بیانیه بالفور در کالبد بن سلمان

به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از ایرنا، بیانیه بالفور نامه ای تاریخی است که در دوم نوامبر 1917 (تقریبا 100 سال پیش) به دست 'آرتور جیمز بالفور' وزیر وقت امور خارجه انگلیس خطاب به 'والتر روتشیلد' سیاست‌مدار یهودی‌تبار و عضو مجلس عوام انگلستان نوشته شد و در آن از 'موضع مثبت' دولت انگلیس برای 'ایجاد خانه ملی برای یهودیان' در سرزمین اشغال شده فلسطین خبر داد.

حالا پس از یک قرن، این بار نه وزیری انگلیسی بلکه ولیعهد سعودی از آنچه 'حق یهودیان در داشتن سرزمین اجدادی' می نامد و درباره منافع مشترک بیشتر عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی، به صراحت سخن می گوید.

پیش از این سخنان 'محمد بن سلمان' به 'جفری گولدبرگ' سردبیر مجله 'آتلانتیک'، کانال های ارتباطی ریاض و تل آویو و نشست های سری پشت درهای بسته و نیز خبرهای جسته گریخته از همکاری های تجاری و امنیتی دو طرف پنهان نمانده بود، اما این سخنان ولیعهد سعودی به شکلی آشکار، خطوط نقشه راه جدید خاورمیانه ای ریاض را از زبان حاکم واقعی عربستان، پررنگ تر از همیشه ترسیم کرد.

روزنامه 'القدس العربی' چاپ لندن در مقاله ای نوشت: بن سلمان در گفت و گو با آتلانتیک به این نکته اشاره نکرد که دولتی که از آن صحبت می کند، اساسا در سرزمین فلسطینیان تشکیل شده و صهیونیست ها مالک آن نیستند و از دست اندازی اشغالگران به زمین های خارج از مرزهای 1967 و شهرک های یهودی نشینی که خود غربی ها نیز آن را غصبی می دانند، سخنی نگفت، حتی در حد یک جمله معترضه ساده، تا جایی که گولدبرگ با شادمانی آشکاری ادامه داد: بر اساس اظهارات 'دنیس راس' مذاکره کننده پیشین آمریکا در امور صلح خاورمیانه، پیش از این برخی سران 'معتدل' عربی از واقعیت وجود اسرائیل سخن گفته بودند، اما اقرار به هر نوع حقی درباره 'سرزمین اجدادی یهود' خط قرمزی بود که هیچ کدام از سران عرب تا به حال از آن نگذشته است .

القدس العربی افزود: کار به جایی می رسد که سردبیر آتلانتیک پس از گفت و گو با تاکید بر نقطه ای محوری با این عبارات مهمانش محمد بن سلمان را رسوا می کند: دیدار با ولیعهد سعودی پیش از حوادث خشونت بار (اعتراضات و راهپیمایی فلسطینیان) در مرزهای غزه انجام شد، اما من بر این باورم که حتی اگر بعد از حوادث اخیر غزه هم گفت و گو می کردیم، بن سلمان رویکرد خود را در نتیجه این اعتراض ها تغییر نمی داد، سعودی ها هم مثل بسیاری از سران عرب از فلسطینی ها خسته شده اند.

**پایان گفتمان برادری و عرب گرایی

روزنامه سوئیسی 'برنرسایتونگ' در این باره نوشت: برای سالیانی دراز، گفتمان وحدت و برادری عربی، رویکرد سران عرب برای اقناع ملت های عربی در همراهی با قضیه فلسطین و بهره برداری شخصی از آن بود. مدت ها شعارهای تزئین شده با مفاهیم قومیت عربی مهمتر از خود محتوا یعنی مساله فلسطین بود، اما بن سلمان با همه اینها یکجا وداع کرد، با گفتمان وحدت عربی و نیز قضیه فلسطین.

هفته نامه آلمانی زبان 'فلت فوخه' نیز در تحلیلی از اظهارات بن سلمان چنین آورده است: عربستان سعودی می خواهد 'برگه های خود' در منطقه را مرتب کند، در این بازی، فلسطینی ها، ترکیه و ایران، قرار است 'محور شر' باشند. قضیه فلسطین دیگر محور هویت عربی نیست. بی مبالاتی عربستان در قبال فلسطینی ها نشان می دهد که 'اعراب سنی' به دنبال راهبرد جدیدی بعد از به هم خوردن موازنه منطقه ای به نفع ایران و ترکیه، شکست تاسیس دولت فلسطینی، پایان غمبار 'بهار عربی' و زوال رویای 'جمال عبدالناصر' برای وحدت اعراب هستند.

'بیر هویمن' تحلیلگر فلت فوخه تصریح کرد: ولیعهد سعودی تلاش می کند نظام منطقه ای جدیدی را 'زیر تلی از ویرانه ها' بسازد، نظامی که در آن جایی برای فلسطینیان نیست، فلسطینی هایی که حالا در کنار ایران و ترکیه برای عربستان سعودی آزاردهنده شده اند.

** سلام بن سلمان به تل آویو و وداع با جهان عرب

روزنامه صهیونیستی 'هاآرتص' در یادداشتی به قلم 'تسفی برئیل' از این هم فراتر می رود و نوشت: صد سال بعد از بیانیه بالفور، ولیعهد سعودی درباره حق یهودیان در داشتن دولت، تقریبا با همان ادبیات بالفور سخن می گوید.

تحلیلگر صهیونیست اضافه کرد: نظام شاهی سعودی 70 سال به 'امر واقع' وجود اسرائیل اعتراف نکرد تا اکنون از آن هم بیشتر به 'حق اسرائیلی ها در داشتن سرزمین' و 'مشروعیت دولت قومی یهودی' اذعان کند و باید توجه کرد که بن سلمان بر مفهومی فراتر و حیاتی تر از دولت یعنی 'سرزمین' تاکید دارد.

به هر تقدیر سلام بن سلمان به تل آویو به معنای پشت کردن به آرمان و بی اعتنایی به رنج دهه های متوالی جهان اسلام و وداع با موضوعی است که نزدیک به یک قرن موتور محرک هویت عربی- اسلامی در قلب ملتهب خاورمیانه بوده است.

سوال اساسی این است که هزینه های بعدی انزوای عربستان از جهان عرب و افکار عمومی ملت های منطقه با گسست از قضیه محوری جهان اسلام (مساله فلسطین) به ویژه در سایه شکست های منطقه ای پی در پی، چه خواهد بود.