زخم خشکسالی بر پیکر کرمان
بیشتر مناطق ایران آخر هفته‌ای بارانی را پشت سر گذاشتند. این درحالی بود که سهم کرمان از هوای بارانی تیر در کشور تنها ریزگرد‌هایی بود که به تازگی در این استان جا خوش کرده‌اند.
پدیده گردوغبار در روزهای گذشته در حالی در شمال کرمان به وقوع پیوست که پیش‌ازاین فقط شرق کرمان حداقل نیمی از روزهای سال با پدیده طوفان شن و ریزگردها مواجه بود و این پدیده کمتر در شمال و به‌ویژه شهر کرمان روی داده بود. مالچ‌پاشی به‌عنوان تنها راه‌حل مورد نظر سازمان محیط‌زیست برای مهار ریزگردهای استان کرمان تاکنون چاره‌ساز نبوده و حالا پس از چند سال ریزگردها تمامی مناطق پهناورترین استان کشور را د‌ربر گرفته است. گردوغبار در استان‌های مرکزی برخلاف استان‌های مرزی عامل خارجی ندارد و از دشت‌های خشکیده در برخی مناطق کشور سرچشمه گرفته است. به گفته کارشناسان هواشناسی استان کرمان منشأ گردوغبار در این استان دشت‌های سمنان است. بادهای 120روزه در سیستان، خشکسالی و خشک‌شدن تالاب‌های مهمی مانند جازموریان در کرمان از دیگر عوامل بروز پدیده گردوغبار در این استان است.
گرد و غبارهای کرمان داخلی است
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از وقایع اتفاقیه ، مردم کرمان در حالی چند روز پرگردوغبار را پشت سر می‌گذارند که گمان می‌کردند آنها نیز مانند دیگر استان‌های کشور باران تابستانی را تجربه خواهند کرد این تصور اما در نخستین ساعات همان روز پنجشنبه به کلی از بین رفت. آسمان کرمان را نه ابرهای سیاه بارانی که لایه‌ای از گردوغبار پوشانده بود. هوایی که به نظر ابری می‌رسید حجم زیادی از ریزگرد را وارد ریه‌های مردم کرمان کرد. مریم سلاجقه، کارشناس هواشناسی استان کرمان می‌گوید: منشأ گردوغباری که از صبح پنجشنبه در آسمان کرمان و برخی شهرهای شرقی و شمالی استان دیده می‌شود، دشت‌های سمنان است. معاون اداره کل مدیریت بحران استانداری کرمان هم منشأ گردوغبار روز پنجشنبه در شمال کرمان را کویر لوت و دشت سمنان و شرق استان را بادهای 120روزه سیستان و بلوچستان دانسته است. کارشناسان محیط‌زیست سال‌ها‌ست در مورد خشکسالی در سمنان و امکان تبدیل این استان به منشأ گرد و غبارهای داخلی در کشور هشدار داده بودند. خشکسالی تا جایی در استان سمنان تأثیر گذاشته که همه شهرهای این استان در لیست ۴۰۰ شهر دچار مرحله هشدار برای کم‌آبی در سراسر کشور قرار دارند که این مهم از سمنان استانی منحصربه‌فرد می‌سازد. خشکسالی در نهایت منجر به پدیده‌هایی مانند تبخیر، افزایش دما و گردوغبار باعث کاهش حجم آب به‌ویژه در سدها و استخرها می‌شود که به دنبال آن مشکلاتی از قبیل تأمین منابع آب در بخش‌های مختلف شرب، صنعت، کشاورزی را به دنبال دارد. چاه‌های غیرمجاز یکی دیگر از عوامل خشک‌شدن دشت‌ها در کشور هستند. چاه‌های زیادی در دشت‌های کشور به وجود آمده، به‌همین‌دلیل سطح آب پایین رفته است و دشت‌ها خشک شده‌اند.
