ادعای بلند پروازانه اوپک

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان، در آغاز هفته جاری (میلادی) قیمت نفت ایران رکورد شکست و هر بشکه نفت بیش از ۶۰ دلار در بازار‌های جهانی معامله شد. در همین حال اعضای اوپک به بازار نفت خوشبین هستند و آن‌طور که بلومبرگ گزارش داده، با توجه به نوسان قیمت نفت در هفته‌های اخیر این بار اشتهای اوپکی‌ها بالا رفته و قیمت نفت ۷۰ دلار را در هر بشکه در نشست پیش روی خود عادلانه خواهند دانست.

نفت و انرژی در دنیا جزو موارد جدانشدنی و مهم در زندگی بشر است. اغلب درآمد کشورهایی که دارای منابع نفتی هستند، از محل درآمدهای نفتی است. اگر نفت را از اقتصاد این کشورها حذف کنید، قطعا با مشکلات بسیاری روبه‌رو خواهند شد و بسیاری از آنها فلج می‌شوند. کشورهای که عضو سازمان بین المللی نفت هستند، از جمله قدرت‌های نفتی جهان محسوب می‌شوند که می‌توانند در تعیین قیمت جهانی نفت تعیین‌کننده باشند. اوپک به‌عنوان مهم‌ترین تامین‌کننده نفت در جهان مطرح است و شش عضو مهم این سازمان در منطقه ژئوپلتیک خلیج فارس قرار دارند.

اوپک، تاثیرگذارترین سازمان بر قیمت نفت جهانی

دهه 60میلادی در جهان یکی از تاثیرگذارترین دوره های صنعت نفت در دنیا بود. اوپک نام اختصاری سازمان کشورهای صادرکننده نفت است. شرکت‌های بین‌المللی عضو اوپک شامل الجزایر، عراق، ایران، نیجریه، لیبی، کویت، عربستان سعودی، قطر، امارات متحده عربی، ونزوئلا، اکوادور و آنگولا است. اوپک در سال 1339در ژنو تاسیس شد و در سال 1344به شهر وین در کشور اتریش انتقال یافت. در 12سپتامبر سال 1960میلادی کشورهای صادرکننده نفت با هدف محافظت از منافع خود سازمان واحدی را تاسیس کردند که به اختصار به آن اوپک می‌گویند. این توافقات در پایان مذاکرات نمایندگان در بغداد حاصل شد. از اهداف اصلی تشکیل اوپک می‌توان به هماهنگی و یکپارچه‌سازی سیاست‌های نفتی کشورهای عضو و تعیین بهترین راه برای تامین منافع جمعی یا فردی آنها، طراحی شیوه‌هایی برای تضمین ثبات قیمت نفت در بازار نفت بین‌المللی به‌منظور ازبین‌بردن نوسانات مضر و غیرضروری، عنایت و توجه ویژه به کشورهای تولیدکننده نفت و توجه خاص به ضرورت فراهم‌کردن درآمد ثابت برای کشورهای تولید‌کننده نفت، تامین نفت کشورهای مصرف‌کننده به‌صورت کارآمد، مقرون‌به‌صرفه و همیشگی، و بازده مناسب و منصفانه برای آنهایی که در صنعت نفت سرمایه‌گذاری می‌کنند، اشاره کرد. تصمیمات اوپک تاثیر زیادی بر قیمت نفت جهانی دارد. طی دهه‌های اخیر افزایش تعداد کشورهای صادرکننده نفت که خارج از این سازمان قرار دارند، افزایش یافته است. در این راستا اوپک برای اینکه بتواند بهای نفت خام را حفظ کند، مجبور است با این کشورها مدارا کند و با آنها کنار بیاید.

عدالت و پایداری نفت

کارشناسان معتقدند اوپک باعث ایجاد عدالت مربوط به توزیع منصفانه عرضه نفت جهانی می‌شود، به‌صورتی که بازگشت مناسبی برای سرمایه‌گذاران داشته باشد. این مساله باعث می‌شود هیچ‌کدام از مصرف‌کنندگان و تولید‌کنندگان نتوانند از رانت‌های حاصل از مالیات‌های مربوط به درآمدهای نفتی سهم نامتناسبی را ببرند. در حال حاضر اوپک 42درصد از تولید نفت جهان را در اختیار دارد. این سازمان با تعدیل عرضه نفت پایداری بازار را تامین می‌کند. منشأ این دیدگاه بر این اساس است که ابتدا تقاضای نفت جهانی توسط عرضه تولیدکنندگان غیر اوپک و سپس توسط اوپک تامین می‌شود.

