ثبت بیشترین بازدهی شاخص ارزی در ۱۰ ماه گذشته
روز یکشنبه، دلار و سکه نوسان خاصی را تجربه نکردند تا بازارها پایان آرامی را در ماه پرنوسان مهر تجربه کنند.
در سی‌امین روز مهرماه، شاخص بازار ارز با تنها یک تومان افزایش به بهای ۴هزار و ۱۳ تومان و سکه با هزار تومان افت به بهای یک میلیون و ۲۹۶ هزار تومان رسید. دلار در شرایطی روز یکشنبه تنها یک تومان افزایش را به ثبت رساند که میزان بازدهی ماهانه آن به بالاترین سطح از آذر سال ۹۵ رسید. بازدهی دلار که در آخرین ماه تابستان به ۸/ ۱ درصد رسیده بود، در اولین ماه پاییز روی عدد ۹/ ۲ درصد قرار گرفت. این ارز تنها در اوج نوسانات سال ۹۵(یعنی آذرماه) افزایش بیشتری را به ثبت رسانده بود.
در این میان، سکه نیز در مهرماه افزایش بیشتری را نسبت به دلار ثبت کرد. سکه در اولین ماه پاییز ۵ درصد افزایش قیمت را به ثبت رساند. این در حالی بود که فلز گرانبهای داخلی در دو روز انتهایی ماه ۱۴ هزار تومان از ارزش خود را از دست داده بود، در غیر این صورت می‌توانست میزان افزایش بیشتری را نیز به ثبت رساند. به گزارش دنیای اقتصاد، سکه در شهریورماه نیز ۸/ ۱ درصد رشد را به ثبت رسانده بود. بالا رفتن بهای اونس در مقاطعی به بالای هزار و ۳۰۰ دلار و خریدهای سنگین میانه مهرماه دو عاملی بودند که به رکوردزنی سکه کمک کردند. این بیشترین میزان بازدهی سکه در سال ۹۶ بود.
۴ عامل تحریک دلار
برخی معامله‌گران اعتقاد دارند، روند افزایشی دلار در مهرماه در ۲ ماه باقی مانده از پاییز نیز ادامه پیدا خواهد کرد. این دسته عوامل مختلفی را برای رشد احتمالی قیمت بیان کرده‌اند که از این میان ۴ مورد برجسته‌تر بود: ۱- پیش‌رو بودن تقاضای ژانویه.۲- انتظار افزایش تقاضای تجاری در انتهای پاییز. ۳- بالا رفتن انتظارات افزایشی معامله‌گران فنی. ۴- ریسک‌های سیاسی و جوسازی معامله‌گران پیرامون آن.
به گفته فعالان، به‌طور سنتی هر قدر به سوی ژانویه حرکت کنیم، میزان تقاضای شرکت‌های تجاری برای تهیه دلار افزایش پیدا می‌کند. به اعتقاد آنها، این شرکت‌ها برای تسویه‌حساب‌های دلاری خود در آستانه پایان سال میلادی نیاز به تهیه ارز دارند و ورود آنها به بازار قیمت را هر سال تحریک می‌کند.در کنار این، به باور معامله‌گران با نزدیک شدن به پایان پاییز بسیاری از تجار سعی می‌کنند که فرآیند واردات خود را تکمیل کنند؛ چراکه تمایل دارند، پیش از پایان سال شمسی کالاهای خود را آماده ورود به بازار کنند. افزون بر احتمال افزایش تقاضا که به آن اشاره شد، عده‌ای از بازیگران اعتقاد دارند که بازار می‌تواند با خطر ورود تقاضای فنی مواجه شود. به باور آنها، پس از عبور دلار از مرز ۴ هزار تومانی، انتظارات افزایشی در بازار بالاتر رفت و به تبع آن خریدهای ارزی رشد کرد. بخشی از معامله‌گران فنی نیز باور دارند، پس از شکست سطح ۴ هزار تومانی نمودارها از گرایش بیشتر قیمت به افزایش در میان‌مدت حکایت دارند.ریسک‌های سیاسی آخرین احتمال غیربنیادی است که برخی از معامله‌گران حدس می‌زنند، می‌تواند روند قیمت دلار در بازار را تحت‌تاثیر قرار دهد. به گفته آنها، تصمیم کنگره در مورد برجام مهم‌ترین عامل سیاسی خواهد بود که می‌تواند روند قیمت دلار را تحت‌تاثیر قرار دهد.
رابطه دلار با اخبار
برخی از معامله‌گران دلایل دیگری را نیز برای افزایش قیمت دلار ذکر کرده‌اند. از جمله برخی به اثر خروج برخی کالاها و خدمات از دریافت ارز مبادله‌ای اشاره کردند. آنها اعتقاد دارند، ورود این تقاضاها به بازار آزاد می‌تواند منجر به رشد بیشتر قیمت شود. روز گذشته برخی خبرگزاری‌ها از توقف اختصاص ارز مبادله‌ای به ایرلاین‌ها خبر دادند. با بازنگری در مجموعه مقررات ارزی و در راستای سیاست یکسان‌سازی نرخ ارز به‌زودی اختصاص ارز مبادله‌ای به ایرلاین‌ها متوقف خواهد شد. دستورالعمل مربوطه احتمالا تا اواخر هفته‌جاری ابلاغ و لازم‌الاجرا خواهد بود.
