پشت پرده ممنوع‌التصویری آقای شهردار
تنها هفت روز بعد از آنکه محمدعلی نجفی، شهردار تهران در نخستین نشست خبری خود گفت: «من هم مثل شما درباره ممنوع‌التصویری‌ام شنیده‌ام»؛ امین عارف‌نیا، مدیر مرکز ارتباطات و امور بین‌الملل شهرداری تهران خبر از انعقاد تفاهمنامه‌ای ٤ ساله میان شهرداری و سازمان صدا و سیما داد.
در همین حال تنها دو روز بعد از اظهارنظر عارف‌نیا مبنی بر انعقاد تفاهمنامه میان شهرداری تهران و سازمان صدا و سیما، در سومین روز آبان ٩٦، علی عسگری، رییس صدا و سیما، گفت: نه – نجفی – ممنوع‌التصویر نیست. این اتفاقات پی در پی فرضی را تقویت کرد که آیا ممکن است چند روز روی آنتن نرفتن شهردار تهران و اخبار مرتبط با او به انعقاد این قرارداد مربوط بوده باشد؟ چیزی که «حسن رسولی» و «زهرا نژادبهرام» اعضای شورای شهر تهران درباره آن گفت‌وگو کرده‌اند.
ماجرا از کجا شروع شد؟
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از اعتماد، وقتی‌که نخستین نشست خبری شهردار تهران با اهالی رسانه برگزار شد، یکی از سوالات مهم مطرح شده درباره شایعه ممنوع‌التصویری نجفی بود؛ سوالی که شهردار تهران در پاسخ به آن گفت: «روز پنجشنبه نشستی با فرماندهان نیروی انتظامی داشتم و حتی مصاحبه‌ای با شبکه‌های تلویزیونی انجام دادم. اما این مصاحبه پخش نشد و با وجود این مساله شایعه ممنوع‌التصویری‌ام را شنیده‌ام. روز گذشته می‌خواستم از آقای علی عسگری بپرسم که اگر ممنوع‌التصویر هستم، فکری کنم. من هم مثل شما درباره ممنوع‌التصویری‌ام شنیده‌ام اما دقیقا نمی‌دانم این اتفاق افتاده است یا خیر؟!»
اینها تمام پاسخ‌هایی بود که محمد علی نجفی، شهردار تهران در نخستین نشست خبری‌اش به موضوع ممنوع‌التصویری‌اش داد؛ خبری که از چند روز قبل از این نشست از طریق شبکه‌های مجازی دست به دست می‌شد تا رسانه‌ها نیز به آن دامن زدند. با این وجود تا روز نشست خبری، هیچ مقام رسمی در شهرداری، واکنشی به این خبر نشان نداده بود. اما این اظهارات شهردار تهران نیز با سکوت صدا و سیما و رییس آن، همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار داشت. رسانه‌های اصلاح‌طلب سکوت صدا و سیما را نشان از تایید این شایعه می‌دانستند و رسانه‌های اصولگرا با پخش برخی برنامه‌های شهرداری از شبکه‌های مختلف، آن را «توهم» ممنوع‌التصویری می‌نامیدند. این اظهارات نجفی اگر هیچ منفعتی نداشت، شاید تنها حسنش این بود که موضوع را از حالت درگوشی و شایعه خارج کرد و رسما به رسانه‌ها کشاند و حتی تیتر یک بسیاری از روزنامه‌ها را از آن خود کرد. از سویی دیگر رسمی شدن این مساله باعث شد تا اعضای شورای شهر تهران هم بارها نسبت به ممنوع‌التصویری شهردار تهران تذکر دهند و از صدا و سیما پاسخ بخواهند؛ واکنشی که از سوی بسیاری دیگر از مسوولان ارشد مرتبط و غیر مرتبط نظام نیز مطرح شد ولی تمام این واکنش‌ها باعث نشد تا صداو سیما سکوت خود، در قبال این مساله را بشکند و پاسخی صریح به آن بدهد. گرچه پخش محدود گزارش‌های شهری از صدا و سیما هر روز بیشتر و بیشتر به این شایعات دامن می‌زد. در همین حال برخی از همکاران حوزه شهری شاغل در صدا و سیما نیز در مورد این ممنوع‌التصویری پاسخ‌های درستی نمی‌دادند. تنها پاسخی که این خبرنگاران به موضوع ممنوع‌التصویری نجفی می‌دادند حاکی از این بود که: «به ما هنوز چیزی ابلاغ نشده است. مدیران و سردبیران ما می‌گویند: شما چه کار دارید؟! گزارش و مصاحبه و خبرتان را بگیرید و کارتان را بکنید. اگر صلاح باشد کار می‌کنی!»
