شی جین‌پینگ و ولادیمیر پوتین در جست‌وجوی جاودانگی
گفت‌وگوی غیرمنتظره ولادیمیر پوتین و شی جین‌پینگ درباره امکان پیوند مداوم اعضا و دستیابی به عمر ۱۵۰ ساله، بحثی تازه درباره وسواس رهبران قدرتمند جهان نسبت به جاودانگی برانگیخته است؛ موضوعی که دانشمندان آن را بیشتر خیال تا واقعیت می‌دانند.
به گزارش اقتصاد آنلاین، نشریه پولتیکو در گزارشی به گفت‌وگوی پوتین و شی درباره جاودانگی پرداخته است. این نشریه در گزارش خود آورده است: این می‌توانست آغاز سرد و پرابهت یک فیلم کلاسیک جیمز باند باشد؛ رهبران روسیه و چین در حاشیه رژه نظامی پکن پشت میکروفونی باز گرفتار می‌شوند و درباره فریب مرگ گفت‌و‌گو می‌کنند.
ولادیمیر پوتین به شی جین‌پینگ گفت: «با توسعه زیست‌فناوری، اعضای انسانی می‌توانند پیوسته پیوند زده شوند و مردم جوان‌تر و جوان‌تر زندگی کنند و حتی به جاودانگی برسند.» لحن او نیمه‌علمی، نیمه‌توطئه‌آمیز بود.
شی در پاسخ گفت: «پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که در این قرن شانس رسیدن به ۱۵۰ سال وجود دارد.».
اما این دیالوگ ساخته ذهن فیلمنامه‌نویسان نبود؛ بلکه گفت‌وگویی واقعی و حیرت‌انگیز میان دو رهبر قدرتمند و مسلح جهان بود.
وسواس علمی و محدودیت‌های واقعی
اگرچه ممکن است این سخنان پوچ به نظر برسند، اما پشت دیوار‌های قدرت، وسواس نسبت به طول عمر موضوعی جدی است. کرملین در سال ۲۰۲۴ دستور داد پژوهش‌های ضدپیری درباره فرسودگی سلولی، زوال شناختی و سیستم ایمنی تسریع شود. هم‌زمان چین نیز منابع عظیمی را صرف پژوهش روی درمان هیدروژنی مبتنی بر نانوفناوری و ترکیباتی، چون بتائین و اسید لیتوکل کرده است تا روند پیری را کند و طول عمر سالم را افزایش دهد.
با این حال، همان‌طور که پوتین و شی از تعویض اعضا مانند تعویض تایر خودرو سخن می‌گفتند، علم چندان هم‌سازگار نیست. جیمز مارکمن، رئیس شورای اجرایی انجمن جراحان پیوند آمریکا، ایده زندگی تا ۱۵۰ سال از طریق پیوند اعضا را «بی‌اساس» خواند.
او گفت: «هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد می‌توان با پیوند اعضا تا ۱۵۰ سال زندگی کرد. اگرچه پژوهش‌های زیادی در این حوزه جریان دارد، اما هیچ نشانه‌ای از امکان چنین طول عمری وجود ندارد.»
تاریخچه وسواس به جاودانگی
مارکمن افزود: «پیوند اعضا می‌تواند جان‌ها را نجات دهد، اما هیچ داده‌ای وجود ندارد که ساعت بیولوژیک بدن را متوقف کند. تعویض یک یا چند عضو ممکن است موقتاً سلامت را بهبود بخشد، اما روند کلی پیری بدن را متوقف نمی‌کند.» او هشدار داد: «ایده خطرناک این است که انگار ذخیره بی‌پایانی از اعضا وجود دارد که می‌تواند برای یک فرد به‌طور مداوم استفاده شود؛ چنین چیزی ممکن نیست.»
گفت‌وگوی پوتین و شی در خلأ شکل نگرفت. تاریخ پر است از حاکمانی که باور داشتند می‌توانند مرگ را فریب دهند. نخستین امپراتور چین، «چین شی هوانگ»، در جست‌وجوی زندگی جاوید، قرص‌های جیوه می‌بلعید؛ عادتی که سرانجام او را کشت. فراعنه مصر خود را برای ابدیت مومیایی می‌کردند، کلئوپاترا به معجون‌های جوانی دل بسته بود و کیمیاگران قرون وسطی اکسیر‌های جاودانگی می‌فروختند. در قرن بیستم نیز تزار نیکلای دوم و همسرش الکساندرا برای مشورت درباره سلامت و طول عمر به راسپوتین و دیگر عارفان متوسل می‌شدند.
