اقامت در ایستگاه سالمندی
جهان در حال پیر شدن است، اما در کشور ما نهادها و سازمان‌های مربوطه همگام با سالمندی رشد پیدا نکرده‌اند.
برای مثال با افزایش جمعیت سالمندان باید پیاده‌روها، آسانسورها، معابر عمومی، بیمارستان‌ها، پزشکان، پرستاران و... برای سالمندان مهیا شوند، اما تاکنون این مهم در کشور ما محقق نشده است. بر اساس بررسی‌های انجام شده میانگین جمعیت جوان کشور ما حدود ۳۵ تا ۳۶ سال دارند، طبیعتا این جمعیت ۲۰ تا ۳۰ سال آینده وارد دوره سالمندی می‌شوند. با این تفاسیر در آینده، کشور ما با بحران یا سونامی سالمندی مواجه می‌شود،طوری که سازمان بهداشت جهانی عنوان کرده در سال ۲۰۴۰ جمعیت پیرهای ایران نسبت به کودکان آن بیشتر می‌شود.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان، بر اساس آمار وزارت بهداشت، در سال 2016 شایع‌ترین دلایل مرگ سالمندان به ترتیب سکته قلبی، مغزی، تصادفات جاده‌ای، پرفشاری خون، آلزایمر و دیابت بوده است. این در حالی است که اگر تمام این عوامل منجر به مرگ فرد نشود، در آینده فرد را با خطر آلزایمر مواجه می‌سازد، زیرا تمام این زمینه‌ها فرد را مستعد ابتلا به آلزایمر می‌کند. در این شرایط رشته طب سالمندی در کشور ما نوپاست و اکنون برای 81میلیون جمعیت ایران تنها 9 متخصص طب سالمندی در کشور وجود دارد.
نگهداری مساله‌ساز
در کشور ما تعداد خانه‌های سالمندان اندک است. اغلب افراد هنوز نگهداری والدینشان را در خانه‌های سالمندان عیب می‌دانند. از سوی دیگر در آپارتمان‌های کوچک امروز دیگر نگهداری سالمند با نیازهای متعدد امکانپذیر نیست. در این شرایط بهترین تصمیم‌گیری برای این افراد می‌تواند نگهداری آنها در خانه سالمندان باشد. در حالی که چندی قبل هم وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی درباره نگهداری سالمندان گفت: «سیاست این وزارتخانه نگهداری سالمندان در منازل است.» علی ربیعی اظهار کرد: «دولت به ازای هر سالمند یارانه‌هایی را به مراکز نگهداری این افراد پرداخت می‌کند.» او افزود: «استراتژی وزارت کار بر این است که معلولان و سالمندان در خانه نگهداری شوند و خانواده‌هایی که به لحاظ مالی ناتوان هستند تلاش می‌شود هزینه نگهداری سالمند را به عنوان پرستار به سرپرست آن سالمند هر ماه پرداخت کنند.»
اختصاص هتل 5 ستاره به سالمندان
یک مرکز جامع سالمندان در حوالی میدان تجریش وجود دارد. به گفته مسئول این آسایشگاه این مرکز ممتاز و نمونه با امکانات هتل پنج ستاره خدمات مختلف از جمله استخر، سونا، جکوزی، خدمات تخصصی پزشکی پرستاری، فیزیوتراپی کار درمانی و... را به سالمندان ارائه می‌دهد. ساختمان چند طبقه و لوکس است. حمیدی، کارشناس سالمندان اتاق‌ها و خدمات را نشان می‌دهد و می‌گوید: در این مرکز هر روز سالمندان از سوی پزشک ویزیت می‌شوند. از دیگر خدمات این مرکز می‌توان به برگزاری جلسات فیزیوتراپی به‌طور روزانه و برگزاری جلسات کاردرمانی و آب درمانی سه جلسه در هفته اشاره کرد. این کارشناس سالمندان خدمات مشاوره، روانشناس، روف گاردن، سالن اجتماعات و انجام آزمایشات را از دیگر خدمات این مرکز می‌داند و می‌افزاید: سالمندان در این مرکز به چند دسته تقسیم می‌شوند. برای مثال سالمندانی که به بی‌اختیاری دچار هستند در اتاق‌های پنج تخته با مبلغ ماهانه سه‌میلیون و 500هزار تومان نگهداری