رقابت ایران و آمریکا در بازار پسته جهان

تجارت بین المللی پسته از تنش ها در روابط بین ایران و آمریکا تاثیرات منفی غیرمنتظره ای گرفته است. صنعت جهانی پسته یک تجارت چند میلیارد دلاری است که با افزایش محبوبیت این محصول کشاورزی، ارزش آن رو به افزایش است. به گزارش اقتصاد آنلاین، ایران و آمریکا تجارت جهانی پسته را در انحصار خود دارند و در طی یک دهه گذشته مجموعا 70 و 80 درصد از تولید جهانی را در اختیار داشته اند. در طی 40 سال گذشته، پسته کاران ایرانی با فشارهایی از ناحیه تحریم ها، تعرفه ها و محدودیت های اعمال شده بر دسترسی شان به ابزارهای مالی بین المللی مواجه بوده اند.

هرچند پسته در فهرست محصولات تحریمی قرار نداشته اما محدودیت ها در زمینه مبادلات بانکی ایران موجب شده تا پسته کاران ایرانی برای صدور محصولات خود با دشواری هایی مواجه باشند. این شرایط با انعقاد برجام در سال 2015 تغییر کرد. این توافق موجب لغو تحریم ها شد. بعد از تحریم ها، این تنها صادرات نفت ایران نبود که با افزایش مواجه شد، بلکه میزان صادرات پسته ایران نیز افزایش یافت.

اما اکنون این روند رو به رشد ممکن است باز هم با چالش هایی مواجه شود. دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا در ماه جاری میلادی از تایید پایبندی ایران به برجام خودداری کرد و به کنگره 60 روز فرصت داد تا در مورد وضع مجدد تحریم ها علیه تهران تصمیم گیری کند.

به گفته حجت حسنی، معاون اتحادیه پسته ایران، لغو برجام و بازگشت تحریم ها می تواند به معنای بازگشت به دوران «رقابت ناعادلانه و نابرابر» باشد.

قدمت صنعت پسته ایران به هزاران سال قبل بر می گردد. اما کشت پسته در آمریکا از دهه 1930 آغاز شده است. کشت تجاری پسته در آمریکا بعد از حادثه گروگان گیری و قطع روابط دو کشور در آمریکا که با وضع تحریم ها علیه ایران همراه بود، شاهد رشد سریعی بود.

در طی چند دهه بعدی، حتی در کشورهایی که اقبال خوبی به پسته ایران وجود داشت، محدودیت های وضع شده بر شرکت های ایرانی برای دسترسی به تامین مالی بین المللی مانع از رشد صنعت پسته این کشور در بازارهای بین المللی شد. در طی این مدت، بازار پسته آمریکا گسترش یافت و کشت پسته به ویژه در کالیفرنیا توسعه یافت. اما در سال 2014، شرایط گرم و خشک آب و هوایی در ساحل غربی آمریکا موجب کاهش حدودا نیمی از محصول پسته این کشور شد و میزان سود این صنعت برای آمریکا در سال 2015 به شدت کاهش یافت. قیمت جهانی پسته افزایش یافت، اما این برای پسته کاران ایرانی یک فرصت بود.

افزایش تقاضا برای پسته در چین یکی از عوامل رشد تجارت این کالا بوده است. در فاصله سال های 2008 تا 2013، میزان واردات پسته چین از آمریکا با رشدی 146 درصدی مواجه بود. اما خشکسالی سال 2014 موجب افزایش قابل توجه قیمت پسته آمریکا شد. در مقابل در این سال تولید پسته ایران قابل توجه بود. ایران در بازارهایی نظیر بازار چین قادر بود پسته خود را 20 سنت ارزان تر عرضه کند.

یکی دیگر از مزیت های ایران که به این کشور در تجارت جهانی پسته کمک می کند، موقعیت جغرافیایی قرار گرفتن این کشور است. به گفته ریچارد متوئیان، مدیر اتحادیه پسته کاران آمریکا: «ایران دارای یک مزیت حمل و نقلی است. آنها مطمئنا می توانند بازارها را بگیرند و چین یک نمونه از آن است.»