شکست یک سکوت
ممنوع‌التصویری و ابهام در آن همچنان ادامه داشت تا اینکه امین عارف‌نیا، مدیر مرکز ارتباطات و امور بین‌الملل شهرداری تهران در مراسمی؛ رسما از انعقاد تفاهم میان شهرداری تهران و صدا و سیما در آینده‌ای نزدیک خبرداد و عنوان کرد: «امیدواریم طی جلساتی با صدا و سیما به یک برنامه ۴ ساله و ذیل آن به برنامه یک ساله و ۶ ماهه در خصوص فعالیت‌های شهرداری تهران برسیم.» به زبان ساده، براساس این خبر، شهرداری رسما اعلام کرده که برای ساخت برنامه‌های شهری با صدا و سیما قراردادی درازمدت را امضا خواهد کرد. این اظهارات در حالی صورت می‌گرفت که در دوره قبلی شورا، بارها اعضا در صحن علنی به حمایت شهرداری از برخی برنامه‌های ساخته شده در صدا و سیما انتقاد کرده و آن را مغایر با وظایف این نهاد عنوان می‌کردند. محمد حقانی، رییس کمیته محیط زیست شورای شهر یکی از همین منتقدان بود که در روزهای آخر عمر شورای چهارم با انتقاد از برنامه ساخته‌شده با بودجه شهرداری که از شبکه‌ای سراسری پخش می‌شد، از آن به عنوان یکی از ولخرجی‌های مدیریت شهری یاد کرده و گفت: «شهرداری با هزینه‌ای فراوان برنامه‌ای غیرجذاب تهیه کرده که فقط جنبه تبلیغاتی داشته و شأن و شخصیت شهرداری را زیر‌سوال می‌برد. این برنامه شأن و شخصیت شهرداری را زیر سوال برده و زیاده‌روی می‌کند. فکر نمی‌کنم برای تبلیغ پفک هم این طور برخورد شود.» اما این تنها یک روی سکه تعامل صدا و سیما با شهرداری تهران در دوره گذشته بود. شایعات بسیاری وجود داشت که حکایت از لابی‌های سنگین برخی از مدیران میانی صدا وسیما و برخی از خبرنگاران آن با شهرداری تهران برای ساخت یا پوشش خبری برنامه‌های شهرداری مانند افتتاحیه‌ها و... داشت. این اخبار رسما تایید نشده تا بدانجا پیش رفته بود که برخی از اعضای شورا و حتی خود خبرنگاران شهری نیز بارها به این رویه و سهم خواهی صدا و سیما از شهرداری و تمکین شهرداری به آن، اعتراض کرده بودند. حتی در دوره قبل چندین خبر تایید نشده در فضای مجازی منتشر شد که حکایت از قراردادهای کلان شهرداری با برخی از خبرگزاری‌ها و روزنامه‌ها داشت؛ خبری که گرچه با انتقاد برخی از اعضای شورای شهر گذشته مواجه شد ولی تا امروز شهرداری دوره قبل به آن پاسخی نداده است. حالا با این گذشته و سابقه، شهردار جدید تهران تصمیم گرفته تا دوباره با صدا و سیمایی که تا آن روز سکوتی سنگین را در برابر ممنوع‌التصویری بالاترین مقام آن در پیش گرفته، قرار دادی کلان ببندد! جالب اینجاست که درست یکی، دو روز بعد از سخنان مدیر مرکز ارتباطات و امور بین‌الملل شهرداری تهران، علی عسگری، رییس سازمان صدا و سیما در حاشیه جلسه هیات دولت در جمع خبرنگاران بالاخره سکوت چند هفته‌ای خود را شکست و در پاسخ به سوالی در مورد ممنوع‌التصویری نجفی گفت: نه؛ برای چه ایشان باید ممنوع‌التصویر باشند؟! این رخدادهای پی در پی که به نحو عجیبی با یکدیگر همخوانی داشت، باعث شد تا کاربران فضای مجازی دوباره با طرح سوال‌هایی، شایعات جدیدی را رقم زنند. آنها می‌پرسیدند: چگونه است که شهرداری درست بعد از سکوتی طولانی زمانی در مورد ممنوع‌التصویری نجفی اظهارنظر می‌کند که خبر عقد قرارداد با این سازمان در آینده‌ای نزدیک، رسما اعلام می‌شود؟
شورای شهری بی‌اطلاع!
نکته جالب اینجاست که اعضای شورای شهر جدید تهران که همگی از اصلاح‌طلبان هم‌طیف نجفی هستند، به اتفاق از عقد قرارداد شهرداری با صدا و سیما با ارقامی درشت، اظهار بی‌اطلاعی می‌کنند. احمد مسجدجامعی، علی اعطا، حسن رسولی و زهرا بهرام‌نژاد ازجمله اعضای شورای شهری هستند که از ماهیت چنین قراردادی اظهار بی‌اطلاعی می‌کنند. حسن رسولی در این خصوص گفت: البته من از یکی از دوستان مشترک‌مان با رییس سازمان صدا و سیما شنیده‌ام که در جلسه‌ای خصوصی، وی کاملا برای همکاری با شهرداری اعلام آمادگی کرده است. من عسگری را نیرویی «حکومتی» و انقلابی می‌دانم. لذا با همین تفکر می‌توانم بگویم این شایعات هم می‌توانند درست باشند و هم نادرست.