می‌شوند. درضمن سالمندانی که بی‌تحرک هستند به دلیل دریافت خدمات ویژه هزینه بیشتری هم پرداخت می‌کنند. به گفته او میزان هزینه ماهانه نگهداری هر سالمند به کم و کیف دریافت خدمات بستگی دارد. باید دانست که مرکز هزینه را مطابق با خدمات دریافت می‌کند و خانواده‌ها موظف هستند داروهای سالمندشان را تهیه کنند. این کارشناس سالمندان می‌گوید: قبل از هر اظهار نظری درباره خانه سالمندان و خدمات این مرکز و مقایسه آنها با یکدیگر باید گفت که این مرکز هتل آپارتمان است و همچون دیگر خانه‌های سالمندان غم‌انگیز و کسالت‌آور نیست. به گفته او در خانه سالمندان افراد با شرایط مشابه در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند. برای مثال سالمندان مبتلا به آلزایمر در یک قسمت ویژه و سالمندان مبتلا به بی‌اختیار نیز در دیگر قسمت‌ها به‌شکل مجزا نگهداری می‌شوند. حمیدی می‌افزاید: در دنیای امروز نمی‌توان به سهولت از سالمندان مراقبت کرد و وجود مراکز نگهداری سالمندان می‌تواند برای اطرافیان و سالمند مناسب باشد.
زنان بیش از مردان در آسایشگاه‌های سالمندان
مرکز نگهداری سالمندان دیگری در حوالی آزادی نظرم را جلب کرد. ساختمانی قدیمی که به واسطه مرمت نمای ساختمان قابل استفاده برای سالمندان است. باید قبل از ورود به داخل ساختمان کفش‌ها را در آورده تا گرد و خاک وارد محیط نشود. زنان و مردمان هر یک در گروه‌های سه – چهار‌نفره مشغول صحبت و ورزش هستند. برخی دیگر از سالمندان هم انگار در این دنیا نیستند و بی‌اختیار و منفعل به نقطه‌ای خیره شده‌اند. مسئول بخش اداری آسایشگاه درباره خدمات اراده شده در این مرکز می‌گوید: در این مرکز خدمات به شکل شبانه روزی، مراقبت و نگهداری از سالمندان، خدمات پزشکی، پرستاری، توانبخشی، گفتار درمانی، کار درمانی، فیزیوتراپی با مدیریت و نظارت دائمی حضوری و مجازی (کنترل از داخل و خارج از مرکز با سیستم دوربین‌های مدار بسته) همکاری پزشکان و کارشناسان با امکانات رفاهی پیشرفته انجام می‌شود. ناهید محمدی می‌افزاید: برای هر سالمند هزینه پایه ماهانه دو‌میلیون و 500هزار تومان است. باید دانست که ارائه خدمات مضاعف همچون تغذیه، خدمات پوشاک، فیزیوتراپی و... نیز بر هزینه‌ها افزوده می‌شود. با این تفاسیر هزینه هر سالمند ماهانه در این مرکز پنج‌میلیون تومان است. به گفته او در آسایشگاه‌های سالمندان تعداد زنان سالمند از مردان بیشتر است. اغلب سالمندان در اتاق‌های سه تخته، چهار تخته و هشت تخته نگهداری می‌شوند. باید دانست که اتاق‌های پر جمعیت یا کم جمعیت تاثیری در میزان پرداخت شهریه ندارند. به گفته محمدی سالمندان برای عضویت در این مرکز باید لوازم شخصی، سوابق پزشکی، مدارک شناسایی و البسه با خود داشته باشند. درضمن در ودیعه اولیه معادل دو برابر حداقل شهریه و خدمات ماهانه اخذ می‌شود.
شرایط برای استقبال از سالمندی مهیا نیست
در حالی مسئولان با آسودگی خاطر از اتخاذ برنامه و سیاست برای روزهای سالمندی جامعه ایرانی صحبت می‌کنند که فضای رفاهی خدماتی برای سالمندان فراهم نیست و بعید است که در سال‌های آینده نیز فراهم شود. این در حالی است که در سال‌های گذشته طرح‌هایی برای توانمندسازی و رفاه سالمندان در تهران مطرح شد، اما مورد استقبال قرار نگرفت. از سوی دیگر خدمات ناچیز بهزیستی نیز به تنهایی پاسخگوی نیاز این قشر نیست.
