بندر سیراف؛ نگین فراموش شده خلیج‌فارس
بندر تاریخی سیراف یا همان ماسوله جنوب، همچون نگینی در خلیج‌فارس می‌درخشد اما کمتر ایرانی از وجود این نگین فیروزه‌ای خیلج‌فارس اطلاع دارد.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از قانون ، بندر سیراف به‌عنوان میراث و یکی از محکم‌ترین سندهای تاریخی ایرانیان در فارس بودن خلیج فارس است. دریا، اماکن تاریخی جاذبه‌های این شهر را صدچندان و آن را به یکی از بی‌نظیرترین مناطق در کشور تبدیل کرده است. اما سیراف باوجود این همه میراث اگر در یکی از کشورهای همسایه قرار داشت، امروز به یکی از قطب‌های گردشگری در خاورمیانه و آسیا تبدیل می‌شد اما به‌دلیل بی‌توجهی مسئولان استان در طی چند دهه اخیر به این بندر تاریخی، کمتر ایرانی‌ای آن را می‌شناسد و گردشگری آن مهجور مانده است. این همه ماجرا نیست و در کنار این بی‌توجهی، این روزها شهر سیراف با مشکل ساخت و ساز در محدوده و حریم آثار باستانیش مواجه است.
فرصت از دست رفته در گردشگری
امروزه گردشگری، دومین صنعت دنیا با گردش مالی1200 میلیارد دلار بعد از صنعت نفت است؛ صنعتی که تاکنون در ایران نادیده گرفته شده است. فرصت‌های از دست رفته بخش گردشگری در طول سه دهه بعد از انقلاب، نشانه بی‌توجهی مسئولان این حوزه بوده است. در طول دولت‌های نهم و دهم بیشترین فرصت از صنعت گردشگری گرفته شد.
بر اساس آمار، ایران جزو 10 کشور برتر جهان از نظر برخورداری از جاذبه‌های طبیعی و تاریخی گردشگری است اما پرسش اینجاست باوجود داشتن یک چنین پتانسیل‌هایی در جذب تورسیم، چرا در رتبه 50 صنعت گردشگری جهان قرار گرفته‌ایم؟ اینکه ایران در رتبه 50 صنعت گردشگری جهان قرار دارد، هیچ‌گاه به‌معنای گردشگر نبودن ایرانیان نیست؛ هجوم سیل گردشگران ایرانی در تعطیلات چند روزه به کشورهای همسایه خود، گواه روشنی بر این مساله است. گردشگرانی که علاوه‌بر خروج ده‌ها میلیارد دلار ارز از کشور، رونق صنعت گردشگری در داخل را نیز با خود می‌برنند.
از مهم‌ترین دلایلی که کارشناسان گردشگری برای مغفول ماندن این صنعت معرفی می‌کنند، نبود زیرساخت‌های گردشگری مانند راه‌ها، هتل وسیستم حمل و نقل است. همچنین عدم موفقیت در جذب بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری در این بخش و کم‌توجهی دولت‌ها به حفظ و توسعه آثار باستانی، تاریخی و جاذبه‌های طبیعی گردشگری، از دیگر دلایل است.
سیراف، جایگزین کشورهای همسایه
سیراف، بندری است که می‌توانست این روزها جایگزینی بهتر از شهرهای ساحلی کشور همسایه‌مان ترکیه باشد اما سیراف نیز مانند دیگر شهرهای توریستی کشور در این بخش مهجور و مظلوم مانده است. شاید بتوان گفت پیشتاز نیز بوده؛ چراکه وجود دریا، اماکن تاریخی جاذبه‌های این شهر را صدچندان و آن را به یکی از بی‌نظیرترین مناطق در کشور تبدیل کرده است. این پتاسیل‌ها نتوانسته آن‌گونه که باید این شهر را در مقاصد گردشگری کشور شناخته شده کند و کمتر گردشگری این شهر را می‌شناسد.
