چرا «اشتغال» همگام با «اقتصاد» رشد نکرد؟
در حالیکه ارتباط اشتغال با شاخص‌های کلان اقتصادی از جمله نرخ رشد اجتناب ناپذیر است اما به رغم تحقق رشد«مثبت»اقتصادی طی سالهای اخیر، شاخص‌های بازار کار مثبت نشد.
به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از مهر، اشتغال به عنوان یکی از مهمترین مطالبات اقتصادی و اجتماعی جامعه رابطه بسیار نزدیکی با متغیرهای اقتصادی از جمله رشد سرمایه گذاری، نرخ رشد بهره وری و رشد اقتصادی دارد؛ در این بین بسیاری از کارشناسان معتقدند بین نرخ رشد اقتصادی و نرخ بیکاری به عنوان دو شاخص مهم اقتصادی رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد به این معنی که رشد اقتصادی منجر به افزایش اشتغال می‌شود.
اما نگاهی به عملکرد اقتصادی دولت ها و بررسی ۵ برنامه توسعه‌ای بعد از انقلاب نشان می‌دهد، سیاست گذاری های انجام شده و اعداد هدفگذاری شده در برنامه‌های توسعه‌ای در زمینه بهبود وضعیت اشتغال، نقش موثری در بهبود اشتغالزایی نداشته است.
از سوی دیگر، «اهداف» پیش‌بینی‌شده در برنامه‌های توسعه‌ای در مقایسه با «تحقق» اهداف، این نکته را روایت می‌کند که هر چند این سیاست‌ها بر روی کاغذ حاوی چشم انداز مثبت اشتغال و اقتصاد هستند اما در حوزه اشتغال عمل‌گرا نبوده‌اند.
بر اساس گزارشات رسمی منتشر شده، توان اشتغالزایی به ازای هر ۱۰۰ میلیارد تومان سرمایه گذاری از ۱۰۹ هزار نفر در سال ۱۳۶۸ به ۵۱ هزار نفر در سال پایانی برنامه پنجم توسعه(۱۳۹۴) کاهش یافته است.
هر چند طی سالهای متمادی تا سال ۹۲ اقتصاد ایران، با رشد «منفی» مواجه بود به طوریکه در سال ۹۱ رشد منفی ۵.۸ درصدی را تجربه کرد، اما از سال ۹۲ به استناد آمارهای رسمی به تدریج رشد اقتصادی ایران «مثبت» شد تا اینکه بر اساس آمار اخیر بانک مرکزی این رشد در ۶ ماهه نخست امسال به مثبت ۴.۵ درصد رسید.
به رغم افزایش تدریجی رشد اقتصادی طی ۴ سال گذشته اما بررسی شاخص‌های نیروی کار نشان می‌دهد رشد اشتغال در این سال‌ها بعضا منفی و نرخ بیکاری نیز تقریبا بدون تغییر و از یک روند ثابت همراه با نوسان یک درصدی برخوردار بوده است.
رشد اقتصادی ما بدون اشتغال زایی بوده است
در همین زمینه عیسی منصوری، معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزیر کار در گفتگو با خبرنگار مهر در پاسخ به این سوال که چرا به رغم رشد مثبت اقتصادی طی سالهای اخیر اما اشتغال متناسب با این شاخص رشد پیدا نکرد گفت: علت این موضوع را در ۲ عامل می‌توان جستجو کرد؛ نخست اینکه معمولا در دنیا رشد اشتغال به فاصله چند سال پس از توسعه شاخص «رشد اقتصادی» خود را نشان می‌دهد.
وی ادامه داد: در اتحادیه اروپا پس از اینکه کشورهای اروپایی از سال ۲۰۱۱ از بحران اقتصادی خارج شدند، با ۳ سال تاخیر اشتغال به روند روبه شد خود یعنی دوران پیش از بحران بازگشت که این موضوع در مورد کشور ما نیز صادق است؛ بنابراین خروج اشتغال از حالت منفی در کشور ما نیز با تبعیت از این مولفه، چندسالی به طول می انجامند.
معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزیر کار ادامه داد: نکته دوم اینکه، در اقتصاد کشورهایی مانند ایران که دچار بیماری هلندی هستند با یک روند معکوس در اشتغال مواجه بودیم.
وی با بیان اینکه رشد مثبت اقتصادی کشور طی چند سال اخیر بیشتر متمرکز بر صنایع بزرگ به ویژه بخش انرژی بوده است تاکید کرد: بخش انرژی برای کشور به نسبت سرمایه‌ای که در آن هزینه می‌شود اشتغال ایجاد نمی‌کند. بنابراین یکی دیگر از مسائل مبتلابه ما همین موضوع است.
معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزیر کار افزود: در دنیا شاخصی به عنوان «رشد بدون اشتغال» وجود دارد که ما در ایران نیز با این پدیده مواجه هستیم به این معنی که حوزه‌های دارای رشد لزوما اشتغالزا نیستند. به همین دلیل ما در برنامه اشتغال فراگیر و طرح توسعه کسب و کار و اشتغال پایدار (طرح تکاپو) یک وجه مکمل را مد نظر قرار دادیم تا اشتغال را در جهت رشته‌ها و صنایعی سوق دهیم که علاوه بر رشد، اشتغالزا نیز باشند.
