مدیرانی تک‌سرنشین الگوی شهروندان

پویشی از مردم برای مردم

سه‌شنبه‌های بدون خودرو، تنها پویشی در ایران محسوب‌می‌شود که با استقبال و حمایت شهروندان مواجه شده است. تاقبل از تشکیل پویش سه‌شنبه‌های بدون خودرو، طرح‌های انگشت‌شمار و پرهزینه جلب مشارکت شهروندان برای حل معضل ترافیک و آلودگی هوا با شکست مواجه شده بود. حال این پویش به یک صدونهمین هفته تولد خود رسیده و بسیاری کارشناسان از پیوستن اقشار مختلفی مانند کارمندان، ورزشکاران، هنرمندان، کارگران و ... حیرت‌ زده شده‌اند. این پویش ثابت کرده‌ که شهروندان حاضرند برای حل معضل لاینحل آلودگی هوا و ترافیک از ابزارهای رفاهی خود صرف نظر کنند اما پرسش اینجاست که مسئولان تاچه اندازه درپی توسعه و ارتقای سیستم حمل و نقل عمومی هستند.

جلب مشارکت مردم راه‌حل آلودگی هوا

آلودگی هوا و ترافیک، مشکلی است که درحال حاضر همه مردم در دنیا با آن دست‌ به‌گریبان هستند، حال در این میان برخی کشورها بیشتر بقیه از آن رنج می‌برند. همه دولت‌ها سعی بر حل این معضل دارند اما اینکه تاچه اندازه موفق بوده‌اند، حال و روز شهرهای‌شان خود به‌روشنی بیانگر این مساله است.

پس از چندین دهه، تمامی کارشناسان به این نتیجه رسیده‌اند که دولت‌ها به‌تنهایی نمی‌توانند راه‌حل این مشکل باشند؛ چراکه کلید آن در دست مردم است. به‌همین دلیل به‌دنبال طرح‌هایی هستند که بتوانند فرهنگ مشارکت مردمی را برای حل معضل آلودگی هوا و ترافیک توسعه دهند. بسیاری کشورها توانسته‌اند به کمک مردم بر این مشکل فایق آیند. حال پرسش این است که آیا در ایران نیز طرحی برای ترغیب شهروندان به استفاده از سیستم حمل و نقل عمومی و یا دوچرخه‌سواری درنظر گرفته و اجرا شده است؟ اواخر سال 94 پویش سه‌شنبه‌های بدون خودرو به همت گروهی از فعالان محیط‌زیستی راه‌اندازی شد. پویشی که در هفته‌های اول آغاز فعالیت خود هیچ‌گاه تصور نمی‌شد به این سرعت مورد حمایت اقشار مختلف مردم قرار بگیرد تا اینکه 198 شهر ایران به این کمپین پیوستند.

پویش از اراک راه افتاد

محمد درویش، کارشناس محیط زیست  با تاکید بر اینکه ایده اولیه پویش سه‌شنبه‌های بدون خودرو توسط گروهی از فعالان محیط‌زیست در اراک مطرح شد، گفت:« پس از طرح این ایده، من نیز به‌عنوان مدیر دفتر مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست در آن زمان از طرح، استقبال و حمایت کردم. هدف اصلی از اجرای این طرح، جلب مشارکت مردمی برای حل بحران محیط زیستی آلودگی هوا که ریشه در مسائل اجتماعی دارد، بود».

60 سال بحران ترافیک

درویش با اشاره به اینکه حدود 60 سال از بحران ترافیک وآلودگی هوا در تهران می‌گذرد، ده‌ها سمینار و همایش برگزارشده، ساعت‌ها کار کارشناسی روی این مساله صورت گرفته‌و همچنین طرح‌های گوناگونی اجراشده اما همچنان مشکلات آلودگی هوا و ترافیک پابرجاست، بیان کرد:« به‌نظر می‌رسد تا زمانی‌که شهروندان به‌صورت جدی درخصوص حل این مشکل مشارکت نکنند، دولت به‌تنهایی نمی‌تواند مشکلی را حل کند.

خوشبختانه حمایت و استقبال بی‌نظیر مردم از این کمپین، یادآور این مساله به دولت و مجلس است که هنگامی‌که مردم برای حل مشکلات آلودگی هوا و ترافیک حاضرند از ابزارهای رفاهی خود صرف‌نظر کنند، مسئولان باید در فکر توسعه و ارتقای سیستم حمل و نقل عمومی باشند. همچنین در کنار آن امکانات عمومی مانند دوچرخه به‌ویژه‌دوچرخه برقی را نیز گسترش دهند. این کار موجب سلامتی و تندرستی شهروندان و کاهش آلودگی هوا و ترافیک می‌شود».