از فراعنه تا سیلیکون‌ولی
امروز این جست‌و‌جو به سیلیکون‌ولی منتقل شده است؛ جایی که ثروتمندان کلان سرمایه‌های خود را صرف سرمازیستی، زیست‌فناوری ضدپیری و «بیوهکینگ» می‌کنند تا زمان بیشتری بخرند.
به گفته الیزابت ویشنیک، کارشناس روابط چین و روسیه و پژوهشگر ارشد مرکز تحلیل‌های دریایی آمریکا (CNA)، این وسواس برای ثروتمندترین و قدرتمندترین افراد جهان امری طبیعی است. او به پولیتیکو گفت: «آنها می‌خواهند به فضا بروند، به اعماق دریا بروند... بدن انسان برای آنها فقط مرزی دیگر است. برای کسانی که محدودیت نمی‌شناسند، منطقی است که بخواهند این مرز‌ها را گسترش دهند.».
اما در خانه وضع متفاوت است. امید به زندگی در روسیه تنها اندکی بیش از ۷۳ سال است، در حالی که در چین حدود ۷۹ سال برآورد می‌شود و دسترسی به خدمات درمانی همچنان به‌شدت نابرابر است.
میراث سیاسی و جاودانگی نمادین
به باور ویشنیک، پوتین و شی «بهتر است بر این مسائل تمرکز کنند، اما به‌جای آن بیشتر بر طول عمر خود متمرکزند تا سلامت جوامع‌شان.»
از منظر فرهنگی نیز این وسواس اهمیت دارد. رابرت جی لیفتون، پژوهشگر آمریکایی که اصطلاح «جاودانگی نمادین» را ابداع کرد، معتقد است انسان‌ها برای فریب مرگ، دین‌ها، ملت‌ها و میراث‌های سیاسی می‌سازند. شعار شی درباره «نوزایی ملی» و مأموریت پوتین برای احیای «روسیه بزرگ» به‌خوبی در این چارچوب می‌گنجد—even اگر آنها نتوانند عملاً برای همیشه زندگی کنند.
ویشنیک گفت: «هر دوی آنها اسیر تبلیغات خود شده‌اند. واقعاً باور دارند تنها رهبرانی هستند که می‌توانند کار را انجام دهند. آنها نگران میراث و چگونگی یاد شدن‌شان در تاریخ‌اند.»
به گفته او، این موضوع وسواس رهبران را برای بازپس‌گیری «سرزمین‌های ازدست‌رفته» توضیح می‌دهد—تایوان برای پکن و اوکراین برای مسکو—گویی تکمیل نقشه‌های نیمه‌تمام، سرنوشت تاریخی آنها را کامل می‌کند.
علم، سیاست و محدودیت‌های جاودانگی
این رهبران در داخل کشور نیز گام‌هایی برای تحقق این اهداف برداشته‌اند. شی سنت گردش قدرت در چین را بر هم زد تا سلطه خود را حفظ کند، در حالی که پوتین انتخابات را برچید و رقبا را حذف کرد تا تنها چهره باقی‌مانده باشد. ویشنیک افزود: «تعجب‌آور نیست که آنها به علم به‌عنوان راهی برای تمدید این وضعیت نگاه کنند.»
با وجود محدودیت‌های علمی، جاودانگی فعلاً با حافظه عمومی و آگاهی جمعی گره خورده است. برای نمونه، ارتش سفالی امپراتور چین «چین شی هوانگ» هنوز پابرجاست یا تزار توسعه‌طلب روسیه، پتر کبیر، که در قرن هجدهم زندگی می‌کرد و همچنان الهام‌بخش پوتین است.
اما حتی در جهانی از نانوفناوری و تعویض اعضا، جاودانگی یک دام دارد: شما همچنان باید با خودتان زندگی کنید؛ و برای «شروران جیمز باند» جهان، این شاید بی‌رحمانه‌ترین محکومیت باشد.
