ایجنت‌های AI چگونه آینده حسابداری را دگرگون خواهند کرد؟
پیام محوری رویداد «استاندارد حسابداری ۴۳ و نقش هوش مصنوعی در تصمیم سازی مالی» که توسط شرکت نرم‌افزاری قیاس در دانشگاه صنعتی شریف برگزار شد، روشن بود: هوش مصنوعی قرار نیست حسابداران را حذف کند؛ بلکه آمده تا کارهای تکراری و زمان‌بر را از دوش آن‌ها بردارد تا نیروهای مالی فرصت بیشتری برای تحلیل، تصمیم‌سازی و راهبری کسب‌وکار پیدا کنند.
به گزارش اقتصادآنلاین، در این همایش که با حضور حدود ۵۰۰ نفر از مدیران و مشاوران برجسته مالی، فعالان صنعت نرم‌افزار، اساتید دانشگاه و اصحاب رسانه برگزار شد، مجموعه‌ای از سخنرانی‌ها و پنل‌های تخصصی به بررسی تأثیر فناوری‌های نوین — به‌ویژه هوش مصنوعی و ایجنت‌های هوشمند — بر حرفه حسابداری اختصاص داشت.
فلسفه "بودن" در عصر جدید
در آغاز رویداد، دکتر افشین قاسمی، مدیرعامل شرکت نرم‌افزاری قیاس، با اشاره به تغییر پارادایم در این صنعت گفت: «بحث مهاجرت و تغییر، فقط در نیروی انسانی نیست؛ در نگاه ما به کار هم هست. من به فلسفه بودن اعتقاد دارم — همان که اریک فروم از آن سخن گفت. قیاس تلاشی است برای ساخت زنجیره‌ای ارزش‌آفرین که مسئله را خوب می‌بیند و میشنود و برایش راهکار ساده و چابک می‌سازد. تغییر هویت بصری، نخستین گام این پوست‌اندازی بود؛ نمادی از حرکت به‌سوی مدرن شدن و نگاه تازه به آینده حسابداری.»
او تأکید کرد که قیاس تنها یک نرم‌افزار نیست، بلکه «باوری» است که می‌خواهد نشان دهد آینده این حرفه در تحلیل درست و حل مسئله است، نه صرفاً ثبت داده.
استانداردهای تازه در شناسایی درآمد
در بخش تخصصی این رویداد، سه سخنران برجسته — دکتر باقرآبادی، دکتر هدایتی و استاد قبول — به بررسی موضوع استاندارد ۴۳ و پنج مرحله شناسایی درآمد مورد بحث قرار گرفت:
۱. شناسایی قرارداد،
۲. تعیین تعهدات عملکردی،
۳. تعیین قیمت مبادله،
۴. تخصیص قیمت به تعهدات،
۵. و شناسایی درآمد همزمان با ایفای تعهدات عملکردی.
هر سه سخنران بر این نکته تأکید داشتند که بزرگ‌ترین چالش حسابداران در اجرای این استاندارد، گام‌های نخست یعنی تشخیص درست قرارداد و تفکیک تعهدات عملکردی است.
به گفته آنان، موضوعاتی همچون گارانتی، خدمات پس از فروش، برنامه‌های وفاداری مشتریان و کوپن‌های تخفیف هنوز در چارچوب‌های سنتی حسابداری به‌درستی مدل‌سازی نشده‌اند و نیاز به بازنگری و تفسیر دقیق‌تری دارند.
دکتر باقرآبادی به اهمیت درک اقتصادی از قراردادها اشاره کرد و گفت که بدون این درک، ثبت حسابداری نمی‌تواند بازتاب درستی از واقعیت مالی داشته باشد.
دکتر هدایتی نیز بر لزوم هم‌راستاسازی رویه‌های شناسایی درآمد با فناوری‌های نوین مالی تأکید کرد و افزود که ورود هوش مصنوعی می‌تواند این فرایند را دقیق‌تر و سریع‌تر کند.
در پایان، استاد قبول نقش آموزش و مهارت‌های تحلیلی حسابداران را حیاتی دانست و گفت: بدون نگاه تحلیلی، حتی بهترین نرم‌افزارها هم نمی‌توانند تضمین‌کننده‌ی شناسایی درست درآمد باشند.
