
اثرات مستقیم فعالسازی مکانیزم ماشه و اسنپبک بر اقتصاد خرد و کلان ایران چیست؟

مکانیزم ماشه چیست و فعالسازی آن چه اثراتی بر اقتصاد ایران خواهد داشت؛ با پیامدهای اسنپبک بر بخشهای بانکی، صنعت، خدمات و کاهش صادرات نفت و پتروشیمی آشنا شوید
به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از تابناک، فعالسازی مکانیزم ماشه پرده دیگری از شرارت غرب علیه ایران به حساب میآید که صرفاً قرار نیست به تحمیل زیانهای اقتصادی مجزا و نقطهای منجر شود.
حسین سلاحورزی، فعال اقتصادی و رئیس دوره دهم اتاق بازرگانی روز چهارشنبه ۵ شهریور ۱۴۰۴ در توییتی نوشت «اگر مکانیزم ماشه فعال شود، صادرات پتروشیمی ایران ۵ تا ۸ میلیون تن کاهش پیدا میکند. در نتیجه اعمال تخفیفهای ۵ تا ۱۰ درصد روی متانول و اوره اجتنابناپذیر به نظر خواهد رسید و ۳ تا ۵ میلیارد دلار درآمد ارزی از دست خواهد رفت». فعال شدن مکانیزم ماشه علاوه بر صادرات نفت و پتروشیمی، بخشهای بانکی، صنعت، کشاورزی، حملونقل و خدمات را نیز تحت تأثیر قرار میدهد که در نتیجه آنها باید منتظر کاهش درآمد ارزی، افزایش هزینهها، کاهش سرمایهگذاری خارجی و رشد اقتصادی پایینتر باشیم. اگر قرار به شمردن باشد، میتوان به توییت حسین سلاحورزی، حداقل ۳۴ مورد دیگر اضافه کرد.
اثرات مکانیزم ماشه بر نفت، گاز و پتروشیمی ایران
فعالیتهای نفتی و پتروشیمی یکی از اصلیترین منابع درآمد ارزی ایران هستند. فعال شدن مکانیزم ماشه باعث ایجاد محدودیتهای جدی در صادرات این محصولات خواهد شد.
کاهش صادرات نفت و فرآوردههای نفتی
۱- صادرات نفت ایران بین ۵۰۰ تا ۷۰۰ هزار بشکه در روز کاهش پیدا میکند و این مسئله به از دست رفتن ۱۰ تا ۱۵ میلیارد دلار درآمد سالانه منجر میشود.
۲- صادرات میعانات گازی تا ۵۰ درصد افت میکند و ۵ میلیارد دلار از درآمد ارزی کشور از دست میرود.
۳- تخفیفهای اجباری روی فروش نفت و پتروشیمی (۵ تا ۱۵ دلار به ازای هر بشکه یا محصول) افزایش پیدا خواهد کرد.
اثرات بر پتروشیمی و پروژههای توسعهای
۴- بیمه نفتکشها گران میشود و هزینه حمل بین ۲۰ تا ۳۰ درصد بالا میرود. با اعمال تحریم و محدودیت، همچنین تعداد شرکتهای بیمه که حاضر به پوشش نفتکشهای ایرانی هستند کاهش پیدا میکند.
۵- پروژههای پتروپالایشی و توسعه میادین مشترک گازی نیمهکاره میمانند.
۶- هزینه نگهداری و تعمیرات چاههای نفت به دلیل کمبود قطعات ۲ تا ۳ میلیارد دلار بالا میرود.
تاثیر مکانیزم ماشه بر سیستم بانکی و مالی ایران
مکانیزم ماشه محدودیتهای جدی برای فعالیتهای بانکی ایران ایجاد میکند که اثرات آن در سراسر اقتصاد احساس میشود.
محدودیت در نقلوانتقال پول و سرمایهگذاری
۷- دسترسی ایران به سوئیفت و سیستم بانکی بینالمللی تقریباً صفر میشود.
۸- انتقال پول از طریق واسطهها ۵ تا ۱۰ درصد گرانتر میشود.
۹- خطوط اعتباری بانکهای ایرانی در کشورهای همسایه مسدود خواهد شد.
فشار بر بودجه و خروج سرمایه
۱۰- اوراق بدهی دولت با نرخ سود بالاتر فروخته میشوند و فشار بر بودجه شدت پیدا میکند.
۱۱- خروج سرمایه سرعت میگیرد؛ سالانه ۵ تا ۱۰ میلیارد دلار فرار سرمایه رخ میدهد.
۱۲- ذخایر ارزی بانک مرکزی افت میکند و توان مداخله در بازار ارز ضعیف میشود.