سکه تمام بهار آزادی نیز مهرماه را با قیمت یک میلیون و ۲۴۰ هزار تومان آغاز کرد، ولی پس از آن به سرعت در مسیر افزایشی قرار گرفت. سکه در تاریخ ۱۶ مهر ۳۰ هزار تومان افزایش یافت و به بهای یک میلیون و ۲۹۳ هزار تومان رسید. هفدهمین روز مهرماه نیز صحنه ورود سکه به کانال یک میلیون و ۳۰۰ هزار تومان بود. پیش از این، بانک مرکزی در نتیجه بازنگری مجموع مقررات ارزی، ارز مسافرتی را نیز حذف کرده بود. این اقدام از یکسو در راستای شفاف‌سازی، ثبات مقررات، رفع ابهامات، هماهنگی و همخوانی با قوانین و مقررات بالادستی و تسهیل خدمات ارزی به مشتریان بانک‌ها انجام شد و از سوی دیگر، حرکتی به سمت یکسان‌سازی نرخ ارز و حذف تدریجی ارزهای دولتی بود. به‌نظر می‌رسد توقف دریافت ایرلاین‌ها از دریافت ارز در راستای همین سیاست قرار دارد.
در این میان، عده معدودی از معامله‌گران عنوان کرده‌اند که دولت خود تمایل به بالا رفتن قیمت دارد و همین موضوع را عامل مهمی برای افزایش دلار دانسته‌اند. این در حالی است که این موضوع بارها و بارها توسط مسوولان دولتی و بانک مرکزی تکذیب شده است. به‌نظر می‌رسد، دلالان تنها سعی دارند با جوسازی پیرامون چنین اخباری قیمت را افزایشی کنند. در آخرین واکنش‌ها نیز مسعود کرباسیان، وزیر اقتصاد عنوان کرد این سخنان که این روزها مطرح می‌شود مبنی‌بر اینکه برنامه دولت این است که دلار را در بالای ۴۰۰۰ تومان ثابت نگه دارد، صحت ندارد.
روند متناقض قیمت دلار
قیمت دلار در اواسط مهرماه با نوسانات هیجانی روبه‌رو شد. قیمت دلار که از یکم تا ۱۰ مهر در بازه محدود ۳ هزار و ۸۹۵ تا ۳ هزار و ۹۲۰ تومان نوسان کرده بود، از روز دوازدهم ماه گذشته با افزایش تغییرات مواجه شد. دلار در دوازدهمین روز مهرماه اولین نوسان دو رقمی پاییزی را تجربه کرد و با ۱۶ تومان افزایش به بهای ۳ هزار و ۹۴۰ تومان رسید. این روند افزایشی تا نیمه مهرماه با روند ملایمی پیگیری شد و در این تاریخ قیمت دلار روی عدد ۳ هزار و ۹۶۲ تومان قرار گرفت. با این حال، پس از این تاریخ با حجم نوسانی مواجه شد که در کمتر از دو روز مرز روانی ۴ هزار تومانی را شکست و حتی در برخی معاملات فردایی به آستانه ۴ هزار و ۱۰۰ تومان رسید. در حالی که پس از این نوسانات، انتظارات افزایشی معامله‌گران دلار بیش از پیش افزایش یافته بود، به یکباره دامنه تغییرات قیمت دلار به‌شدت کاهش یافت. قیمت دلار در تاریخ ۲۱ مهر روی عدد ۴ هزار و ۳۵ تومان قرار گرفت. پس از ثبت این قیمت، دلار بیشتر در ابتدای مرز ۴ هزار تومانی نوسان کرد. دلار از تاریخ ۲۳ تا ۳۰ مهر نوسان دو رقمی را تجربه نکرد.
عامل ثبات ساز بازار
به گفته فعالان، مهم‌ترین عاملی که در کاهش دامنه نوسانات بازار نقش داشت، سیاست‌های جدید و متنوع بازیگران بازارساز بود. در کنار این، برخی کاهش تقاضا در انتهای ماه را عامل کاهش نوسان دانستند. به گفته آنها، بازارساز در ابتدا با افزایش عرضه ارز نوسان‌گیران را در موقعیت منفعل قرار داد و پس از آن در روزهای مختلف سیاست‌های متفاوتی را در پیش گرفت که بعضا موجب شگفت‌زدگی دلالان شد. آخرین هفته کامل مهرماه، هفته غافل‌گیری دلالان از سوی بازارساز بود. سیاست‌گذار هفته گذشته در دو مقطع رفتارهای متفاوتی را نسبت به سنوات گذشته در بازار انجام داد که برای دلالان غیرمنتظره بود. اولین رفتار، مربوط به شنبه هفته گذشته بود که بازارساز مداخله و فشار چندانی برای پایین بردن دلار به زیر مرز روانی ۴ هزار تومان انجام نداد. این در حالی بود که جو روانی کاهشی به اندازه‌ای در بازار فعال بود که در صورت افزایش عرضه بازارساز، قیمت توان نزول به سطح پایین‌تر را داشت. با این حال، بازارساز تن به این وسوسه نداد؛ چراکه می‌توانست زمینه را برای افزایش دامنه نوسانات از سوی دلالان فراهم کند. دومین رفتاری که شگفتی بیشتری را در بازار میان دلالان رقم زد، مربوط به روز سه‌شنبه بود. در چهارمین روز هفته، بازارساز دلاری را به بازار تزریق نکرد؛ حال آنکه بسیاری از معامله‌گران غیررسمی نقدی و فردایی برای تسویه معاملات خود روی این عرضه حساب کرده بودند. این اتفاق در شرایطی صورت گرفت که بازارساز به‌طور معمول در همه روزها مقداری ارز از کانال صرافی‌های بانکی به بازار عرضه می‌کرد.