هوش مصنوعی؛ شریک تازه حسابدارها
حسین قاسمی، مدیر ارشد محصول شرکت قیاس، در سخنرانی خود به تحلیل روند هوش مصنوعی در نرم افزارهای SAP، Oracle، QuickBooks اشاره کرد و گفت: «جهان حسابداری به‌سرعت در حال هوشمند شدن است. ما هم در قیاس تلاش کرده‌ایم نمونه‌ای بومی از این روند را بسازیم؛ هوش مصنوعی قیاس، آغاز حرکتی است در راستای پاسخ به آینده.»
او افزود: «هوش مصنوعی شغل حسابداری را نمی‌گیرد؛ بلکه آن را تکمیل می‌کند. وظیفه‌اش برداشتن بار کارهای تکرارشونده است تا ذهن حسابدار آزادتر شود و بتواند در تحلیل و تصمیم‌سازی عمیق‌تر وارد شود.»
به گفته او، هوش مصنوعی امروز می‌تواند تماس‌های تلفنی مشتریان را تحلیل کند، منبع درآمد را تشخیص دهد، رفتارهای مشکوک در پرداخت‌ها را رصد کند و در نقش یک «دستیار امنیت مالی» عمل کند.
از تحلیل قرارداد تا کشف تقلب
در بخش بعد، دکتر فرشاد حق‌پناه، دکتری مدیریت کسب‌وکار مالی از دانشگاه کالیفرنیا برکلی، درباره نقش AI Agentها در تیم‌های مالی سخن گفت: «دستیارهای هوشمند را همه می‌شناسیم؛ اما AI Agentها متفاوت‌اند. آن‌ها فقط کمک نمی‌کنند، بلکه تصمیم می‌گیرند. این ایجنت‌ها قراردادها را می‌خوانند، بندهای قبلی را به‌خاطر می‌سپارند، تعهدات را شناسایی می‌کنند و حتی پیشنهاد اصلاح می‌دهند.»
حق‌پناه افزود: «ماشین جای انسان را نمی‌گیرد؛ جای شما را کسی می‌گیرد که بلد است از ماشین استفاده کند.»
او همچنین به چالش بومی‌سازی اشاره کرد و گفت: «حوزه مالی به‌شدت محلی است و استانداردها در هر کشور متفاوت‌اند، اما در یکی دو سال آینده شاهد نفوذ گسترده هوش مصنوعی در سیستم‌های مالی ایران هم خواهیم بود.»
رونمایی از «هوش مصنوعی قیاس»
در ادامه، ویدیوی رسمی «هوش مصنوعی قیاس» پخش شد. این پلتفرم با هدف تحلیل خودکار داده‌های حسابداری، تشخیص خطاها، پیشنهاد اصلاح سندها و کمک به فرآیند شناسایی درآمد طراحی شده است. این دستیار هوشمند، به‌صورت آزمایشی در چند شرکت به‌کار گرفته شده است.
آینده حسابداری؛ انسانی‌تر و هوشمندتر
در جمع‌بندی رویداد، سخنرانان تأکید کردند که مسیر آینده حسابداری، نه حذف انسان، بلکه افزایش ظرفیت‌های انسانی است.نقش حسابداران از «ثبت» به «تحلیل» و از «نظارت» به «پیش‌بینی» تغییر خواهد کرد. به‌گفته برگزارکنندگان، این همایش تلاشی است برای پیوند فناوری و تفکر مالی؛ تا جایی که داده، نه فقط منبع گزارش، بلکه مبنای تصمیم شود.
رویداد حسابداری نوین در دانشگاه صنعتی شریف، با نمایش محصول بومی «هوش مصنوعی قیاس» و تأکید بر نقش ایجنت‌های AI در آینده‌ی مالی، نشان داد که ایران نیز وارد دوران تازه‌ای از تحول در صنعت حسابداری شده است — عصری که در آن، هوش مصنوعی دیگر ابزار جانبی نیست، بلکه شریک استراتژیک تیم مالی است.