مکانیزم ماشه چیست؟
مکانیزم ماشه یا اسنپبک، سازوکاری حقوقی است که در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل گنجانده شده و به طرفهای توافق هستهای اجازه میدهد در صورت رعایت نکردن تعهدات توسط ایران، تحریمهای بینالمللی را به صورت خودکار و سریع بازگردانند. این سازوکار به گونهای طراحی شده که بازگشت تحریمها نیازی به رأیگیری مجدد در شورای امنیت ندارد و از این رو، حق وتوی اعضای دائم را نادیده میگیرد
شعبه بانک صف عابربانکمکانیزم ماشه محدودیتهای جدی برای فعالیتهای بانکی ایران ایجاد میکند که اثرات آن در سراسر اقتصاد احساس میشود
پیامدهای فعالسازی مکانیزم ماشه برای صنعت و معدن
صنایع داخلی ایران به ویژه فولاد، مس، خودروسازی و ماشینآلات صنعتی با محدودیتهای جدی مواجه خواهند شد.
کاهش صادرات و زیانهای ارزی
۱۳- صادرات فولاد ۳ تا ۴ میلیون تن کاهش پیدا میکند و ۲ تا ۳ میلیارد دلار زیان ایجاد میشود.
۱۴- صادرات مس و فرآوردههای معدنی ۲۰ درصد کاهش پیدا میکند و حدود ۱.۵ میلیارد دلار درآمد از دست میرود.
۱۵- صنایع کوچک صادراتی مجبور به فروش محصولات خود در بازار سیاه میشوند و سودشان نصف میشود.
افزایش هزینه واردات و توقف پروژهها
۱۶- واردات قطعات خودروسازی ۳۰ تا ۴۰ درصد گران میشود و قیمت خودرو داخلی بالا میرود.
۱۷- پروژههای صنعتی و ریلی که با فاینانس خارجی تأمین شدهاند متوقف میشوند.
۱۸- دسترسی به تکنولوژیهای نوین صنعتی سخت میشود و در نتیجه تولید عقب میماند.
تاثیر اسنپبک بر بخش کشاورزی و غذا
فعال شدن مکانیزم ماشه میتواند بخش کشاورزی ایران و صادرات محصولات غذایی را تحت فشار قرار دهد.
کاهش صادرات محصولات کشاورزی
۱۹- صادرات پسته، زعفران و فرش دستباف محدود میشود و مجموعاً بیش از ۷۰۰ میلیون دلار زیان ایجاد میکند.
۲۰- صادرات شیلات و آبزیپروری به اروپا کاهش پیدا میکند و ۳۰۰ میلیون دلار درآمد از دست میرود.
افزایش هزینه واردات نهادهها و کاهش بهرهوری
۲۱- قیمت تمام شده واردات کود، سم و نهادههای دامی ۲ تا ۳ میلیارد دلار بالا میرود.
۲۲- کمبود تجهیزات و نهادهها بهرهوری کشاورزی را ۱۰ تا ۱۵ درصد کاهش میدهد.
۲۳- هزینه بیمه محصولات کشاورزی برای صادرات بالا میرود.
وضعیت حملونقل، لجستیک و توریسم پس از اسنپبک
محدودیتهای بینالمللی در حملونقل و توریسم، زیان مالی و کاهش درآمد ارزی برای ایران به دنبال دارد.
اختلال در حملونقل و لجستیک
۲۴- شرکتهای کشتیرانی ایرانی باید بنادر خارجی را ترک کنند و هزینه لجستیک ۲ برابر میشود.
۲۵- خطوط هوایی مسیرهای اروپایی را از دست میدهند و درآمد ارزی نصف میشود.
۲۶- صادرات خدمات حملونقل زمینی افت میکند و کشورهای همسایه جایگزین میشوند.
کاهش توریسم و درآمد ارزی
۲۷- ورود گردشگر به ایران ۵۰ درصد کاهش پیدا میکند و ۲ تا ۳ میلیارد دلار درآمد از دست میرود.
۲۸- بیمه بار و کالا برای صادرات و توریسم گرانتر میشود.
مکانیزم ماشه و خدمات، دانشبنیان و اجتماعی
فعال شدن مکانیزم ماشه اثرات جدی بر خدمات، استارتاپها و بخش دانشبنیان ایران دارد.
محدودیت در صادرات خدمات و فناوری
۲۹- صادرات نرمافزار و خدمات آیتی ۵۰۰ میلیون دلار زیان ایجاد میکند.
۳۰- استارتاپها از جذب سرمایه خارجی محروم میشوند.
۳۱- همکاریهای علمی و تحقیقاتی بینالمللی محدود میشود.
اثرات اجتماعی و اقتصادی کلی
۳۲- رشد اقتصادی کشور ۲ تا ۳ واحد درصد کاهش پیدا میکند.
۳۳- قاچاق کالا شدت پیدا میکند و زیان مالیاتی ۵ تا ۶ میلیارد دلار ایجاد میشود.
۳۴- اعتبار پاسپورت ایرانی و توانایی سفر تجاری محدود میشود