کاهش ۹۲درصدی بارندگی در تهران
بررسی‌ها نشان می‌دهد پاییز امسال با کاهش شدید بارندگی در استان‌های مختلف مواجه بوده‌ایم که این خود می‌تواند وضعیت بحران آب در ایران را خطرناک‌تر کند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان، حجم ریزش‌های جوی در آبان سال جاری در تهران نسبت به سال آبی گذشته کاهش ۹۲درصدی را نشان می‌دهد. این اتفاق در برخی دیگر از استان‌ها هم رخ داده و بدین ترتیب باید عنوان کرد بعد از اینکه یک سال شاهد افزایش نسبی بارش‌ها در کشور بودیم، بار دیگر غول خشکسالی برگشته است. در چنین شرایطی اصلاح الگوی مصرف آب از اهمیت زیادی برخوردار است.
آبان امسال باران آن‌طور که باید از آسمان تهران نبارید و بر اساس گزارش‌ها شهروندان تنها شش روز هوای سالم تنفس کردند. فصل‌سرد سال که فرا می‌رسد چشم تمام شهروندان تهرانی به آسمان است که باد و بارانی بیاید و غبار و آلودگی را از تن این شهر بزداید، اما امسال پاییز شاهد کاهش چشمگیر میزان باران و برف در این استان بودیم. این روزها نیز به رغم افزایش میزان سرمای‌هوا خبری از باران و برف نیست و شهروندان تهرانی تنها از سوز کشنده و طاقت‌فرسای هوا بهره‌مند شده‌اند! به سر هوای تهران چه آمده؟! کسی نمی‌داند. اینجا تنها پیام‌رسان پاییز سوز و سرما شده است. دریغ از قطره‌ای رحمت‌الهی که بر سر مردم ببارد. نبود بارش باران و برف در این استان در حالی است که در استان‌های شمالی و غربی کشور مانند مازندران، گیلان، تبریز و اردبیل شاهد بارش مداوم و هفتگی برف و باران هستیم. برف سنگین چهره شهر تبریز را در پاییز زمستانی کرد و در برخی از نقاط کشور پاییز قدرت خود را تمام و کمال به رخ می‌کشد. در صورت عدم بارش باران در تهران کاهش سرانه آبی یک بحث است و جولان آلودگی هوای شهر بحثی دیگر! در فصل‌های بهار و تابستان که میزان بارش برف و باران به حد رضایتمندانه‌ای نیست؛ تمام نگاه‌ها به سرانه آبی است که در پاییز و زمستان پشت سدهای عریض و طویل تهران جمع شده‌اند، بنابراین نبود بارش برف و باران در پاییز و زمستان به‌خودی‌خود پایتخت را در تامین منابع‌آبی در اوایل سال آینده نیز دچار مشکل می‌کند. باتوجه به افزایش میزان سرمای هوا احتمالا باید در انتظار روزهای بیشتر پدیده وارونگی دما در پایتخت نیز باشیم. آمارهای سازمان سنجش آلودگی هوای تهران نیز گواهی دیگر بر وجود روزهایی سخت برای پایتخت است؛ روزهایی که بارانی نیست که چهره کثیف آلودگی هوا را بشوید و برفی نیست که با سپیدی‌اش تن سیاه شهر را سپید کند.
کاهش بارندگی در پاییز
حجم ریزش‌های جوی در آبان ماه سال جاری در تهران نسبت به سال آبی گذشته کاهش ۹۲درصدی را نشان می‌دهد. در آبان ماه سال آبی ۹۷-۹۶ درمقایسه با سال آبی گذشته و متوسط بلندمدت در کلیه ایستگاه‌های حوزه عملکرد شرکت کاهش چشمگیری را نشان می‌دهد. متوسط بارش آبان ماه در حوزه عملکرد آب منطقه‌ای تهران (با احتساب سدهای استان تهران) دو میلیمتر است که نسبت به بارندگی 01/24 میلیمتری سال آبی گذشته و 7/37 میلیمتری متوسط بلندمدت به ترتیب با کاهش۹۲و۹۵درصدی روبه‌رو بوده‌ایم. حجم ریزش‌های جوی حاصل از بارش آبان ماه سال جاری 63/32میلیون متر مکعب است که در مقایسه با مشابه سال گذشته و بلندمدت کاهش قابل ملاحظه‌ای داشته است.همچنین متوسط بارش در آبان ماه سال جاری در محدوده سیاسی استان تهران 7/0 میلیمتر است که در مقایسه بامقدار 8/19 میلیمتر سال گذشته و 8/31 میلیمتر متوسط بلندمدت به ترتیب با کاهش ۹۷ و ۹۸درصدی روبه‌رو بوده‌ایم. بر اساس آمار به‌دست‌آمده ازایستگاه‌های باران سنجی مبنا در سطح حوزه عملکرد آب منطقه‌ای تهران در دومین ماه سال آبی ۹۷-۹۶ مشخص شد که ایستگاه باران‌سجی جوستان در حوضه آبریز سد طالقان با مقدار 8/17 میلیمتر بیشترین بارش را در این ماه داشته است. همچنین در محدوده عملکرد استان تهران نیز بیشترین میزان بارندگی مربوط به ایستگاه باران‌ســـنجی چشمه اعلا با مقدار شش میلیمتر است. با توجه به اعلام سازمان هواشناسی مبنی بر وقوع بارش‌های مناسب در نیمه دوم آذر ماه سال جاری امید است کمبودهای ذخایر آبی حتی الامکان به شرایط نرمال نزدیک شده وشاهد افزایش نزولات جوی در سال آبی جدید در ماه‌های آتی باشیم. همچنین با توجه به تمرکز جمعیتی در استان تهران و لزوم تامین منابع آب پایدار و مطمئن برای شرب، صنعت و کشاورزی، دشت‌های استان وضعیت نامناسبی دارند که شهروندان باید نسبت به مصرف‌بهینه آب توجه لازم را داشته باشند، چرا که با وقوع بارش‌های‌مقطعی وضعیت منابع‌آب بهبود نمی‌یابد.
