مبادله ٣هزار میلیارد تومانی بین بانک‌ها
این روزها در شرایطی صحبت از کاهش نرخ سود بانکی می‌شود که بانک‌ها در بازار بین بانکی، کسری‌های خود را با نرخ ۱۸/۶ درصد جبران کرده‌اند.
این نرخ سود حتی برای بانک‌های خصوصی بیشتر هم بوده است و این بانک‌ها برای تامین کمبود منابع‌شان ۱۹/۵ درصد سود پرداخت کرده‌اند. بنابراین اگرچه نرخ تورم سال گذشته تک‌رقمی شد و امروز هم حدود ١١ درصد اعلام می‌شود؛ اما هزینه پول همچنان برای بانک‌ها بالاست و در این وضعیت انتظار برای کاهش هرچه بیشتر نرخ سود دور از واقعیت به نظر می‌رسد. در عمل نتیجه تعیین دستوری نرخ سود همان چیزی می‌شود که در سال‌های گذشته با آن روبه‌رو بودیم یعنی نقض قانون و دریافت و پرداخت سودهایی بالاتر از نرخ قانونی ابلاغ شده. آمار بانک مرکزی نشان می‌دهد سال گذشته ٣ هزار هزار میلیارد تومان پول در بازار بین بانکی مبادله شد و به طور دقیق‌تر بازار بین بانکی در سال گذشته بار تبادلات سه هزار و ٩٥ هزار و ٧١٥ میلیارد تومانی را بر دوش کشید.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از اعتماد ، این حجم تبادلات که نسبت به سال ١٣٩٤ رشد ۴۲/۶ درصدی داشته است؛ با نرخ سودی کمتر از سال پیش یعنی با سود ۱۸/۶۲ درصد نسبت به تامین مالی بانک‌ها اقدام کرده است. اگرچه در ماه‌های ابتدایی سال ١٣٩٤ نرخ سود به محدوده ١٧ درصد هم رسیده بود اما میانگین کل در این سال ۲۴/۴۷ درصد بود که با کاهش به سطح ۱۸/۶۲ درصد در سال ١٣٩٥، کاهشی بالغ بر ۲۳/۹ درصد را تجربه کرده است. با این حال هنوز بانک‌های خصوصی حدود ٢٠ درصد در این بازار سود پرداخت کرده‌اند.
نکته قابل توجه در این بازار افزایش سهم بانک‌های دولتی است. در سال‌های گذشته بانک‌های دولتی حضوری کمرنگ در بازار بین بانکی داشتند چراکه با اضافه برداشت از بانک مرکزی کمبودهای‌شان را جبران می‌کردند. اگرچه نرخ جریمه اضافه برداشت از بانک مرکزی ٣٤ درصد است اما به دلیل بخشیده شدن این جریمه برای بانک‌های دولتی و تبدیل شدن اضافه برداشت آنها در غالب مواقع به خط اعتباری جدید، تمایل بانک‌های دولتی به حضور در بازار بین بانکی کم بود. اما سال ١٣٩٥ بانک‌های دولتی سهم‌گیری بالاتری در بازار بین بانکی نسبت به قبل داشتند و با نرخ متوسط ١٨ درصد تامین منابع کردند.
سهم بانک‌های دولتی ٢٥ و سهم بانک‌های خصوصی در این بازار ٧٥ درصد اعلام شده است. موضوع دیگر اما حضور فعال بانک مرکزی در این بازار بود. از آنجا که سیاستگذار پولی معتقد است برای کاهش نرخ سود لازم است ابتدا نرخ‌ها در بازار بین بانکی اصلاح شود؛ با شرکت در سپرده‌گذاری‌ها سعی در تعدیل نرخ‌ها داشته است. بانک مرکزی سال گذشته ١٧ هزار و ٩٢٠ میلیارد تومان سپرده‌پذیری داشته است. بانک مرکزی در سال گذشته همچنین ٣١ درصد از بانک‌های دولتی سپرده‌پذیری داشته و ٦٧ درصد از بانک‌های خصوصی شده. بانک مرکزی با میانگین نرخ۱۸/۴۱ درصد در این بازار معاملات خود را انجام داده است. بر اساس اعلام بانک مرکزی نرخ سود بانک‌های خصوصی در سال ١٣٩٥ در بازار بین بانکی ۱۹/۵۸ درصد و نرخ سود بانک‌های دولتی۱۸/۰۵ درصد بوده است. در عمل در سال ١٣٩٥ در مجموع ٣١ هزار و ٤٠٣ فقره معامله به ارزش سه هزار و ٩٥ هزار و ٧١٥ میلیارد تومان با محدوده نرخ سود ١٦ تا ٢٨ درصد و با میانگین نرخ سود ۱۸/۶۲ درصد در بازار بین بانکی ریالی صورت گرفته است.
معاملات این بازار در سال ١٣٩٤، ٢٢ هزار و ٩٧٥ فقره به ارزش دو هزار و ١٧١ هزار و ٥٨٩ میلیارد تومان بود که به این ترتیب تعداد و ارزش معاملات به ترتیب۳۶/۷و ۴۲/۶ درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد داشته است. اما نرخ مرجع معاملات ۲۳/۹ درصد کاهش نشان می‌دهد. بانک مرکزی جهت اعمالی سیاست‌های پولی و کنترل نرخ سود بازار بین بانکی ریالی در سال ١٣٩٥ مداخله فعالانه در بازار مزبور داشته است. حجم سپرده‌‌گذاری بانک مرکزی در سال ١٣٩٥ نیز ١٧ هزار و ٩٢٠ میلیارد تومان اعلام شده که با نرخ ۱۸/۴۱درصد معاملات آن انجام پذیرفته است. سپرده‌گذاری‌های بانک مرکزی به لحاظ مدت سبب هدایت نرخ سود شده است. مدت سپرده‌گذاری‌های بانک مرکزی بر خلاف سایر بانک‌ها که عمدتا به صورت یک شبه است؛ به صورت یک هفته، سه ماهه، چهار ماهه، شش ماهه و ٩ ماهه بوده است.
