خواب آمریکا برای بشار اسد
در طول چند هفته گذشته تلاشهای روسیه و کشورهای منطقه برای از سرگیری گفتوگوهای آستانه دو چندان شده است.
بعد از نشست سهجانبه وزرای خارجه ایران، روسیه و سوریه در مسکو، تهران نیز میزبان نشست کارشناسی درباره سوریه است که کارشناسانی از روسیه و ترکیه نیز در آن حضور دارند. با این وجود به نظر میرسد ایالات متحده امریکا نیز برنامه طولانی مدتی برای سوریه در نظر گرفته که در نهایت به برکناری «بشار اسد» از قدرت منجر شود. روزنامه لبنانی الاخبار در گزارشی نوشته که نشست کارشناسی تهران با حضور روسیه، ایران و ترکیه نشستی مقدماتی برای دوری تازه از گفتوگوهای آستانه به شمار میرود و در همین راستا سفارت ایران در روسیه خبر داده که «حسین دهقان»، وزیر دفاع ایران سه شنبه آتی برای گفتوگو و دیدار با «سرگئی شوینگو» همتای روسی خود به مسکو سفر خواهد کرد.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از اعتماد ، از سوی دیگر برخی مقامات امریکایی که نخواستند نامشان فاش شود از طرح چند مرحلهای امریکا در خصوص آینده سوریه خبر دادهاند. بر اساس گزارشهای منتشر شده در رسانههای امریکایی این مسوولان گفتهاند که راهکار دونالد ترامپ رییسجمهور امریکا در خصوص آینده سوریه به سه بخش تقسیم میشود، و طبق آن ترامپ ابتدا به دنبال تضعیف داعش است و بعد از ایجاد شدن ثبات در سوریه در مسیر انتقال سیاسی قدرت و برکناری بشار اسد گام برمیدارد. اظهارات مسوولان امریکایی در چند روز گذشته نیز در همین راستا بوده است، «هربرت ریموند مکمستر»، مشاور امنیت ملی امریکا گفته بود کشورش به دنبال افزایش شمار نیروهای زمینی خود در سوریه نیست و «جیمز متیس»، وزیر دفاع امریکا که در سفری منطقهای در خاورمیانه به سر میبرد، گفته بود مبارزه با داعش اولویت امریکا در شرایط فعلی است.
بر اساس گزارش الاخبار بعد از مبارزه با داعش یا کم کردن تهدید این گروهک تروریستی، واشنگتن تلاش خواهد کرد بین معارضان و نیروهای ارتش سوریه توافق آتشبس و ایجاد مناطق امن برقرار کند و به گفته مسوولان امریکایی دولت سوریه قرار است یکی از طرفهای این توافق باشد ولی مشخص نیست ایجاد این مناطق با حضور نظامی امریکا همراه خواهد شد یا خیر اما هواپیماهای کشورهای عربی یا امریکایی اجازه گشتزنی و تردد در این مناطق را خواهند داشت و به گفته این مسوولان با بازگشت امنیت و ثبات به سوریه مردمی که از مناطق درگیری در سوریه فرار کرده به این مناطق بازمیگردند و حاکمان منطقهای با احیای پلیس سوریه این مناطق را اداره خواهند کرد. بر اساس این گزارش امریکا میخواهد مناطق سنینشین حاکمان سنی داشته و مسوولیت اداره مناطق کردنشین هم بر عهده کردها خواهد بود و دولت انتقالی که به صورت موقت زمامدار امور در سوریه باشد، تشکیل خواهد شد تا انتقال سیاسی قدرت صورت بگیرد. الاخبار گزارش داد مرحله سوم این طرح برکناری بشار اسد از ریاستجمهوری سوریه است که میتواند با مقدمهچینی برای برگزاری انتخابات ریاستجمهوری بر اساس قانون اساسی جدید در سوریه و ممنوع کردن بشار اسد از نامزدی در انتخابات صورت بگیرد یا اینکه بشار اسد به سرنوشت معمر قذافی یا صدام حسین دچار شود یا با تهدید اسد به برگزاری دادگاهی برای جنایتهای جنگی و ربط دادن حوادث سوریه به شخص او، رییسجمهور سوریه از قدرت کنارهگیری کند.
