کشور به‌شدت افزایش یافت ولی ارز کنترل نشد. حاتمی یزد با اشاره به اینکه در زمان تحریم موجودی فعلی ارز کشور نیز قابلیت نقل و انتقال را نداشت، تصریح کرد: الآن مردم مجبور هستند برای انتقال پولشان از یک بانک چینی 12 درصد کارمزد پرداخت کنند؛ این در شرایطی است که نرخ ارز فعلی و شرایط موجود بازار با هیچ‌کدام از فرمول‌های اقتصادی همخوانی ندارد. وی با بیان اینکه هم‌اکنون مردم و صادرکنندگان هیچ کاری نمی‌توانند انجام دهند، ادامه داد: بخش خصوصی ارز حاصل فعالیت‌های اقتصادی خود را در 3 مرحله از صراف‌ها استعمال می‌کند و سرانجام در بازار آزاد می‌فروشد بنابراین عملاً بازار عرضه و تقاضای غیردولتی نرخ دلار ر تعیین می‌کند تا جایی که امروز دلار به نرخ 3000 تومان می‌رسد. حاتمی یزد در ادامه درباره اظهارات رئیس‌کل بانک مرکزی مبنی بر اینکه نرخ دلار هم‌اکنون در کف بازار قرار دارد، تصریح کرد:‌ نرخ ارز با شعار و اظهارات رئیس‌کل بانک مرکزی تعیین نمی‌شود، آنچه ثبات را در ماه‌ها و سال‌های آینده تأمین خواهد کرد ثبات نقدینگی و بازار است. وی با تأکید بر اینکه اتاق مبادلات ارزی چه خوب و چه بد باید بماند، اضافه کرد: البته باید در اتاق مبادلات ارزی کارهای بسیاری انجام شود؛ البته اگر دولت بتواند مقررات مالی و مالیاتی را تا حدی ثابت نگه دارد و مانع از نوسانات نرخ ارز شود کمی از مشکلات مردم کاسته می‌شود. * کاهش نرخ دلار به‌خاطر انتظارات مردم است نه سیاست‌های بانک مرکزی این کارشناس اقتصادی ضمن اشاره به اینکه باید سیاست‌های پولی و مالی متناسب با شرایط ارزی تعدیل شود، تصریح کرد: آنچه در روزهای اخیر مبنی بر کاهش نرخ دلار در بازار آزاد و صرافی‌ها اتفاق می‌افتد نتیجه سیاست‌های بانک مرکزی نیست بلکه حاصل انتظارات مردم از شرایط اقتصادی کشور است. حاتمی یزد گفت: یک زمانی مردم از داشتن ریال فرار می‌کردند اما با تغییر شرایط سیاسی انتظارات مردم هم تغییر کرد؛ در بین مردم این شایعه شده که قرار است وضعیت کشور بهبود پیدا کند به همین دلیل مردم امیدوارند که ارزش ریال بهبود پیدا کند. وی با اشاره به اینکه حجم ارز در اختیار مردم محدود است، تصریح کرد:‌ نوسانات حاصل از فروش ارز‌های خانگی دوام چندانی ندارد چرا که حداکثر خرید و فروش‌های ارزی مردم در بازار آزاد 10 هزار دلار است. به‌اعتقاد این کارشناس اقتصادی برای اینکه اثرات بازار ارز دوام طولانی‌‌مدت داشته باشد باید سیاست‌گذاران پولی و مالی به‌نحوی عمل کنند که بازار از سیاست‌های آنها تأثیر بپذیرد نه از انتظارات روانی.