جای خالی دوچرخه‌های برقی

درویش ادامه داد:« به‌دلیل اینکه بسیاری از شهرهای ما، دارای خیابان‌های شیب‌دار هستند و امکان دوچرخه‌سواری را بسیار سخت می‌کند، به‌همین دلیل دوچرخه‌های برقی گزینه مناسبی برای این شهرها می‌تواند باشد.

شرکت‌های بیمه هرساله خسارت‌های زیادی را بابت تصادف خودروها پرداخت می‌کنند. با آن‌ها رایزنی شده که با حمایت از این پویش در کاهش تصادف خودروها تاثیرگذار باشند؛ چراکه با اجرای این طرح، یک هفتم هزینه‌های بیمه‌ها کاهش می‌یابد. یکی از مهم‌ترین ارگان‌هایی که می‌تواند در این مساله تاثیرگذار باشد، راهنمایی و رانندگی است.

طرحی مبنی بر ارائه تخفیف در عوارض سالانه به رانندگانی که سه‌شنبه‌ها جریمه نشده‌اند نیز ارائه داده‌ایم».

انسان محوری به‌جای خودرو محوری

او گفت:« زمان جبران کم‌کاری‌های مدیران شهری پیشین تهران است. شهردار فعلی تهران، می‌تواند با تغییر مبلمان شهری از خودرو محوری به زیست‌محوری و در چهارچوب حمایت عملی از اقتصادمقاومتی و ساده زیستی، انقلابی بزرگ را در تهران به‌وجود بیاورد و فرصت‌های از دست رفته گذشته را جبران کند. مردم اگر ببینند که شهردار و مدیران ارشد شهرشان از دوچرخه، مترو و اتوبوس استفاده می‌کنند، مشتاقانه‌تر خودروهای شخصی خود را به کنار می نهند.

شهری که در آن روسای سازمان حفاظت محیط زیست و منابع طبیعی اش و همه معاونان و مدیران ارشدش از خودروهای دولتی و تک سرنشین استفاده می کنند،هرگز نمی‌تواند انتظار داشته باشد تا شهروندانش، شعارهای زیبای رهبران و مدیران ارشد حوزه شهری و محیط‌زیست را باور کرده و از تک سرنشین راندن دست بردارند. یادمان باشد که شهرهای تهران، اصفهان، تبریز، مشهد، کرج و ... دیگر به بزرگراه، پل و بیشتر نیاز ندارند. آن‌ها نیاز به شهردارانی دارند که بتوانند شهری بیافرینند که مردمش همچنان نوای سحرانگیز پرنده‌ها را در معابر عمومی شان بشنوند؛ در حالی‌که با لبخند از کنار یکدیگر عبور کرده و در مسیرهایی ایمن رکاب می‌زنند».

درویش گفت:« سه‌شنبه‌های بدون خودرو را به کمک مردم مهربان و طبیعت‌دوست، جدی گرفته و خواهیم گرفت؛ ایمان دارم که روزی نه‌چندان دور، آوازه‌ سه‌شنبه‌های ایرانی از مرزهای وطن خارج شده و اعتباری فرامنطقه‌ای برای ایرانیان به ارمغان خواهد آورد.

ما می‌کوشیم تا سبک زندگی بخردانه‌تری را ترویج دهیم؛ سبکی که در آن تحرک شهروندانش بیشتر، کاربست خودروهایش کمتر و دوچرخه‌سوارانش فزون‌تر است. آن مردم به راستی سزاوار بهره‌مندی از آسمانی آبی‌تر، هوایی پاک‌تر، روانی آرام‌تر و لبخندی ژرف‌تر هستند».

سه‌شنبه‌های بدون خودرو، روزی است که در آن «تک سرنشین» نخواهیم بود. سفرهای غیرضروری شهری را حذف ‌کرده وبه جایگزینی حمل ‌و نقل عمومی فکر خواهیم کرد.

تردد پیاده در شهر را تجربه می کنیم. پاهای خود را با پدال‌هایی جز پدال‌های خودرو آشنا خواهیم کرد. این روز، هر روز هفته که باشد، یک روز است که در آن، جز به «خویشتن و خویش» و «امروز و اینک» اندیشیده‌ایم.روزاندیشیدن به دیگران وآینده‌، روز بدون خودرو، سه‌شنبه‌های بدون‌خودرو.