سالمند‌آزاری برای رفتن به‌استخر
تاکنون از سوی مسئولان امر در حوزه‌های اجتماعی نگهداری سالمندان در منزل به کرات سفارش شده است، در حالی که بهترین سراهای سالمندان باز هم نمی‌تواند جایگزین منزل افراد شود. هر چند نحوه ارائه خدمات در منزل برای سالمندان چندان شفاف و قابل دسترس نیست. صدیقه 65ساله کارمند بازنشسته بانک است. مادرش 85ساله است و در سال‌های اخیر به‌دلیل کهنسالی توانایی انجام فعالیت اولیه را ندارد. او درباره چگونگی نگهداری از مادرش می‌گوید: از طریق مراکز نگهداری سالمندان یک پرستار استخدام کردم. او می‌افزاید: مراقبان سالمندان از مسائلی همچون بیماری‌های قلبی، مغزی، فشارخون، دیابت، نارسایی کلیه، افسردگی و... سالمندان مطلع هستند. اینکه مادرم را فردی مطلع نگهداری می‌کند برایم مطلوب بود، بالاخره شرکت یک دختر 25ساله را به عنوان پرستار فرستاد. در روزهای اول کارش را بدون کم و کاستی انجام می‌داد، اما بعد از گذشت مدتی بر روی سر و صورت مادرم کوفتگی و خون مردگی مشاهده کردم، وقتی دلیل جراحت را از مادرم پرسیدم با اشاره پرستارش را نشان می‌داد، اما دخترک هر بار یک بهانه جدید می‌آورد. به گفته او یک روز به شکل اتفاقی با مادرم تماس‌های مکرر گرفتم و کسی پاسخگو نبود. بالاخره تصمیم گرفت به انجام بروم و ببینم اوضاع از چه قرار است. آن پرستار دست‌ها و دهان مادرم را بسته و به استخر رفته بود!
مراکز سالمندی غیراستاندارد هستند
عضو مرکز تحقیاتی سالمندی کشور اظهار کرد: نبود امکانات اقتصادی و اجتماعی مطلوب در کشور سبب شده تا وضعیت سالمندان و مراکز نگهداری سالمند در کشور با استانداردهای جهانی فاصله داشته باشد. فرحناز‌محمدی‌شاهبداغی با اشاره به وضعیت معاش سالمندان در کشور، گفت: بر اساس شواهد و آمارهای موجود مشخص شده است که مراکز سالمندی کشور از وضعیت مطلوبی برخوردار نیستند. او افزود: استانداردهای مراقبتی در مراکز نگهداری سالمندان کشور مورد توجه قرار نمی‌گیرند. عضو مرکز تحقیقات سالمندی کشور با اشاره به اینکه سازمان بهزیستی کشور همواره پیگیر موضوعات و استانداردهای مناسب برای بهبود وضعیت سالمندی در کشور است، اظهار کرد: نبود امکانات اقتصادی و اجتماعی مطلوب در کشور سبب شده تا وضعیت سالمندان و مراکز نگهداری سالمند در کشور با استانداردهای جهانی فاصله داشته باشد. او با اشاره به اینکه رعایت استانداردهای جهانی در حوزه سالمندی همواره با توانمندی اقتصادی ارتباط مستقیم دارد، عنوان کرد: مراکز نگهداری سالمند باید حداقل امکانات و شرایط زندگی مطلوب برای سالمند را دارا باشد، در حالی که در ایران حتی حداقل استاندارد و امکانات در حوزه نگهداری سالمند وجود ندارد. به گزارش دبیرخانه شورای ملی سالمندان کشور، او تاکید کرد: در حال حاضر به دلیل نیاز کشور و مردم به سرای سالمندان، این مراکز بدون در نظر گرفتن استانداردهای جهانی مشغول به فعالیت هستند، طوری که ارتقا و افزایش کیفیت و امکانات این مراکز همواره مورد نظر دولت و سازمان بهزیستی قرار دارد.