باید به این مساله نیز توجه کرد که امکان برگزاری دادگاه برای بشار اسد به دلایل قانونی و سیاسی سخت خواهد بود به همین دلیل احتمالا امریکاییها با تهدید کردن اسد به او پیشنهاد خواهند داد که از کشور خود خارج شده و با مهاجرت اجباری به روسیه یا ایران برود به همین دلیل بر اساس این گزارش «رکس تیلرسون»، وزیر خارجه امریکا به «ولادیمیر پوتین»، رییسجمهور روسیه و «سرگئی لاوروف»، وزیر خارجه این کشور گفته که خروج داوطلبانه اسد از سوریه بهترین گزینه موجود است. مسوولان امریکایی تاکید کردهاند که یکی از نکات مهم در این زمینه لزوم حضور روسیه در روند اجرایی کردن این طرح است زیرا مسکو بعد از حمایت نظامی از بشار اسد و کمک به او برای باز پس گرفتن برخی شهرهای مهم سوریه جایگاه ویژهای در این میان برای خود دست و پا کرده است و به همین دلیل با تضمین امکان دستیابی روسیه به پایگاه دریایی طرطوس و پایگاه هوایی لاذقیه در هر سناریوی احتمالی بعد از اسد، به دنبال جلب حمایت مسکو خواهد بود. در حالی که هنوز هیچ واکنش رسمی از سوی روسیه در خصوص این اطلاعات منتشر شده اما رییسجمهور روسیه اخیرا تاکید کرد که کشورش به حمایت از راهکار سیاسی برای حل بحران سوریه ادامه خواهد و در پیامی به بشار اسد اطمینان خاطر داده بود که مسکو حفظ تمامیت ارضی و وحدت سوریه را تضمین میکند.
امریکاییها و بریتانیاییها در سوریه
در طول چند هفته گذشته گزارشهایی منتشر شده که حاکی از تلاش امریکا با همکاری کشورهای عربی برای تشکیل ناتوی عربی در منطقه است که اسراییل هم در آن شریک باشد، هدف از تشکیل این ناتوی عربی مقابله با داعش و فشار به ایران عنوان شده که سفر متیس به خاورمیانه و عربستان در همین راستاست. روزنامه الاخبار نوشته، نگرانی عربستان از آشکار شدن پیمان نظامیاش با اسراییل، واشنگتن را وادار کرده تا این پروژه را به وقتی دیگر موکول کند، از سوی دیگر مصر که خود با چالشهای امنیتی زیادی دست و پنجه نرم میکند از وارد شدن به باتلاق سوریه پرهیز کرده و بارها نشان داده که از بشار اسد در سوریه حمایت میکند و ترجیح میدهد که به یمن نیروی نظامی بفرستد اما وارد سوریه نشود.
در کنار آموزشهای نظامی معارضان سوریه که در پایگاههای نظامی اردن صورت میگیرد، الاخبار به نقل از منابع آگاه خود گزارش داد که اتاق عملیات جدیدی در منطقه المزیریب در درعا تشکیل شده است و افسران نظامی خارجی در این اتاق عملیات مشارکت دارند و مستشاران امریکایی و بریتانیایی در بخشهایی از سوریه اقدام به گشت زنی کردهاند که به گفته کارشناسان معمولا مشاوران نظامی خارجی در بخشهایی که از لحاظ امنیتی پایدار نیستند حضور پیدا نمیکنند اما حضور مشاوران نظامی امریکا و بریتانیا در این منطقه که بخشهایی از آن در کنترل گروهک تروریستی جبهه النصره است حاکی از وفاداری این گروهها به ائتلاف ضد داعش امریکاست.
انتشار این گزارشها با سفر وزیر دفاع امریکا به کشورهای منطقه همزمان شده که نشان میدهد مسوولان امریکایی طرح خود برای آینده سوریه را با شرکای منطقهایشان در میان میگذارند، از سوی دیگر با نگاهی به طرح امریکا به نظر میرسد واشنگتن دنبال تقسیم سوریه به حکومتهای فدرالی کوچکتر قومیتی- مذهبی است که این مساله ضمن اثرگذاری بر وحدت دولت ملی سوریه، مواضع این کشور را در برابر اسراییل بهشدت تضعیف خواهد کرد و در نهایت بیش از اینکه این طرح برای حل بحران سوریه پیشنهاد شده باشد، به نظر میرسد طرحی است تا دولت متحد و یکپارچه سوریه را برای حفظ امنیت اسراییل از میان بردارد.