تریاک، عامل مهم بروز سرطان در ایران

 از همین رو مؤسسه بین‌المللی تحقیقات سرطان فرانسه به خاطر این تحقیق مفصل در زمینه شناخت علل و پیشگیری از سرطان‌های دستگاه گوارش و به جهت اینکه سازمان بهداشت تریاک را مانند سیگار به‌عنوان عامل خطر سرطان اعلام کند مدال افتخار به این دانشمند ایرانی اعطا کرد.

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایران،  اقتحقیقات گسترده دکتر ملک‌زاده و تیم تحقیقاتی‌اش در پژوهش بزرگ «کوهرت سرطان» در 324 روستا و شهر گنبدکاووس استان گلستان درباره بررسی علت سرطان در این استان انجام گرفت. شناسایی و کشف 10 عامل خطر سرطان‌های دستگاه گوارش از جمله مصرف چای داغ و تریاک از جمله دستاوردهای علمی و تحقیقاتی این محقق ایرانی است. در مطالعه کوهرت سرطان 50 هزار نفر در استان گلستان مورد بررسی قرار گرفتند که از این تعداد بیش از 8 هزار و 400 نفر به صورت مداوم روزانه نیم گرم مصرف تریاک داشتند.در افراد تریاکی مرگ و میر به‌دلیل افزایش احتمال ابتلا به بیماری‌های تنفسی، قلبی و سرطان‌ها بویژه سرطان مری 86 درصد بیشتر از دیگران گزارش شد.

آمار ابتلا به سرطان در دنیا بنا به گزارش‌های سازمان بهداشت جهانی در حال افزایش بوده و میزان مرگ ناشی از سرطان در کشورهای غرب آسیا از جمله ایران سیر صعودی دارد. هر سال حدود 8 میلیون سرطان جدید در دنیا اضافه می‌شود و 3/5 میلیون نفر به‌دلیل سرطان در سال فوت می کنند. این در حالی است که 65 درصد آنها در کشورهای در حال توسعه بوده و در این میان بار اصلی سرطان در آسیا و جنوب شرق آسیا است. در ایران نیز سالانه حدود 90 هزار مورد ابتلای جدید به سرطان ثبت می‌شود و در حال حاضر 400 هزار نفر در کشور مبتلا به سرطان هستند که هر ساله نزدیک به 30 هزار نفر از آنها فوت می‌کنند. به عبارت دیگر سرطان سالانه 450 هزار سال عمر مردم ایران را کاهش می‌دهد.

 ایران تقریباً بالاترین رشد سرطان را در جهان دارد و دومین عامل مرگ و میر در ایران است. پیش‌بینی می‌شود تا سال 2025 نرخ بروز سرطان افزایش یافته و 20 میلیون نفر در سال مبتلا به سرطان شوند. همچنین 11 میلیون نفر بر اثر سرطان فوت می کنند که بر این اساس در کشورهای در حال توسعه از 59 درصد به 70 درصد خواهد رسید. با این حال شیوع سرطان در هر جامعه‌ای ممکن است تفاوت‌هایی با سایر جوامع داشته باشد. به‌عنوان مثال، سرطان پستان شایع ترین نوع سرطان در زنان ایرانی و سرطان معده به‌عنوان شایع ترین سرطان در مردان ایرانی و همچنین کشنده‌ترین سرطان در زن و مرد ایرانی است.

در ایران نیز آن‌طور که معاون تحقیقات وزیر بهداشت اعلام کرده موضوع سرطان در ایران نیز روال متفاوتی با دنیا و حتی خاورمیانه دارد. به‌طوری که سرطان معده، پروستات و روده بزرگ شایع‌ترین نوع سرطان‌ها است و در زنان سرطان پستان، روده بزرگ، تخمدان و مری شیوع بیشتری دارد است. با همه اینها شیوع سرطان‌ها در استان گلستان گسترده‌تر است، هر چند تحقیقات نشان داده نرخ شیوع سرطان در این منطقه به‌دلیل بهبود وضعیت اقتصادی، مسکن و تغذیه به مقدار یک سوم کاهش یافته اما هنوز سرطان‌های دستگاه گوارش از جمله سرطان کلون در این منطقه در حال افزایش است.