بادهای 120روزه به کرمان رسید
در حالی کارشناسان هواشناسی یکی از عوامل گردوغبار روزهای اخیر در کرمان را بادهای 120روزه در سیستان و بلوچستان می‌دانند که پیش‌ازاین تنها مردم سیستان درگیر این پدیده بودند. حالا اما دامنه تأثیر‌گذاری این بادها وسیع‌تر شده و به استان کرمان هم رسیده است. به گفته حمیده حبیبی، رئیس مرکز پیش‌بینی هواشناسی استان کرمان، در استان کرمان بادهای ۱۲۰روزه منشأ آلودگی هوا هستند و پدیده‌هایی که امروز مردم می‌بینند ناشی از فعالیت مانسون در استان و برخی جریان‌های جوی مرکزی کشور است. بادهای 120روزه که وزش آنها از دشت‌های سیستان در کشور آغاز می‌شود توانسته دمای هوا در نقاطی از کرمان را هم کاهش دهد. بر‌اساس اعلام بخشدار شهداد وزش بادهای 120روزه توانسته دمای هوای شهداد را که پیش‌ازاین بیش از 48 درجه بوده به 42 درجه سانتی‌گراد کاهش دهد.
خشکسالی، تقویت‌کننده گرد و غبار
از خشکسالی به‌عنوان یکی از عوامل تشدید‌کننده ریزگردها در کرمان یاد می‌شود. خشک‌شدن تالاب‌های مهم کرمان از جمله تالاب جازموریان یکی از دیگر عوامل رشد پدیده گرد و غبار در کرمان است. کارشناس منابع آب استان کرمان با تشریح وضعیت خشکسالی در این استان به ایرنا گفته است: حقیقت امر این است که در سطح استان کرمان حدود 800 هزار حلقه چاه آب حفر شده که بنا به اعلام شرکت آب منطقه‌ای 11 هزار حلقه از این چاه‌ها غیرمجاز بوده، درحالی‌که چاه‌های غیرمجاز در کرمان بسیار فراتر از این تعداد است.
محمد برشان با بیان اینکه خشکسالی در کرمان ناشی از عوامل متعددی است، گفت: عامل خشکسالی این دیار به ترتیب تغییرات اقلیمی، تغییرات جوی در کره زمین، حفر چاه‌های عمیق و سوءمدیریت است. امروز بیشترین معضل زیست‌محیطی در جازموریان وجود دارد. منشأ 25 درصد از گردوغبار کشور، خشک‌شدن تالاب جازموریان است. 99 رودخانه فصلی و دائمی به جازموریان سرازیر می‌شوند که برخی از این رودها در مرز بین کرمان و سیستان و بلوچستان قرار گرفته‌اند و این در حالی است که متأسفانه بین این دو استان هیچ تعاملی برای حل این موضوع وجود ندارد. این کارشناس مسائل آب گفت: سالیان زیادی تزریق حقابه‌های جازموریان که حدود 220 میلیون مترمکعب در هر نوبت بود از سد جیرفت تعطیل شد و بر کاهش بیشتر سطح آب‌های زیرزمینی دامن زد و باید قبول کنیم که بارندگی ماه‌های اخیر هیچ‌گونه تأثیری در افزایش سطح آب‌های زیرزمینی استان کرمان نداشته زیرا حکایت این بارش‌ها حکایت یک بدهکار میلیاردی بانکی است که بعد از سال‌ها تأخیر فقط 50 هزار تومان از بدهی خود را پرداخت کرده است. به گفته برشان، این بارندگی‌ها در سطح استان کرمان آن‌گونه که باید مدیریت نشد و صرفا سیلاب و خرابی به همراه داشت. او با اشاره به مصرف 95 درصد آب سدهای استان کرمان در بخش کشاورزی بیان کرد: جمعیت، استراتژی و آموزش سه مقوله مهم در کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی بوده و همچنین تجمیع مزارع، رعایت الگوی کشت و مهار چاه‌های عمیق از جمله راهکارهای کارشناسی در کاهش مصرف آب است.
وی با بیان اینکه انتقال آب خلیج‌فارس به کرمان صرفا برای بخش صنعت است و این آب مصرف کشاورزی در کرمان ندارد، تصریح کرد: خشکسالی، برخی از شهرستان‌های شرقی را با بحران مواجه کرده و اگر همه مردم همکاری نکنند در آینده‌ای نه‌چندان دور یک فاجعه زیست‌محیطی در این مناطق رقم خواهد خورد.
او با بیان اینکه سوراخ‌کردن زمین هنر نیست، می‌گوید: هنر آن است که بتوانیم این چاه‌ها را مدیریت و به سوی آبیاری‌های نوین در کشاورزی حرکت کنیم که لازمه آن آموزش و تسهیلات مناسب است.