سیراف، بندری با امواج آبی زیبا، نسیم دل‌انگیز و یکی از محکم‌ترین اسناد حضور ایرانیان در خلیج همیشه فارس است. شهر باستانی سیراف دارای معماری خاصی می‌باشد که بسیار شبیه به روستای ماسوله در شمال کشور است. سیراف، روزگاری نقش مهمی در تجارت، دریانوردی، صدور فرهنگ و هنر ایرانی و اسلام به جنوب شرق آسیا ، شرق آفریقا و کشورهای خاوردور داشته و مانند نگینی درخشان در ساحل خلیج فارس متلألو بوده است .این بندر کهن در بین چهار مرکز صنعتی و گازی عسلویه، پارسیان، جم و کنگان قرار گرفته است.
از آثار باستانی سیراف می‌توان به دخمه‌ای و سنگچین‌ها، چاه‌ها، سنگ‌فرش‌ها و غارهایی شبیه آتشگاه در دل کوه‌ها، دخمه‌های باستانی حوضچه‌های نگهداری و استعمال آب باران و یا به‌عنوان قبور سنگی، گورستان تاریخی، دره لیرودی شیلو آتشکده، کلیسا، گور سیبویه، مسجد جامع و قلعه نصوری که برخی از آن‌ها به ثبت ملی رسیده است، اشاره کرد. بسیاری از کارشناسان میراث فرهنگی، این بندر را واجد شرایط ثبت در فهرست آثار جهانی و یونسکو می‌دانند.
بندر سیراف به‌علت شرایط جغرافیایی خود که از یک طرف محدود به دریا و از طرف دیگر به کوه متصل است و فاصله کوه تا دریا بسیار کم است، باعث شده تا این بندر با کمبود زمین مواجه شود. از سوی دیگر وجود ده‌ها پالایشگاه و پتروشیمی در سیراف و اطراف آن موجب افزایش نرخ رشد جمعیت شده که به‌دلیل کمبود زمین اهالی سیراف، در حریم آثار باستانی این شهر اقدام به ساخت و ساز غیرمجاز کرده‌اند.
بندر سیراف؛ یادگار دوره ساسانی
براساس کاوش‌های انجام شده قدمت این شهر به دوره ساسانی بازمی‌گردد. بندر سیراف تا قرن چهارم هجری به‌نوعی مهم‌ترین بندر سواحل شمال خلیج فارس بوده است. درباره بندر سیراف تحقیقات گسترده و چندین کنگره بین‌المللی برگزار شده است. باتوجه به آثار باستانی کشف شده در سیراف، این شهر قابلیت ثبت جهانی را دارد.
آن‌چیزی که درباره سیراف نقل می‌شود این است که منتهی‌الیه رشته کوه‌های زاگرس و محل اتصال کوه به دریا است و همچنین در قرن چهارم یک سونامی در این بندر رخ می‌دهد که بخشی از شهر را به زیر آب فرو می‌برد.
سیراف در دل منطقه ویژه پارس جنوبی قرار دارد و به‌دلیل وجود ده‌ها پالایشگاه و پتروشیمی، آب و هوای آن متاثر از این مساله شده است. به‌دلیل محصور بودن در بین کوه و دریا و همچنین وجود چندین پالایشگاه‌ها، زمین‌های این شهر بسیار کم است و این مساله تبدیل به یک معضل برای این شهر شده است و ساخت و ساز غیرمجاز همچنان در محدوده و حریم آثار باستانی و تاریخی انجام می‌شود.
شهرت جهانی سیراف
شهر سیراف از جمله نقاطی است که بیشترین گردشگر خارجی را دارد. باتوجه به شناخت جهانی که از این شهر وجود دارد، در سال گذشته بیش از درحدود 10 گروه 30 نفره گردشگران باستان‌شناسی از سیراف دیدن کردند. بسیاری از باستان‌شناسان براین باورند که بخش بزرگی از شهر سیراف در اثر سونامی به زیر آب رفته و این مساله باعث شده که غواصی در این شهر یکی از جاذبه‌های گردشگری باشد.