اطلاعات مربوط به استان گلستان در زمینه چرایی بروز سرطان‌های دستگاه گوارش که به مدت 10 سال به طول انجامید از سوی دکتر رضا ملک‌زاده مورد بررسی قرار گرفت. 22 درصد موارد مرگ و میر در این استان ناشی از سرطان‌های دستگاه گوارش بوده که در این میان هر چند آمار مبتلایان به سرطان مری کاهش یافته اما هنوز در آن منطقه بویژه در ترکمن صحرا و گنبدکاووس سرطان مری، معده و کلون شایع است. محققان ایرانی در تحقیقات‌شان به این سؤال مهم پاسخ داده‌اند که چرا در یک منطقه‌ای از ایران سرطان خاصی شایع است؟ تحقیقات نشان می‌دهد، یکی از دلایل شیوع سرطان‌ها در این منطقه جغرافیایی عادت مردم منطقه گلستان به آشامیدن چای داغ و علت دیگر آن مربوط به ژنتیک است اما سومین عامل شیوع سرطان در منطقه گلستان که پیرو پژوهش‌های دکتر ملک‌زاده تأیید شد مصرف تریاک در این منطقه است. شیوع مصرف تریاک در بین مردم استان گلستان حتی از سیگار هم بیشتر است. محققان می‌گویند آینده سرطان در ایران بگونه‌ای خواهد بود که این بیماری به‌دلیل افزایش طول عمر و امید به زندگی افزایش می‌یابد اما نمی‌توان برای علل سرطان‌ها در همه جا نسخه واحدی پیچید. مطالعات مربوط به ریسک فاکتورهای بروز سرطان در هر منطقه باید به‌طور جداگانه مورد بررسی قرار گیرند و بعد از آن برای پیشگیری و برنامه‌ریزی اقدام شود.

پژوهش‌ها در ایران نشان می‌دهد مصرف تریاک، سرطان مری را 3 برابر، معده 2.5 برابر، لوزالمعده 3 برابر و ریه را  2 برابر افزایش می‌دهد و دلیل اینکه سرطان‌های دستگاه‌ گوارش در ایران جزو نخستین سرطان‌ها است به مصرف چشمگیر تریاک در کشور برمی‌گردد. دکتر ملک‌زاده توصیه می‌کند؛ چنانچه بدرستی به مردم گفته شود که تریاک، طول عمر را بشدت کاهش می‌دهد، می‌توان باعث کاهش این ماده شد و از 50 درصد سرطان‌ها پیشگیری کرد.

بر اساس مطالعات افراد بالاتر از 10 درصد یا در بعضی از استان‌ها بالاتر از 18 درصد از افرادی بالای 40 سال تریاک مصرف می‌کنند. حتی گفته می‌شود در بعضی  استان‌ها تریاک از مصرف سیگار نیز بیشتر است گرچه تاکنون تصور بر این بود که مصرف تریاک در درمان بعضی  بیماری‌ها مؤثرتر است اما مطالعات جدید نشان داده تریاک سرطان زا است و حتی ضرر آن از سیگار هم بیشتر است و دلیل اینکه سرطان‌های دستگاه گوارش در ایران جزو نخستین سرطان‌ها است به مصرف چشمگیر تریاک در کشور نیز برمی‌گردد.

به گفته دکتر ملک‌زاده تریاک و اعتیاد به آن در ابتلای افراد به بیماری‌های تنفسی، قلبی و سرطان‌ها بویژه سرطان لوزالمعده و مری نقش دارد و مرگ و میر مردم در استان گلستان ناشی از اعتیاد به این ماده مخدر است و در این میان عوارض مصرف تریاک و مواد مخدر در زنان بیشتر از مردان است.