یک بیمه اجباری، چندبار پرداخت؛ رانندگان تاکسی‌های اینترنتی قربانی باگ طرح جدید تأمین اجتماعی
در صورت تصویب طرح جدید تامین اجتماعی برای بیمه اجباری رانندگان تاکسی‌های اینترنتی، رانندگان با هر سفر در پلتفرم‌های مختلف، چند بار حق بیمه پرداخت می‌کنند اما تنها یک بیمه برایشان ثبت می‌شود.
در طرح جدید تأمین اجتماعی برای بیمه اجباری تمامی رانندگان تاکسی‌های اینترنتی، از تمامی سفرها ۴ درصد مبلغ کرایه به‌عنوان «سهم بیمه» کسر می‌شود. اما بررسی‌ها نشان می‌دهد در صورتی که راننده در چند پلتفرم فعال باشد، برای مثال در تپسی، اسنپ و ماکسیم، این مبلغ از هر سفر در هر پلتفرم جداگانه کسر می‌شود، در حالی که راننده تنها یک بار می‌تواند بیمه شود. به این ترتیب، یک راننده ممکن است چندین بار حق بیمه بپردازد، اما تنها یک بار از خدمات بیمه برخوردار شود؛ وضعیتی که نشان از یک باگ اساسی در مدل طراحی‌شده تأمین اجتماعی دارد.
نظام چندپلتفرمی، اما بیمه تک‌پلتفرمی
در طرح جدید، سازمان تأمین اجتماعی پلتفرم‌ها را موظف کرده است که ۴ درصد از هر سفر را به‌عنوان سهم کارفرما به حساب این سازمان واریز کنند. این درصد ثابت، بدون توجه به اینکه راننده در چه پلتفرمی فعالیت می‌کند یا چند پلتفرم را هم‌زمان استفاده می‌کند کسر می‌شود.
یک راننده ممکن است صبح در اسنپ، ظهر در تپسی و عصر در ماکسیم فعالیت داشته باشد. با هر سفر در هر پلتفرم، ۴ درصد کرایه از حساب مسافر کسر و به تأمین اجتماعی واریز می‌شود. اما در نهایت، راننده فقط یک کد بیمه دارد و بیمه‌اش بیش از یک‌بار ثبت نمی‌شود.
راننده چند بار پول می‌دهد، تأمین اجتماعی چند بار می‌گیرد
این باگ باعث می‌شود رانندگانی که در چند پلتفرم فعال هستند عملاً چند بار سهم بیمه را پرداخت کنند، در حالی که تأمین اجتماعی تنها یک بار تعهد بیمه‌ای می‌پذیرد. در واقع، برای هر راننده‌ی چندپلتفرمی، منابعی چندبرابر به حساب تأمین اجتماعی واریز می‌شود، بدون اینکه خدمت اضافی در ازای آن ارائه شود.
این مسئله در مقیاس کلان می‌تواند منجر به واریز میلیاردها تومان «مبالغ تکراری» به صندوق تأمین اجتماعی شود که هیچ سازوکار مشخصی برای بازگشت یا تهاتر آن وجود ندارد.
ابهام در داده‌ها و نبود سامانه یکپارچه
به گفته کارشناسان، ریشه‌ی این مشکل در نبود سامانه‌ی یکپارچه‌ی شناسایی رانندگان است. تاکنون هیچ بانک اطلاعاتی مشترکی میان پلتفرم‌ها و تأمین اجتماعی برای تشخیص هویت و میزان فعالیت رانندگان شکل نگرفته است. در نتیجه، تأمین اجتماعی قادر به تشخیص این نیست که یک راننده در چند پلتفرم فعالیت می‌کند یا چه مقدار درآمد واقعی دارد.
به این ترتیب، طرح بیمه اجباری پیش از اجرا با چالشی جدی در مرحله‌ی داده و شفافیت روبه‌رو است.
یک‌بار بیمه‌شدن، چندبار پرداخت‌کردن؛ نقض عدالت بیمه‌ای
این نقص فنی و حقوقی نه‌تنها با اصول عدالت بیمه‌ای مغایر است، بلکه موجب تحمیل هزینه‌های تکراری به مسافران نیز می‌شود. هر بار که راننده در پلتفرم متفاوتی سفر انجام می‌دهد، ۴ درصد به کرایه سفر افزوده می‌شود، حتی اگر راننده پیش‌تر همان روز سهم بیمه خود را در پلتفرم دیگر پرداخت کرده باشد.
به بیان ساده، تأمین اجتماعی از هر سفر سهم می‌گیرد، اما تنها یک‌بار بیمه برقرار می‌کند؛ اتفاقی که در هیچ نظام بیمه‌ای عادلانه‌ای پذیرفته نیست.
در حالی‌که بند «چ» ماده ۲۸ قانون برنامه هفتم پیشرفت بر ایجاد سازوکار حمایتی داوطلبانه برای بیمه‌ی رانندگان تأکید دارد، اجرای شتاب‌زده و غیرشفاف آیین‌نامه‌های تأمین اجتماعی، عملاً به تضییع حق رانندگان و افزایش درآمد بدون تعهد این سازمان منجر شده است. تصویب و اجرای این طرح، به‌ویژه در شرایط فشار اقتصادی و کاهش قدرت خرید مردم، می‌تواند منجر به بی‌اعتمادی و اعتراض گسترده در میان رانندگان و مسافران شود و خطر ایجاد نارضایتی اجتماعی و اختلال در ارائه خدمات شهری را به همراه داشته باشد.