بلند پروازی اوپک در تعیین قیمت منصفانه

در آخرین نشست اوپک که در ماه می سال جاری اتفاق افتاد، تعدادی از وزرای نفت در مورد قیمت 50دلاری هر بشکه نفت صحبت کردند. این وزرا 50دلار برای هر بشکه نفت را قیمتی مناسب برای نفت خام می‌دانند. این پیشنهاد در حالی ارائه شده است که با توجه به وضعیت و روند بازار جهانی نفت تکرار مجدد این صحبت در نشست بعدی اوپک که در اواخر ماه سال جاری میلادی اتفاق می‌افتد، احتمالا امکانپذیر نیست. به‌دلیل افزایش قیمت نفت این‌بار انتظار می‌رود که ارزیابی وزرای اوپک برای قیمت نفت خام جهش داشته باشد. پیش‌بینی می‌شود هیچ عضوی از اوپک در نشستی که در پیش است در مورد قیمت نفت 50و100دلاری صحبتی نکنند. اوپک تقریبا قیمت 70دلاری نفت خام را در سر دارد. هرگونه افزایش قیمت نفتی می‌تواند تولید مضاعف از جانب تولیدکنندگان شیل را به همراه داشته باشد. در این راستا ممکن است مجدد شاهد روند رو به کاهش قیمت نفت باشیم. با این همه، اوپک هرگونه افزایش قیمت نفت را توجیه کرده و تعیین هر قیمتی را عادلانه می‌داند. با توجه به اتفاقاتی که در عربستان سعودی رخ داد و با درنظرگرفتن اوضاع متشنج این کشور که درپی دستگیری مقامات عالی رتبه حاصل شده است، موقعیت ولیعهد عربستان بر مسند قدرت را مستحکم‌تر کرده است. اقدامات و اتفاقاتی که در عربستان رخ داد، قطعا بر وضعیت بازارهای نفت تاثیرگذار خواهد بود. در پایان ماه اکتبر سال جاری میلادی از قیمت 60دلاری هر بشکه نفت سخن به میان آمده است و عنوان شده قیمت‌ها در حال حرکت به سمت رقمی عادلانه و منصفانه است. این در حالی است که عراقی‌ها به دنبال قیمت 70تا80دلاری هر بشکه نفت برای رسیدن به بهای منصفانه هستند.

احتمال درگیری قبیله‌ای در عربستان

یک کارشناس ارشد نفت، گاز و پتروشیمی می‌گوید:کشورهای مهمی مانند ایران و عربستان سهم نسبتا بالایی در نفت دارند و نیز کشورهای دیگری مانند نیجریه دچار ناآرامی‌های داخلی و با شورش‌هایی مواجه هستند. موید حسینی صدر ادامه می‌دهد: آمارهای جدیدی که از میزان موجودی نفت و گاز منتشر شده، با توجه به اینکه فصل سرما در پیش است، نشان می‌دهد که بازار نفت ظرفیت حادثه و ناآرامی را دارد. با توجه به موارد عنوان‌شده، احتمال اینکه بازار نفت با مشکلاتی مواجه شود، وجود دارد. این تنش‌ها و این بی‌ثباتی نسبی باعث می‌شود، قیمت نفت تا حدودی افزایش پیدا کند. گفت‌وگوهای پرخاشگرانه‌ای که دولتمردان عربستان دارند و موضع‌گیری‌های ترامپ مبنی بر اینکه دوباره به دنبال ایجاد دردسر برای ایران است، خبرهای خوبی برای بازار نفت نیست. این عوامل باعث شد که قیمت نفت تا حدودی افزایش پیدا کند. او تصریح می‌کند: در عین حال قیمت 60دلار برای هر بشکه نفت قیمت بالایی نسبت به قیمت سایر کالاها نیست و با توجه به حضور انرژی‌های تجدیدپذیر مانند انرژی‌های خورشیدی و... نیاز به نفت کاهش یافته است. بر این اساس قیمت نفت افزایش بسیار بالایی را نداشته است. امکان استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر بیشتر شده و این انرژی‌ها رونق بیشتری را به خود می‌گیرند. این مساله تقاضای نفت را متعادل ساخته است. حسینی صدر ادامه می‌دهد: به نظر می‌آید با برقرار روابط دوستانه بین کشورهای تولیدکننده نفت و ایجاد آرامش روانی در منطقه هنوز این قیمت‌ها ناپایدار است. احتمال افزایش جزئی در بازار نفت وجود دارد و درکل بی‌ثباتی بازار انرژی مربوط به سیاست‌های شخص ترامپ و آمریکا و عربستان سعودی است. ناآرامی‌های عربستان نیز به این مساله دامن می‌زند که هر لحظه احتمال درگیری قبیله‌ای در عربستان وجود دارد و دستگیری‌های گسترده‌ای در عربستان رخ داده است. عربستان با یمن نیز درگیر است و احتمال اینکه عربستان با یمن وارد جنگ فراگیرتری شود، وجود دارد. این قبیل سیاست‌های بلندپروازانه و جنگجویانه عربستان باعث شده بازار نفت دچار تشویش‌های زیادی شود.