راهی برای مقابله با خشکسالی نیست
یک کارشناس محیط‌زیست با تاکید بر اینکه برای افزایش میزان بارندگی در تهران کار زیادی نمی‌توان انجام داد، می‌گوید: تغییرات آب و هوایی ناگزیر است، کشورهایی مانند انگلستان، فرانسه و... که شاهد بارش مداوم بارندگی هستند، نیز دچار برخی از خشکسالی‌ها می‌شوند. اسماعیل کهرم می‌افزاید: اما در این کشورها در صورت خشکسالی‌های مداوم اجازه استفاده از آب در حجم زیاد داده نمی‌شود. سیستم تشکیل باران به‌گونه‌ای است که ابتدا باید ابر تشکیل شود و به نقطه ذوب برسد، آب شود و به پایین بریزد. اما آسمان شباهنگام تهران تهی از ابرهایی در ارتفاع مناسب است. ابرها باید متراکم شده و توسط باد پراکنده نشوند، در غیر این صورت بارانی فرو نمی‌ریزد. او می‌افزاید: در ایران هشت سال است شاهد خشکسالی هستیم، بنابراین باید‌درصدد رفع مساله برآییم. کهرم خاطرنشان می‌کند: در منطقه خشک و نیمه خشک جهانیم و کمتر از یک سوم معدل بارندگی در جهان را دریافت می‌کنیم. جهان 850 میلیمتر مکعب بارندگی دارد و میزان بارندگی کشور کمتر از 250میلیمتر مکعب بارندگی است که در زمان خشکسالی به نصف این میزان و 130 میلیمتر مکعب می‌رسد. او می‌افزاید: متاسفانه مدت زیادی است که باران نداشته‌ایم، هوا رو به گرمی رفته و تنها از طریق تقویم درمی‌یابیم پاییز رو به اتمام است. کهرم تاکید می‌کند: خشکسالی به فضای سبز، درختان و مزارع‌کشاورزی شهرری، ورامین، بومهن، رودهن و... ضرر می‌رساند و سفره آب زیرزمینی را کاهش می‌دهد. او می‌افزاید: آب آشامیدنی در لوله‌های آب‌شهری تنها سه‌درصد از کل منابع‌آبی کشور است. 420میلیارد مترمکعب آب در سال در ایران می‌بارد و میزان بارش در تهران قطعا کسری از این مقدار است. 93درصد از آب مصارف‌کشاورزی و پنج‌درصد مصارف‌صنعتی دارد. بنابراین صرفه‌جویی سه‌درصد آب‌آشامیدنی شهری تاثیری بر کاهش خشکسالی ندارد و در این شرایط باید اولویت‌ها را مشخص کنیم. خوشبختانه اکنون فصل آبیاری چمن‌ها و درختان نیست، بنابراین مصرف آب در حداقل است. کهرم می‌گوید: در هر صورت چاره‌ای جز صرفه‌جویی در مصرف آب نداریم، سازمان آب و وزارت‌نیرو از هدر رفت آب‌های سدهای مشروب‌کننده مانند سدهای کرج، لار، لتیان و ماملو جلوگیری و مردم نیز در مصرف آب صرفه‌جویی کنند. او می‌افزاید: ایده بارور کردن ابرها نیز نیاز به تکنولوژی‌های پیشرفته و هواپیمای مخصوص دارد که در اختیار کشوری مانند آمریکا است و با میزان تکنولوژی کنونی ما همخوانی ندارد و امکان‌ناپذیر است، در آمریکا نیز این کار به صورت آزمایشی انجام می‌شود. انجام معاینه‌فنی خودرو و جلوگیری از ساخت کارخانه جدید در شعاع 120کیلومتری تهران به کاهش میزان اثرات پدیده وارونگی‌دما کمک می‌کند. 30درصد از صنایع ایران در اطراف تهران است و فیلترهای ناقص کارخانجات ایجاد آلودگی می‌کنند. انجام اقدامات پیشگیرانه در درازمدت امکانپذیر است، اما در کوتاه‌مدت راهی برای رهایی از خشکسالی و آلودگی‌هوا نداریم.