وی در این باره توضیح داد: این شایعات نمی‌تواند در مورد شخص عسگری درست باشد چون اصولا با شناختی که از وی دارم، اصلا چنین شخصیتی ندارد و کاملا آماده همکاری با تمام سازمان‌های مرتبط با نظام است و در مقابل، این شایعات می‌تواند درست باشد، از این جهت که نگاه رییس صدا و سیما با عملکرد حوزه سیاسی و خبر آن کاملا متفاوت است. به بیانی ساده، حوزه معاونت سیاسی صدا و سیما که جهت‌گیری‌های سازمان را سیاستگذاری می‌کند، چندان همفکر و همسو و گوش به فرمان ریاست سازمان نیست. البته این مساله چیز جدیدی هم نیست. در دوره ضرغامی نیز شاهد چنین رویه‌ای بوده‌ایم. رسولی با تاکید براینکه برهمین اساس باید حساب عسگری را از صدا و سیما جدا کرد، گفت: اما با این وجود عملکرد صداوسیما در پوشش خبرها و رخدادهای مهم شهری و اخباری که بعضا می‌شنویم، حکایت از آن دارد که این شایعات شاید چندان هم بی‌اساس نباشد ! مثلا چرا نباید صدا و سیما رخداد مهمی چون همایش شهرداران کلانشهرهای کشور را در بخش‌های مهم خبری خود پوشش دهد؟! در این مورد شاید مردم بتوانند خودشان قضاوت کنند. این عضو کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر با ذکر اینکه امروز انحصاری بودن پیام رسانی امری کاملا مطرود و بی‌اثر است، افزود: درجایی‌که اخبار به دلیل وجود شبکه‌های مجازی در کمترین زمان ممکن منتشر می‌شوند شاید در آینده‌ای نزدیک به جایی برسیم که با توجه به کاهش شدید مخاطبین صدا و سیما، اصلا اطلاع‌رسانی از طریق این نهاد، چندان به صلاح نباشد. وی البته معتقد است که عقد قرارداد بین شهرداری و صداوسیما چیز عجیبی نیست ولی، اگر شهرداری بخواهد در چارچوب بازرگانی مدیریت شهری پیام‌رسانی کند، می‌تواند قراردادی هم با صدا و سیما ببندد اما گروکشی از نقش و جایگاه رسانه ملی، چه با انگیزه مالی و چه در حد تامین منافع افرادی خاص و محدود باشد، هم خلاف شرع است و هم خلاف عرف. چون منابع شهرداری، منابعی عمومی است و تک‌تک شهروندان در آن سهم دارند.
رسولی همزمان تاکید کرد که با همین استدلال، چنانچه گزارشی از قراردادهای ابهام‌آمیز شهرداری با صداوسیما برسد، حتما شورا آن را بررسی کرده و به آن ورود پیدا خواهد کرد: «چه بسا لازم باشد که شهرداری در این زمینه گزارشی به شورا بدهد تا اعضا هم در چند و چون این قرارداد باشند.»
زهرا نژاد بهرام، عضو هیات رییسه شورای شهر نیز با اظهار بی‌اطلاعی از انعقاد چنین قراردادی گفت: اصولا در اینکه صدا و سیما می‌تواند فرصت‌های مناسبی برای تولید برنامه‌های شهری مثل مواردی چون: حقوق شهروندی، پسماندها و... ایجاد کند شکی نیست. ضمن آنکه شهرداری نیز نیازمند تعامل با صدا و سیماست. اما مشکل ازجایی می‌تواند شروع شود که ماهیت این برنامه‌ها مبهم باشد و معلوم نباشد که چه تولید می‌شود و با چه کیفیتی ! وی در مورد هزینه‌های کلان چنین قراردادهایی نیز با ذکر اینکه ما مخالف حمایت شهرداری از رسانه‌ها نیستیم، گفت: اتفاقا مشکل ما درشورای پنجم این نیست که چرا زیاد هزینه می‌شود؟ مشکل ما اینجاست که این هزینه‌ها در کجا صرف می‌شوند و چقدر شفاف هستند و خروجی این هزینه‌ها چه نفعی برای شهر خواهد داشت؟ نژادبهرام نیز در عین حال تصریح می‌کند: فعلا که شهرداری چیزی در این زمینه به شورا نداده است. ولی اگر نقد و ابهامی در مورد این برنامه‌ها باشد ما حتما آن را بررسی و پیگیری می‌کنیم. چون ما در مورد منافع شهروندان با هیچ کسی شوخی نداریم. این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که با وجود مطالبی که در این مورد در فضای مجازی دست به دست می‌شود، هنوز شهرداری یا صدا و سیما، واکنشی به آن نشان نداده‌اند.
